Bir çocuktur Momo. İnsanların ona verdiklerine, ve de yol boyunca bulduklarına sahiptir sadece. Ama yoksul değildir. Yok hayır, ruhu, sevgisi, Polyanalığı değildir Momo'yu zengin yapan. O bunlarla ilgilenmez. Tersine belki de Polyana ve Momo'yu aynı bahçeye koysanız, dünyanın en geçimsiz iki çocuğu olurlardı, kavga eder dururlardı. Polyana o dostça elini düşmanlarına safça uzattığı zaman, Momo onu biraz aptal bulurdu belki. Momo'nun dünyasında ne yazık ki dost ve düşman diye iki tür var. Büyüklerin deyişiyle... doğru ve yanlış. Ve elindeki tek silahı, düşmanlarının ondan kapmaya çalıştığı şeydir. Onun saf olacak vakti yoktur... Her an tetikte, her an biraz da sessiz olması gerekir. Silahı zamandır çünkü. Güçlü bir silah değildir, tersine çoğu kez kollanması gerekir. Narindir, ve sakınılmak ister, dışarıya fazla taşırılmaması, ancak en değerli şeylerle paylaşılması gerekir. Saf kalmalıdır. Ve aynı zamanda bir silahtır.

Momo tüm bunları bilir, o yüzden zamanını doğru olduğunu bildiği tek birşey için kullanmıştır o güne dek: insanları dinlemek. Onlarla konuşmak için de değil, sadece onları dinlemek için. İlginç bir dinleme yeteneği vardır çünkü bu küçük kızın, ve kendisi de farkındadır bunun. Dinlediği şey, karşısındakinin yaşantısı, geçirdiği günler değildir. Yüreğini dinler sadece... çünkü karşısındaki ona yüreğini açar. Momo niye karşısına oturanın ona yüreğini açtığını bilmez, ama böyle olduğunu bilir, o yüzden hiçbir şey söylemeden insanları dinler, dinle durur. Çok geçmeden zamanın zincirlerinden sıyrılan insanlar adım adım dertlerinden, sıkıntılarından kurtulur... Ve kendileri de bilmezler bu küçük kızın yeteneğini. Ama giderken hepsi ona teşekkür eder.

Birçok arkadaşı olur elbette Momo'nun, ama ikisi onun için de özeldir. Turist rehberi Guido ve Çöpçü Beppo. Guido gerçek olan ya da olmayan hikayeler anlatarak geçirir zamanını. Çünkü onun da zamanı kendisine aittir, ve dünyanın sunduklarıyla harcamak zorunda değildir onu. Diğer tarafta Çöpçü Beppo durur, o ise birşeyin gerçekten gerçek ve gerçekten doğru olduğuna emin olmadığı sürece ağzını pek açmaz. Bu iki bambaşka insanın arkadaşlığına ise diyecek yoktur. Daha sonra Momo da eklenir, ikiliyi üçlü yapar. Herşey yolundadır, ta ki bir gün şu "gri adamlar" ortaya çıkmaya başlayıncaya dek.

"Gri adamlar" gri fraklar giyer, gri iş çantası taşırlar, ve gri sigaralar içerler. Dikkatli davranırlar, ve ortalıkta "mali danışmanlar" olarak gezinirler; tek fark, onların dövizleri para değil, zamandır. Şemalar, tablolar çizerek, hayatlarında boşa giden zamanı anlatmaya koyulurlar insanlara; insanlar onlardan etkilenir ve onlardan korkmaya başlar. Çok geçmeden "zamanı boşa harcamama" hastalığı tüm kente yayılır.

Günün birinde gri adamlardan ikisinin yolu Momo'ya düşer. Ve Momo bir kez daha "sadece dinler" onları, ama bu kez dinledikçe duman adamların içindeki korkunç gerçeği görür. Daha doğrusu duman adamların içinde hiç iyilik olmadığını görür. Onlardan korkar. Çünkü bu yaratıklar şehre sadece danışmanlık için gelmemişlerdir, gerçek görevleri insanları yok etmektir. Bundan sonra Momo'yu duman adamlarından kaçıran kaplumbağa Kassiopeia'dır. Küçük kızı şehrin üzerini bir sis gibi kaplayan dumanın dışına çıkarır ve onu Profesör Hora'ya götürür. Profesör Hora Momo'ya duman adamlarla baş etmek için ve arkadaşlarını onların 'makineleştirmelerinden' kurtarmak için gereken bilgileri verir. Ve onu tekrar dünyaya salar.

Momo'nun konusu aslında basittir; konu aldığı nesneler ve kavramlar tanıdıktır: zaman, para ve gerçek. Küçüklüğünde Momo'yu okuyanlar, öyküden büyülenirler. Büyüyünce okuyanlar bu kez içindeki 'büyü'yü çocuklar kadar fark edemezler belki, ama daha başka bir gerçeği de daha iyi görürler: paranın doğası, zamanın değeri, ve Gerçeğin ne olduğu sorusu ortaya çıkar bu kez sayfalarda. Yanıt basittir, hepimizin içinde vardır, bu kitapta da vardır. Kaldırım temizleyicisi Beppo Momo'ya işini anlatır: "Hiçbir zaman bütün bir yolu düşünmemelisin, tamam mı? Sadece bir sonraki adım üzerine yoğunlaşmalısın, bir sonraki nefes, bir sonraki süpürge darbesi... ve bir sonraki, ve bir sonraki." Basit, değil mi? Yanıltıcı bir biçimde evet, çünkü yaşamlarımızda kaç kez sadece "bir sonraki adımı" düşünerek yaşıyoruz? Bir kere için, bütünü unutarak...

