Totemi yapý "sözlü yasalarý olan, sözlü kurallarý olan bir çevrime alandý". Totemi yapý totem söylemi diye anlaþýlmakla teolojiydi. Ama kolektif saðlamayý örgütlenen yanýyla ve ortak saðlama olan yanýyla da somuttu, gerçekçiydi.

Totem yapý dýþ dünya içinde oluþan herhangi bir iç ve dýþ nedenli ve nedenini bilmedikleri dýþ dünya tepkilerini; yine kendilerine göre olan totem yasalara uyup uymamanýn öfke ve memnuniyetine eþleþtirebiliyorlardý. Ýþte bu totem yapýnýn teolojik yanýydý.

Kolektif olan avcý toplayýcý totem yapý, ender de olsa kýsmen bol av yaptýklarý da oluyordu, toplayýcýlýk yaptýklarý da oluyordu. Bu az biraz da olsa ortaya çýkan depo enerji kolektif yapý özelliðiyle ortaya çýkan depo enerjiydi. Ve bu depo enerji teolojik eþlettirmeleri için harcanabiliyordu.

Totem yapýlarýn depo enerji içinde teolojiye yapýlacaklarý harcama iþini, dýþ dünyadaki tepkilerinin totem yasalara uyup uymayan öfke belirtisiyle veya memnuniyetiyle eþleþtirebiliyordular. Yani teoloji saðlasan ve üreten kolektif yapýlarla ete kemiðe bürünme olacaktý.

Totem yapý içindeki en az depo enerji dýþ dünyanýn ortaya koyduðu nedenli iç ve dýþ tepkileri; nedenini bilmemekten ötürü neden sel olaný ölmüþ atalarýnýn ruhuna baðlayýp, teolojiyi ve sunu karþýlamasýný atalar ruhuyla eþleteceklerdi.

Bu canlýcý, groteski anlama; yavaþ yavaþ dýþtan kendilerine doðru baþlatýlan süreçlerdi. Groteski ligi totem alan gibi kendileri dýþýndaki kolektif bir alandan, kendilerine doðru baþlatýyorlardý. Burasý kontrol edilebilir bir alandý.

Groteskilik kolektif alan etkisi üzerine bindiriliyordu Ya da groteskilik kolektif etki üzerine modüle ediliyordu. Çünkü kolektif etki içinde groteski teolojiye harcanacak enerji vardý. Atalar bir zamanlar kendileri gibi canlý kanlýydýlar.

Atalar kendileri gibi besleniyorlardý. Atalar þimdi görünüþ (don) deðiþtirmiþ bitki, aðaç taþ, böcek vs. olmakla kendisini gözetliyordu (canlýcý anlayýþ).

Atalar gelenek ve hafýza býrakmýþtýlar. Jenerasyon bu mirasa uyuyor ya da az uyuyor veya hiç uymuyor olmakla, jenerasyon atalarýn takibine takýlýyorlardý. Takibe takýlan duruma göre ölmüþ atalar ruhunun kendilerine olan öfke ve memnuniyeti, jenerasyonda atalara yapýlacak depo enerji sunularýyla; atalarýnda kendilerini koruyacaðý anlamasýna dönüþüyordu.

Totem alan içindeki kolektif ruhlu yeni jenerasyonun bu gibi groteski canlýcý anlayýþlarý totem etkinin üzerine bindiriþ yapýlmasý demek; teolojiye gidecek belirsizle olan soyutlamalarýn; atalar ruhuna saygýyla belirmesiydi.

Teolojiye gidecek soyutlama yapacak özne-nesnelliðinin birinci yolu kýt da olsa saðlama yapan kolektif gücün azcýk ta olsa depo enerji vermesiyle ortaya konuyordu. Teolojiye gidecek yolun ikincisi de üreten iliþkiydi. Üreten iliþki sosyal duygudaþlýðý ete kemiðe büründüren teolojiyi her tür teoloji yapan amaçlýlýktý.

Üreten iliþki, üretim hareketi nedenle "üreten ilahi iradeye" dönüþtü. Üreten ilahi irade içinde biriken kolektif güç vardý. Üreten kolektif gücün zenginliði vardý. Üreten kolektif gücün kapasitesi vardý.

Bu teoloji kolektifti. Herkesin olana herkesle emek gücü ve üretilenle kullaným olup tüketilen üretim nesnelerini herkesle paylaþmaydý. Kolektif gücün kolektif zenginliði kolektif kapasitesi ve kolektif aklý vardý.

Kolektif süreçler otomatik çevrime olduðu zaman ve üreten iliþkiler kolektif yansýma ile kiþi zihinlerine yansýdýðý bir eyleme dönüþmekle o dönemin üreten koþullarýna göre depo enerjiyi ve kolektif aklý üzerine alan kiþi de adeta kolektif güç gibi davranýr üretir oldu.

