Türkiye’de uzun süre tartýþýlan, bir zaman sansür edilen, edilmesi istenen iki önemli film gösterildi. Biri Geceyarýsý Ekspresi, (G.E.) diðeri Salkým Hanýmýn Taneleri (S.H.T.). S.H.T. devletin TVsinden gösterilsin mi gösterilmesin mi diye Türkiye ayaða kalktý. Bu arada ben de bir arkadaþýmla G.E. üzerine tartýþmak durumunda kaldým.

Önce aramýzdaki tartýþmayý aktarmak istiyorum. Arkadaþým G.E.nin doðru ve bütün Türklerin kötü olduðunu iddia ediyordu. Ona katýlmadýðýmý söyledim. Baþladým örnek vermeye.
“Filmde bir uyuþturucu kaçakçýsý iyi bir insanmýþ gibi gösterilmek isteniyor. Hangi aklý baþýnda insan bunu kabul edebilir? Film yönetmeni, adam Türk polislerine yakalanýnca seyircinin üzülmesini istiyor.”

Arkadaþým çok da mantýksýz biri deðildi. Bunun üzerine “Peki” dedi. “Orada biraz abarttýklarýný kabul ediyorum. Ama film gene de doðrulardan bahsediyor.” “Hapishane sahnelerinden söz ediyorsun herhalde.” Dedim. “Hapishanelerin pek de iç açýcý durumda olmadýklarý doðru. Peki bütün gardiyanlarýn Türk olduklarý için kötü gösterilmesine ne demeli? Üstelik o rolleri doðru dürüst Türkçe bilmeyen, oyunculukla ilgisi olmayan iðrenç adamlara oynatmýþlar. Bunlarýn þivelerinden Ermeni olduklarýný yabancýlar anlamýyor. Ancak biz anlýyoruz. Nereden bulunduklarý belli olmayan heriflere Türk düþmanlýðý için sözüm ona rol yaptýrmýþlar.”

Arkadaþým “Evet onu da biraz abartmýþlar” dedi. “Ama hep Malkoçoðlu, Kara Murat gibi filmler çevrilecek deðil ya. Böyle filmler de olmalý.” “Tamam da,” dedim, “ Bütün bir ulusu kötü göstermek akýllý bir iþ mi? Orada bütün Türkler kötü gösteriliyor. Þimdi ben kötü bir insan mýyým? Bana da Türk olduðum için o gözle mi bakýyorsun?” Arkadaþým bana baktý, “Türk olmaktan gurur duyuyor musun?” dedi. Bana “Türkiye seninle gurur duyuyor” gibisinden bir laf söyletmeye çalýþýyor. “Önemli olan” dedim “Türk olmaktan gurur duymak veya duymamak deðil. Türk olup iyi olmak. Filmde sanki bu iki kelime hiçbir þekilde bir araya gelemezmiþ gibi bir düþünce aþýlanmaya çalýþýlýyor.”

“Malkoçoðlu, Kara Muýrat gibi filmlere karþý isen buna da karþý olmalýsýn. Yoksa asýl kýzdýðýn adamlardan bir farkýn kalmaz. Sonuç olarak yurtsever olmak iyidir ama þoven olmak iyi bir þey deðildir. Git benim diðer yazýlarýmý oku da biraz ne düþündüðümü öðren.” Dedim.

Arkadaþým bir Türk ismi taþýyordu. Fakat ona Türk olup olmadýðýný hiç sormadým. Çünkü bunun benim için en küçük bir deðeri yoktu. Ben onu yalnýzca davranýþlarýna bakarak deðerlendiriyordum. Bu filmde kurgu nedeniyle böyle davrandýklarýný söylemek söz konusu olamaz. Çünkü istediði amacý açýk bir filmdi bence.

S.H.T. ise bu filmden çok farklý. Bir gece ATVde bütün Türkiye’nin uyumayýp izlediði tartýþma programý sýrasýnda Diyarbakýr’daydým ve yanýmda üç baþka arkadaþ vardý. Onlar TVde, biz evde tartýþtýk. Bu filmin diðerinden farký þu: Bu film toptan Türkleri deðil fakat Türklerin kötü tarafýný eleþtiriyor. Bu bakýmdan haklý bir eleþtiri yapýyor. Programdaki milletvekili savunmasýný Türklere bütünüyle, yani kötü taraflarýyla birlikte sahip çýktý. Deminki arkadaþým ise Türkleri iyi taraflarý ile birlikte red ediyordu. Bana göre ikisi de ayný kapýya çýkýyor ve ayný toptancý mantýða dayanýyor. Türkler de diðer uluslar gibi bir sürüdür. Ya hepsini kabul edersin, ya hepsini dýþlarsýn. Ben bu mantýðý kabul etmiyorum. Türklerin de diðer uluslarýn da iyi taraflarýný alýyor, kötü taraflarýný red ediyorum. Bence önemli olan birey olmalýdýr. Bir birey bir baþýna topluma zarar verebiliyorsa bu toplumda düzeltilebilecek bir rahatsýzlýktýr. Yani bir insanýn bacaðý yaralanýp enfeksiyon kaptýysa onu kurþunlamak gerekmez. Tedavi etmeðe çalýþmalýdýr.

Bir Türk askeri rolündeki Yavuz Bingöl’ün koðuþta çalýnan bir Ermeni müziðini alýp Sarý Gelin’e çevirmesi, bir Ermeni ve bir Türkün birbirlerine aþýk olmalarý bana göre filmin Türklerin anti propogandasýný yapmadýðýnýn göstergeleri. Ama ortada yaþanmýþ bir gerçek var. Bu filmin gösterilmesi bence çok olumlu bir geliþme. Çünkü yapýlmýþ bir hatayý kabul etmek büyüklüktür. Böylece birileri dediler ki “Evet biz bir zamanlar hata yaptýk, hatalar yaptýk. Ama bunlar yanlýþtý. Bunu geç de olsa fark ettik. Þimdi elimizden özür dilemekten baþka bir þey gelmiyor.”

Bu film de önceki gibi bir romandan alýnmýþ. Romanýn yazarý þimdi Türkiye Cumhuriyetinin bir bakaný. Geceki tartýþmada Senaryo yazarý Etyen Mahcupyan Ermeniler içinde cemaatleþme olduðunu, bunun pek iyi bir þey olmadýðýný söyledi. Ayrýca onlarla arasýnda bir ayýrým koydu. Ermenilerin cemaatleþmelerinde fanatik Türklerin büyük katkýsý oluyor. Fanatik Türkler için de fanatik Ermenilerin. Ýki taraf da birbirlerinin canlý kalmasýna neden oluyor. Bazen kaba gürültüye dönüþen tartýþmada can alýcý soru filmin yönetmeni Tomris Giritlioðlu’nun milletvekiline sorduðu bir soru idi:

“Gelecekte nasýl bir Türkiye düþlüyorsunuz?”

Herkes kendine bu soruyu sorsun.