Basit bir masaldır Momo, bir tarafı bir peri masalı gibi büyülüdür, ama diğer tarafı her zaman gerçeğin asfaltına sımsıkı basıyordur ve hiçbir zaman karşısında sadece büyülenmenize izin vermez. "Kayıp Çocuklar Kenti" gibi eğretilemelerle doludur. Suyun dibi karanlıktır, bunu unutturmaz size. Kayıp Çocuklar'da çocukların düşlerini çalan çılgın bir profesör vardır, buradaki düşman ise daha da tehlikelidir, daha da kurnazdır...

Duman adamlar zekidir. Tek bir amaçla gelmişlerdir yeryüzüne, insanların zamanını çalmak; ondan sonrası kendiliğinden olacaktır çünkü. Zamanı kalmayan insanın önce çocukluğu yitecektir, onunla o güne kadar yaşadığı evreni mitolojik bir iz olarak geçmişte anılacaktır sadece. Çocukluk ruh hali, bulanık bir dönem, nostaljik, gerçek-dışı bir anı olacaktır... O bile sadece düşünecek vakti olanlar için. Çocukluğu olmayan insan, büyümek isteyecektir bu kez. Binalar dikecek, fabrikalar kuracak, şirketler açacaktır. Ve yavaş yavaş boş alanları tüketecektir. Sonra bu fabrikaları, şirketleri işletmek için çalışmak gerekecektir. Çalışmak da zaman isteyecektir. Zamanı kalmayan insanın önce arkadaşlıkları bitecek. Ve bu böyle devam edecektir... ta ki insanoğlunun içinde daha fazla zaman kalmayıncaya dek. Dünya borsalarla, fabrikalarla, bankalar, tüketiciler ve üreticiler ve iş merkezleriyle örülü bir duman-dünya olmuştur sonunda. Duman adamlar bunun için gelmişlerdir yeryüzüne. Momo'yu bu yüzden sevmezler, çünkü Momo zamanına sahip çıkmayı bilenlerdendir. Diğerleri gibi bu dünyanın hem yaratıcısı, hem kurbanı değildir. Momo bizi acıyı bile duyumsayamayacak kadar duyarsızlaşan zamansız insanlarla tanıştırır. Korku içinde, şaşkınlık içinde kitabın satırlarına sıkışmış, neredeyse nefes almaya vakit bulamayacak bu zavallılara bakar buluruz kendimizi. Anlayamayız onları, ne biçim bir dünya yarattıklarını!?


Sonra belki de kitabı kapayıp uyuruz. Sabah uyanır, kahvaltımızı eder, gazetemizi okur, işe gideriz...

Gülümseriz orada. Çünkü anlayamadığımız dünyanın bu dünya olduğunu ilk o an fark ederiz. Gülümseriz, çünkü bu aptal oyunun bir parçası olmanın garip hissiyle yaşamaya başlarız. Ve beklemeye koyuluruz zamanın yeniden yavaşlayacağı günü. Duman adamlar yakamızdan atabileceğimiz günü. Bu bir haftasonu, bir tatil, bir bayram olacaktır. Ancak asıl büyük ödül sondadır, ve yarışı çekici yapmak için sonunda bir ödül de yerleştirmiştir. Biliriz ki oraya vardığınızda, duman adamlar bizi artık büsbütün terk edeceklerdir. "Tamam, bizim için iyi çalıştın. Teşekkürler! Bundan sonraki zamanlar artık senin olsun!" diye alkışlayarak uğurlayacaktır bizi duman adamlar bitiş çizgisinde. Aslında o zamana gelindiğinden duman adamlar içimizdeki tüm zamanı emip aldıkları için bu kadar mutlulardır. Ama yıllarca koşmanın yorgunluğuyla bunu düşünemeyiz artık. Hem bu kez başka bir telaşa kapılırız, kalan azıcık zamanımızı nasıl değerlendireceğimizi düşünerek geçer günlerimiz. Aslında on yıllardır süren fabrikayı durduramamanın yarattığı duygudur bu. O kadar alışmışızdır ki hala duman adamlara hizmet etme ihtiyacı duyarız. Ve bu telaş içinde elveda deriz, koca dünyaya... ve ufacık, alelacele geçmiş, sıkıştırılmış bir yaşama.

Diğer tarafta... Momo bir peri masalıdır. Kötü bitemez. Ama bir peri masalı olmayacak kadar da günümüze aittir. Anlatınlanların hepsi gerçektir. Duman adamlar kadar Momo da hayattadır, ve romanda olduğu gibi gerçekte de sessiz, sadece izleyen, sadece dinleyen bir çocuktur o. Onu başka şeyler için harcamamak, kendinde değerini bilmek gerekir sadece. Onu yaşatmanın fazla bir yolu da yoktur aslında... güçlü ve soğukkanlı görünüşüne aldanmamak gerekir. Onu kollamak için camlarınızı kapar, duman adamları içeri almazsınız; bunu yapabilirsiniz. Ama buna çoğunlukla dünya izin vermez. Yapamıyorsanız, ve Momo'yu yanınızda her yere götürmek zorunda kalıyorsanız, o zaman o da içinizde, en derinlerde bir yerde bir yuva kurar kendine... Momo orada yaşar, ve sadece gecenin karanlığında ortaya çıkar, alt-bilincinizde oynar, eğlenir durur... Günün ilk ışığıyla da gerisin geri, odasına saklanır.

Bu bile her gece yeni bir peri masalı demektir.

Kötü İçerik Bildir
Gerekçe: Okumuş olduğunuz metnin İzEdebiyat Yayın İlkelerine aykırı içerik barındırdığını ya da başka bir sorun içerdiğini düşünüyorsanız lütfen bize bildirin. Bildiriminiz anonim tutulacaktır ve en kısa zamanda editörlerce incelenecektir.