Türler kendi fark (potansiyel) biyolojileri içinde zaten bir çeþitlilikti. Çevre de kendi özel yalýtýmý içinde ister istemez bir düzen ve iliþkilerin bütünüydü. Orman gibi, çöl gibi, bataklýk gibi, deniz gibi, vaha gibi yanardað fay hatlarý gibi, süngersi kaya gözenekleri gibi, kaya çatlaklarý gibi vs. çevre yalýtýmlý ortamdý.

Hayat ta ister istemez kendi çeþitlilik eðimlimi ile yalýtýmlý doðal yollarýn seçmesine denk düþecek bir parça fark çeþitlilikti. Ýþlev karþýlaþma, potansiyel bir denk düþmeydi. Ve türler parçalý çeþitliliðin kimi fark belirlisiyle vardý. Ve türler çeþitliliðin doðal seçilmesine de dayalý üssel devinimlerin yeteneðiydi.

Yalýtýmlý ortam koþullarýna denk düþen devinme, çevresine uyumlu bir devinmeydi. Þimdiki uyum saðlayan bir eylemin gelecekte de çevreye uyum saðlayan bir devinme olmayacaðý da bilinmelidir.

Örneðin kutup koþullarýna uygun kalýn post seçilimi, kutuplarýn ýsýnmasýyla kalýn post ayýlar için ölümcül bir tehditti. Kiþiler kendisi dýþýnda parça birikimlere sahip kolektiflerdi. Türsel biyolojiyi ve kolektif yetenek donanýmlý ve kapasitelerini yalýtan bir alan içine yansýtýp; alan içinde özne nesnel süreçler üzerinde biriktiriyorlardý. Tür içindeki birikimlerini ortam seçmesine miras ediyorlardý.

Kiþi biyolojisi kolektif becerili el ile kolektif akýlcý yeteneklerle üssü devinmelere dönüþüyordu. Kolektif alan türe dek minicik fark biyolojinin üssü devinmelerini kullanýyordu. Kiþi kendi kapasitesi dâhilinde kolektif alan yansýmalarýný kullanýyordu.

Kolektif alan kiþiden, kiþisi yetenek ve kiþisi kapasiteden büyüktü. Kiþinin tüm kolektif kapasiteyi istese de kullanamaz olmasý demek, kiþinin kolektif alanda, kolektif alana kendilikten bir týkaç; bir direnç; bir kýrpma; bir engel, bir arýza türü filtre gibi davranmasý, demekti.

Doðal alanýn yalýtýma engelleri içindeki bir primat, grup engelleri; kiþisel kullanýmlý engelleri ile kendi grup sal üssel devinmelerini sýnýrlýyor ya da üssü devinmeleri açýyor olmakla kesikli sürekli oluyorlardý.

Alan yalýtýmý, kendine özgü fiziki engellerin yüzme gibi olanak, týrmanma gibi olanaksýzlýk yalýtmasýydý. Hayat, türsel gruplar üzerinde korunan bir yasaydý. Hayat korunan yasa grup birlikteliði üzerinde üssel devinme ile tedrici bir çeþitlilikti. Yani hayat grupla, grubun türü içindeki kiþileriyle, kendilikten makro durumlu üssel durumlarla çeþitlilikti.

Üssel durum çeþitliliði, yalýtýmlý ortam engelini aþmaya denk düþmeyi veya yalýtýmlý ortamýn engelini aþamamaya denk düþemeyecek olmakla, belirsizle bir olasýlýktý. Ýþte zýt yönde çeþitlilikler bir seçilim nedeniydi.

Bataklýk bir ortamda bataklýk gazý, kükürtlü bir ortamda kükürtlü bileþikler sentezi bir biyolojik çeþitliliðe engel iken baþka bir biyolojik çeþitliliðe olanaktýr. Olanak ya da engel bu tür çeþitliliðin ortam ile seçme ayýklanmasýydý. Üssü devinimli seçilim yalýtýmý da ortamla korunan türleþmeydi.

Ortamla korunan türleþme de grubunu dallara, kollara ayýran mutasyon ya da çeþitlenmelerdi. Türler gruba göre bir çeþitlilikken türler de kendi içinde biyolojik bireyleriyle çeþitlilikti. Bu yalýtýmlý ortam engelleri içinde bazen denk düþmeler seçilirdi.

Bazen de seçili ortama denk düþmeyen sýnýrlý durumu ile kimi çeþitlilikler ölümcül deðilse, gelecekteki ortama denk düþmekle üssü devinimler seçilimi olabilirdi. Hemcinsler ve dolaysýyla insan böylesi doðal ve sosyo toplumsal süreçler sonunda gelecekti.