Geçen hafta içinde, 12-13 Þubat 2002 tarihlerinde Ýstanbul'da bir toplantý yapýldý. Gerçi bu toplantý basýnda yer aldý ama o kadar az üzerinde duruldu ki hayret etmemek mümkün deðil. Halbuki bu toplantý, eðer arkasý getirilebilirse Türkiye'nin geleceði için son derece önemli bir toplantýydý.

Bu toplantý, ÝKÖ (Ýslam Konferansý Örgütü) ile AB (Avrupa Birliði) dýþiþleri bakanlarýnýn ilk defa bir araya gelmesi ve birinci elden görüþ alýþveriþinde bulunmalarý için tertiplenmiþti. Ev sahibi ve organizatör Türkiye idi. Bu toplantýya 44 dýþiþleri bakaný ve 51 bakan katýldý, toplam 71 ülke temsil edildi. Toplantýnýn önemine deðinmeden önce kýsaca ÝKÖ hakkýnda bildiklerimizi gözden geçirelim.

Yýllarca Ýslam ülkeleri arasýnda bir dayanýþma platformu kurma çabalarý sürdürülmüþ ancak bir sonuç alýnamamýþtý. 1969 yýlýnda Ýsrail iþgalindeki Al-Aksa Mescidinin yakýlmasý ortak bir infiale yol açtý. Suudi Arabistan ve Fas'ýn öncülüðünde 1969 yýlýnda Rabat'ta ilk dýþiþleri bakanlarý toplantýsý yapýldý. Türkiye bu toplantýya dýþiþleri bakaný ile katýlmýþtý.

Bu güne kadar yapýlan toplantýlarda genelde Ýslam ülkelerinin yaþadýðý siyasi sorunlar ele alýnarak ortak hareket kararlarý alýnmaya çalýþýlmýþtýr. Üye sayýsý 56 ya, bu üyelerin toplam nüfusu 1,2 milyar kiþiye ulaþmýþ durumdadýr. Tüm üyeler, az geliþmiþ ekonomik yapýsý ve genelde kalabalýk nüfusu ile dikkat çekmektedir. Dünya petrol rezervinin büyük bir kýsmýnýn yine üye ülke topraklarýnda olduðu bilinmektedir. Bu anlamda aslýnda büyük bir pazar olarak da deðerlendirilebilir.

Üyelerin siyasi görüþleri ve konferanstan beklentileri de farklýlýklar arz etmektedir. Bu anlamda, daimi bir güç birliði saðladýklarýný söylemek pek mümkün deðildir. Konferansýn genel görüþleri Baðlantýsýz Ülkeler görüþlerine büyük paralellik göstermektedir.

Avrupa Birliði ise önceki yazýlarýmýzda da belirttiðimiz üzere, geliþmiþliðin, üretimin ve refahýn yeni adresi konumundadýr. Sürekli yeni pazar arayýþlarý devam etmektedir. Ayrýca siyasi nüfuz alanýný geniþleterek dünyanýn yeni güç odaðý olma çabasýndadýr.

Demokratik yönetim biçimi ve batýlý yapýsýyla Ýslam ülkelerinin tepkisini çeken ve bölge liderliðine oynayan bazý ülkelerin sürekli çabalarý sonucu Ýslam dünyasýndan dýþlanmaya çalýþýlan Türkiye, yine aday olarak kapýsýnda beklediði AB karþýsýnda elini güçlendirmek için bu toplantýyý organize etmiþtir.

Ýlk defa Türkiye'nin organizatörlüðü ile bir araya gelen bu iki grup arasýnda köprü görevini Türkiye üstlenmiþtir. Burada Türkiye iki yönlü bir rol oynamaktadýr. Büyük bir pazar, petrol zengini ve Uluslararasý Platformda siyasi güç olabilen Ýslam ülkelerinin Avrupa Birliði içindeki sözcüsü, bir anlamda elçisi olmakta, ayný zamanda ekonomik güç ve paranýn merkezi Avrupa'nýn Ýslam ülkeleri arasýnda öncülüðü rolünü üstlenmektedir.

Bu ne anlama gelmektedir ? Türkiye, Ýslam ülkeleri arasýnda kendisine karþý çýkan ve gerek bölge, gerek grup liderliði için kendisini dýþlamaya çalýþan ülkeler karþýsýnda çok önemli bir kazaným elde etmiþtir. Artýk Avrupa ile aradaki köprü konumunda olan Türkiye ile baþ etmek hiç de kolay deðildir. Diðer tarafta henüz kapýsýnda beklediði Avrupa'ya karþý da elini güçlendirmiþtir. Dev bir pazarýn, önemli bir siyasi gücün, doðal zenginliklerin sözcüsü Türkiye'yi dýþlamak artýk AB için oldukça zordur.

Toplantýnýn seyrini ve sonuçlarýný incelediðimizde de, baþarýlý geçtiðini söylemek mümkündür. Oluþan diyalog havasý "Ýstanbul Ruhu" adýyla þimdiden anýlmaya baþlanmýþtýr. Katýlýmcý ülkeler, bu toplantýlarýn devam etmesinde fayda gördüklerini dile getirmiþlerdir. Kýsa vadede uzman ekipler arasýnda görüþmelerin devam etmesi beklenmektedir.

Þunu unutmamak lazýmdýr ki, henüz bu iþin baþýndayýz. Yukarýda kýsaca özetlenen konumunu Türkiye iyice pekiþtirmeden bu kazanýmlardan bahsetmek mümkün deðildir. Bu sebeple "eðer devamý getirilebilirse" tabiri kullanýlmýþtýr. Unutulmamalýdýr ki Türkiye'nin bu konuma yükselmesini her iki taraftan pek çok ülke engellemeye çalýþacaktýr. Yine de ilk raundun zaferle sonuçlandýðýndan bahsedebiliriz.

Son birkaç yýldýr gerçekten inanýlmaz bir performans gösteren dýþ iþlerimizi yürekten kutlamak gerekir. Bu faydalý giriþimin devamýný da getireceklerini umuyorum.