Ýnsan melek olsaydý dünya cennet olurdu. -Tevfik Fikret |
|
||||||||||
|
Yine bu travma tik öznel anlayýþýn travmasýný aþmak için bir baþka totem yasa ittifak yasasýna dönüþüyordu. Bu yasaya göre kardeþler mutlaka totem kardeþlerden doðup; kardeþleri totem kardeþler doðurtmalýydýlar. Bu kez de kardeþler ittifak içinde ya karþý grubun doðuranýndan doðmalýlar. Veya karþý grubun doðurtanýnda münasebetten doðmalýydýlar. Bu travmalarý bastýrmak için bu tür öznel geçiþ ritüelleri çoktu. Öznel anlamalý sosyolojinin baskýsý öylesine þiddetliydi ki ittifak için grup adýna her gruptan bir ilah, kendini caný, kaný ile gruba feda ediyordu. Ýttifak þöleni her bir grup sayýsý kadar gün sürüyordu. Ýttifak eden her bir gruptan bir kiþi haftanýn bir gününde kurban edilip kazanda piþiriliyordu. Buna kazan kaynatma ittifaký veya kazan kaynatma þöleni deniyordu. Kurban veren grup kendi canýnda olan birinin etini yemezdi. Bu izole totem grup yasasýydý. Kardeþini kendi gibi görmeydi. Karþý gruplar kurbaný yiyordular. Kurban veren grup kurban verdikleri günde yas tutuyorlardý. O günü kutsuyorlardý. Hatta o gün hiç bir þey yemiyorlardý. Kendi canlarýndan olan kurbaný yememek için yenmez anlamýna yere tükürüp, öðürüyorlardý. Günümüze doðru geliþteki süreç olgularýnýn adým-adým, ilmek-ilmek nasýl deðiþtirildikleri giriþimler içinde görülmektedir. Bu deðiþimlerin ilki grup emeðiydi. Grup emeðinin mütekabiliyet esasýna göre deðiþime sokulmasýydý. Deðiþimlerin ekonomiye, öznel algýlara, nasýl referans olduklarý sanýrým anlaþýlýyordur. Kýsacasý ittifak þölenine katýlan bir grup salý günü ittifak için kurban vermiþse o gün yas tutup hiç yiyip içmiyorlardý. Kendileri için feda olan kiþiye saygý ve üzüntüyü göstermek için oruç tutmuþ oluyorlardý, Ýttifak boyu süren her günde bir grup ilahý kaynayan kazan þölenlerinin anlamý için kendisini feda etmesi ile o ilahýn etini kanýný canýný yiyen her grup ta, o gruptan gibi birbirinin canýndan kanýndan oluyordu. Baþlangýçta canýný kurtarmak için barbar yamyamlara verilen yiyecek sunusu dediðimiz kurban; ittifaklýma süreci içinde; üreten bir grubu kendi aitti si kýlabilmek için her grubun yaptýðý sunular birbirine yaptýklarý bir takdime ye dönüþmüþtü. Köleci sistem sunu yakýnlaþtýrmasýný bambaþka bir anlamla, mülkün sahibi El anlayýþý ekseninde sömürüye dönüþtürecekti. Kiþiler El iradesi karþýsýnda istiskale uðrayacaklardý. Yani kiþiler mülk daðýtan, rýzk veren El karþýsýnda konuþamaz olup suskun kalacaklardý. Ýnsanlar; totem kardeþler, ittifaký kardeþler ve insan olmaktan çýkýp, önce El 'in kulu olacaklardý. Sonra mülk sahibine iman ve mülk sahibine inanç merkezinde birbirinin iman kardeþi ve inanç kardeþi olacaklardý. Köleci sistemle birlikte gruplarýn emeði ve totem meslekleri yok sayýlmakla mülkün sahibi vardý. Kurban ve tazimler mülkün sahibineydi. "Kim bir yoksula kurban edilen yiyecek ve etten verirse Rab El 'in rýzasýný alacaktý". Ýlk dönemin kurban takdime si zaman içinde köleci sistemle birlikte El aracýlýðýyla anlam ve anlatým deðiþimine dönüþür. Mülk sahipliði yüksek, yoksulluk alçak basýnçtý. Ýster istemez basýnçtan ötürü oluþan basýnçlar arasý fark ta, gerilimdi. Gerilim bir potansiyeldi. Potansiyel de ortamý çatýþmacý kýlýyordu. Mülk sahipliði olan gerilimle, zengin fakir ayrýmý ortaya konmakla, tarihte ilk kez adaletsizlik denen kavram da iyilik kötülük te ahlak ta ortaya konmuþtu. Günümüzde de sürüp giden ve bir kolektif kapasite talaný olan özelleþtirmeler gibi El mülk sahibi bir yaptýran güç anlayýþý kýlýndýktan sonra kolektif kapasiteyi istediði kiþiye vermekle; kolektif gücü, kolektif birikimi, kamu malýný özelleþtirmeye baþlamýþtý. Kolektif sistemin ve kolektif gücün paydaþý, mirasçýsý olup kolektif kapasiteyi yitiren kiþi için zenginlik tahrikti. Fakirliðin zenginliðe doðru yönelen imrenme, adalet arama tahriki barýþla sönsün babýnda yeni bir sunu türü ile bu kez de kurban yiyecek ve et sunusuyla; fakirin öfkesini indirgiyordu. Bu sunular, yoksulu minnet ve mihnet altýnda suskun tutuyordu. El ile mülk sahipliðinin getirdiði adaletsizlik yine El 'den çözüm beklenmekle El ‘in, El adil olmasý için El adil sýfatý ortaya konuyordu.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |