Devletler ya da sistemler geleceðin toplumunu inþa etmek için korku algýsý oluþtururlar. Korku algýsýyla büyüyen nesiller, neden ne için korktuðunu bilmeden nedensiz bir korku ile yaþarlar. Sistem sürekli bu korkuyu diri tutar ki, kurulan sistem devam edebilsin. Korku algýsý, sistemi sorgulamamayý saðlar ve sisteme uyumlu yaþamayý amaçlar. Korku algýsýnýn temelinde geçmiþ vardýr. Geçmiþteki bir savaþ, bulaþýcý hastalýklar, terörizm gibi faktörler sistemler tarafýndan kurgulanmasýyla korku algýsý diri tutulur. Kurulan yeni, mutlu ve sorunsuz sistemin devamlýlýðý için ve halkýn tekrar ayný acýlarýn yaþanmamasý için sistemin ayakta kalmasý halkýn sisteme kayýtsýz þartsýz teslim olmasý gerekir.

Uyumsuz filminde de, geçmiþteki bir savaþ sonrasýnda toplum yeniden tasarlanmýþ ve tekrar bir savaþ halinin yaþanmamasý ve toplumun varlýðýný devamý içinde kurulan sisteme uyumlu davranmak gerekmektedir. Toplum kendi için de bilgeler, korkusuzlar, barýþçýllar ve adiller olmak üzere beþ sýnýfa ya da gruba ayrýlmýþ, grup soydan üstündür anlayýþý benimsenmiþtir. Kan ve aile baðý ortadan kaldýrýlarak, kiþilerin aitlik duygusu ortadan kaldýrýlýp, grupla bütünleþme amaçlanmýþ ve düzenin bozulmamasý içinde bu önemli bir kural haline dönüþmüþtür.

Gelecek, yerini bilenlerindir sloganýyla, bireylere kendilerine ait grubun seçiminde yardýmcý olmasý için bazý testler yapýlmak da birey testin sonucuna göre ya da bireysel tercihine göre bir grup seçimi yapabilmekte ancak tercihten sonra grubunu deðiþtirme hakký yok. Gruptan ayrýldýðýnda birey grupsuz kalmak da grupsuzlar(kimsesizler) arasýna katýlmaktadýr. Toplum arasýnda geçiþler yasaklanarak þekillendirilen toplum kendi içinde kusursuz görünmektedir. Ancak, oluþturulan grup sistemine uyumlu olmayan, birkaç grubun özelliði birden taþýyan, bu farklý özellikleriyle sistem için tehlike arz eden uyumsuzlar vardýr. Uyumsuzlar sistemin geleceði için tehlike arz ettiklerinden tespit edilip, öldürülmektedir. Uyumsuzlar öldürülmemek için kendilerince yöntemler geliþtirdikleri gibi
yönetimi elinde tutan Fedakârlýlar da uyumsuzlara yardým etmektedirler.

Film, bilgeler, korkusuzlar ve fedakârlar etrafýnda dönüyor. Filmde adiller ve barýþçýllara yer verilmemiþ ve filmin son karesinden filmin devamý geleceði anlaþýlýyor ki ikinci filmde adiller ve barýþçýl gruplar filme daha fazla müdahil edilecekler. Uyumsuzlarýn oluþturduðu yeni bir topluluk karþýmýza çýkmasýna þaþýrmamýz gerektiði gibi uyumsuzlarla bilgeler arasýnda sonu belli bir savaþ da bizi bekliyor…

Þehrin etrafýný saran duvar, dýþ dünyayla baðlantýyý kopardýðý kadar þehri de dýþ dünyaya kapatmýþtýr. Böylece dýþarýda sistemi tehdit edecek unsurlarýn önüne geçilmiþtir. Ancak duvar her ne kadar düþman saldýrýlarý önlemek ve dýþarýda gelecek zararlý düþüncelerin önünü kesmek olsa da duvarýn varlýðýnýn önemli baþka bir nedeni de halka sürekli korkuyu hatýrlatmasý ve sisteme baðlýlýðý artýrmasýdýr. Þehrin dört tarafýný kuþatan duvar, görkemli yapýsýyla sürekli halkýn gözü önündedir ve halk bu duvarlara baktýkça tehlikeyi hissedecek ve ürkecektir. Devlette daha çok sarýlma ihtiyacý duyacaktýr. Uyumsuzlarýn, nereye gittiði belli olmayan trene -ama belli olan tek þeyin trenin duvarýn dýþýna gitmesidir- binmeleri korkularýyla yüzleþme cesareti göstermeleri açýsýndan önemlidir. Yüz yýldýr uzak tutulan topraklara gidiþtir bu.

Film boyunca, korkusuzlara katýlan gençlerin eðitimlerine tanýk oluyoruz. Diðer gruba giren gençlerin hangi eðitimlerinden geçtiðini göremiyoruz. Korkusuzlar üzerinden diyebiliriz ki verilen eðitim sisteme itaati emretmekte ve sistemin doðruluðu ve yanlýþý tartýþmaya kapatýlmýþtýr. Herkes sisteme tabii olmalý ve çizilen yol haritasý dýþýna çýkýlmamalýdýr. Tam bu nokta uyumsuzlarýn varlýðý sistemi huzursuz etmektedir. Uyumsuzlar, grubu sorgulamak da ve sistemi kusurlu bulmaktadýr. Sistem de kusurunu farkýnda olduðundan bunun önüne geçmenin derdine girmiþtir ki ilk iþi uyumsuzlarý tespit edip öldürmek, sonrasýnda ise sistemin tehdit eden yönetimi ellerinde tutan Fedakarlardan yönetimi almaktýr. Bilgeler, tehlikeleri önlemek için yönetime ele geçirme hesabý yaparlar. Tek baþlarýna bunu yapamayacaklarýný bildiklerinden Korkusuzlarla iþ birliðine giderler.

Bir devletin askeri gücü hiçbir neden yokken halkýna silah çevirmez. Devrimler için kaos gerekir. Yani nedenler gerekir. Nedenler olduktan sonra askeri güç olaylara müdahale eder. Ama ortadan nedenler yokken askerler halkýna silahý doðrultmaz. Bilgeler, bunu bildiklerinden askerlerin beyinlerini uyuþturan ve iradeyi devre dýþý býrakan bir ilaçla askerleri uyuþtururlar. Birer robot haline dönüþen askerler Fedakarlarýn bulunduðu bölgeyi iþgal eder ve teslim olmaya yanaþmayanlarý öldürmeye baþlarlar.

Bilgeler, kurduklarý sistemin devamýný saðlamanýn en iyi yolu, düþünmemek ve merhametsizliktir, diye düþünürler. Yani tek tip insanlar topluluðudur. Ýnsaný bir kalýba sýðdýrarak, insanýn farklýlýðýný ortadan kalmakla mümkün olacaðýna olan inançlarý nedeniyle sürekli panik halindedirler. Çünkü insanýn doðasýný farkýndalar ve bunun önüne geçmenin zor olduðunu bilmektedirler. Tek tip gruplarýn varlýðýnýn yetersizliði gün gelecek ortaya çýkacak, uyumsuzlarýn ve grupsuzlarýn sayýsý artacaktýr. Grupsuzlar da bir çeþit uyumsuzdur. Tek farklarý grupsuzlarýn eðitimden geçmemeleri ve dýþlanmalarýdýr.

Uyumsuzlar, gruplar arasý geçiþin gerekliliðini bize gösterirler. Bir insanýn birkaç grubu içine alacak özellikleri olabileceði mesaj alt metin ve dövme yoluyla bize anlatýlmak istenir. Tek tip insana karþý bir baþkaldýrý vardýr.

Osman Tatlý
osmantatli@gmail.com