Kolektif gücü gerektiren tamamlama olacak yerde de ön ittifaklý ahit gibi köleci ahitle köleleri kullandý. Kolektif zenginliði kiþisi servet kýlma yansýmasý kiþilerin kafasýnda istifham (soru) etti. Ýþte kolektif gücü özelleþtiren bu süreçte teolojiye gidecek olan süreci oluþturacak parça bileþimin üçüncü özne-nesnelliðiydi.

Bu teolojiye eklenecek dördüncü parça bileþimli unsur olarak El mana anlayýþý katýlacaktý. El mana anlayýþý içindeki kimi kiþilerin mülk sahibi olmasýyla; mülksüzlerin, mülk sahibine olacak tasallutlarý (üssel alan açýlýmý) eklendi.

Mülk sahipleri; rýzký verilmeyenlere bol bol sabýr tavsiye edip sabýr diliyordular. Tevekkül edin diyorlardý. El 'e teslim olun diyorlarsa da bu tavsiye ve öðüdü dinleyenler içinde pek çok kiþi uyarýlara kulak asmýyordu.

Kulak asmayanlara karþý, El 'den gelen bu sesi duyanlar da vardý. Hem de çoklukla vardý. Böylece mülksüzlerin mülk sahibi El 'den yana olan tavýrlarý eklendi (inanýcý, iman edici, amel edici ve köleci ahit sözleþmesi eklendi).

Mülksüzler içinde El mülküne karþý tasallut yapanlar vardý. El 'e karþý olanlara verilecek ceza ile El den yana olanlara verilen vaat, ödül de teolojiye eklenecek dördüncü özne nesnel mana anlayýþýydý.

Böylece El mana anlayýþýný da canlýcý-groteski anlayýþýn üzerine eklendiler. Teoloji büyük oranda oldurdular. El 'e karþý olanlar; "ekmede dikmede yok El, yenende, içende mülk sahibi olukla ortak El" diyorlardý.

Sýcak soðuk, az çok gibi; görünenin görünmeyeni, delinin akýllýsý gibi; birbirine dönüþen zýtlýklar kiþide ve kolektif akýl içinde bu dünya ve öte dünya algýsýný da ortaya koyuyordu.

Yine çevrenin sararýp solmasý sonrasýn da çevrenin yeniden dirilip al yeþil olmasý, gidenin geri gelmesi, kaybolanýn ortaya çýkmasý gibi analojiler bu dünyayý ötesiyle birleþtiren firari bir groteski soyutlama analojisine dönüþtü.

Her olgu ve olayý veya bir düþünceyi, bir eylemi baþlatmak demek "yeni bir üssel durumlu eylem alaný açmaktý". Her açýlan eylem alanýna "eþ anlý bir zaman mekân ve zaman mekân boþluðu eþlik eder". Siz de eyleminize koþut olarak açýlan bu zaman ve mekânda olmak zorundasýnýz.

Siz bu zaman mekân boþluðunun içini eylem söylem ve düþüncelerle doldurmakla bu zaman mekâný kendinize yakýnsatýr ve ýraksatýrsýnýz. Ýþte gidenin geri dönmesi gibi, kaybolanýn bulunmasý gibi batanýn geri çýkmasý gibi analoji bu dünya ile öte dünyanýn boþluklu zaman mekân alanýný dolduracak groteski animizdi anlamalara dolgu malzemesiydiler.

Bu dünya ile ötesi arasýndaki zaman mekân aralýðý kuplaj alanlý boþluðunun içine bir de köleci sistem olgularýnýn "üssel açýlýmlý hesaplaþma algýlarý da bindiriþ edilince" teoloji ve metafizik bayrak açacaktý.

Eðer kolektif paylaþýmla herkesin yeteneðine ve herkesin ihtiyacýna göre bir ortaklaþma olan durumdan, zengin fakir; ezen ezilen olgu ve olayý çýkarýyorsanýz; bunun üssel açýlýmý içinde bu dünyada da öte dünyada da yeni bir hesaplaþma eylem alaný ortaya çýkar.

Yumruk vurursanýz kýrýlma gibi karþý koyma gibi, öfke gibi yeni eylem alaný açarsýnýz. Üssel durumlar açýlmasýna yok diyemezsiniz. Bu dünyanýn ötesi bu dünyayý oluþan enerjinin tersi olan enerjidir. Tersten eylem alaný var edersiniz. Tersten var ettiðiniz eþ anlý eylem alaný evrenle karþýlaþýr mýsýnýz? Karþýlaþmaz mýsýnýz? Þimdilik cevabý yok.

Demek istemem þu. Bu dünya elektronlar dünyasý. Elektronlar dünyasý kuantum davranýþlý var ve yok oluþ, üsteliðidirler. Elektron olarak kaybolan, pozitron olarak eþ anlý var olur. Pozitron davranýþý enerji ayný þeyi zýt yönlü verir.