Yeryüzünde hüküm süren anlayýþlarý genel hatlarýyla gördükten sonra en zor iþ, bu pragmatist dünyayý nasýl ters yüz ederek idealist bir dizgeyi hakim kýlacaðýmýz noktasýnda toplanmaktadýr. Bunu gerçekleþtirebilmek için olaný bir kenara býrakýp olmasý gerekeni bir çerçeve halinde, duyularýmýzca kavranabilecek tarzda sunmakla baþlamayý uygun görüyorum.

Açýktýr ki, þahsi dürtü ve eðilimlerini, kendi çýkarlarýný izlemekle bütün insanlýk ve bunlarýn içinde organize olduðu devletler binlerce yýllýk bir ruh hastalýðýna tutulmuþlardýr. Tarih boyunca, karanlýðýn boyunduruðunda olanlar yeryüzünde büyük baþarýlara ulaþtýlar; bu baþarýlardan biri de varlýðýn en küçük yapý birimi kabul edilen zerreciklerin dahi parçalanabileceðini göstermeleri ve kitle imha silahlarýna zemin hazýrlamalarýydý. Düþünün ki en küçük kabul edilenlerin dahi parçalanmasý þeytana vardýrýyorsa tüm parçalarýn birleþtirilmesi muhakkak ki tek ve mutlak olan hakikate ulaþtýracaktýr. Bunun kýyamet kopmadan evvel tam olarak gerçekleþmeyeceðine derin öðretilerden vakýfýz! Bu yüzden insanlarýn algýlarýna uygun düþecek þekilde bütün kainatýn üst üste gelmesi, içiçe geçmesi velhasýl birleþmesi þeklinde tasvir edilen kýyameti de, -hangi mekan yahut zamanda olursa olsun- herþeyin sonunu getirecek kozmik bir afetten ziyade her parçanýn bütünde yani ‘tevhid’de birleþtiði bir vuslat olarak yorumlamak gerektir.

Madem tüm evren -büyük patlamadan bu yana- parçalanmýþlýk üzerine kurulmuþtur ve insan da bu parçalanmýþlýðý kafatasýnda taþýyan özel bir varlýktýr, bütün sýrlar elbette beyinde aranmalýdýr. Ýnsan, beyninin çok küçük bir bölümünü kullanmakta ve dar kalýplarda yaþamýný sürdürmektedir. Beynin gizlerle dolu kapýlarý açýldýðýnda yani beyin tam kapasite ile çalýþmaya baþladýðýnda ise evrenin herhangi bir köþesine yahut baþka boyutlara cismen gitmeye gerek kalmaksýzýn olmasý gerekene dair ipuçlarý yakalanabilecek çünkü bütünlüklü bir bakýþ açýsý kazanýlacaktýr. Öncelikle bu dünyayý pragmatist ve hedonist kavrayýþýndan çýkararak idealist bir yapýya yaklaþtýrmak lazýmdýr. Bunun için de insanlýðýn ortaklýðý düþüncesini temel almalý, insanlar hem duyguda hem de düþüncede birleþtirilmelidir.

Bunu varoluþ ilkesi bakýmýndan hastalýklý addettiðimiz devletlerden bekleyemeyeceðimiz açýktýr. Kaldý ki onlar da çýkarlarýný bir kenara býrakýp, sýrf geleceðin rüyasý adýna, böyle bir iþe kalkýþmazlar. Ancak kýsmi olsa da -yukarýda belirttiðimiz gibi- orta ölçekli devletler saðduyulu davranýr ve birleþirse, en azýndan bugünün meselelerinde devasa güce sahip siyasi örgütlenmeleri yahut zehirli düþüncelerle boðulmuþ insan topluluklarýný ilkesel bazda dizginleyecek ve eðitecek yararlý bir oluþum meydana getirilebilir ki bu hiç yoktan iyidir. Pekala halihazýrdaki devletlerin küçülmelerini ve parçalanmalarýný kesinkes önleyecek tedbirleri almakla iþe baþlayabilirler.

Fakat kalýcý temeller atýlmak isteniyorsa bu iþ uzmanlarýn eline mesela sýrf bu ideal için çaba gösterecek, barýþçýl, tarafsýz ve akil adamlardan oluþacak bir uluslararasý örgütün himayesine býrakýlabilir ve bu örgüt, dünya sathýnda faaliyet yürütebilir. Eðer böyle bir yol izlenecek olursa kuruluþun alacaðý kararlarýn devletler bakýmýndan baðlayýcýlýðý saðlanmalý ve öncelikli uðraþ bütün toplumlarýn kaliteli ve evrensel bir eðitim almalarýný saðlayacak altyapýyý kurmak ve bu müfredatýn içine kutsal bir varlýk olarak ‘insan’ý yerleþtirmek olmalýdýr. Bütün bireylerin zihnine insan varlýðýnýn dokunulmazlýðý, özelliði ve kýymetliliði iþlenmeli; her türlü ayrým ve ayrýcalýklar çok küçük yaþlardan itibaren belleklerden sökülüp atýlmalýdýr. Ýnsanlar baþka baþka inanlarýn, mezheplerin, milletlerin yahut duygularýn varlýðýný normal karþýlayacak, bunu yadýrgamayacak algý düzeyine yükseltilmelidir.

Ve bu gayretler meyvelerini vermeye baþladýðý zaman, filozoflardan, bilim insanlarýndan oluþacak evrensel bir senato ve insanlýðýn oylarýyla belirlenecek ve bütüncül ilkeler koyacak olan dünya meclisini oluþturacak kadrolara zemin hazýrlanmýþ olacaktýr.

Bütün bu düþünceleri ileri sürerken dayanak olarak kabul edilebilecek tek nokta þudur: Madem ki insanlar emniyet ve huzurlarýný temin için özgürlüklerinden vazgeçmekte ve tüm hak ve özerkliklerini devlete teslim etmektedir bu halde küresel baðlamda nefret tohumlarýnýn kalplerine ekilmediði bir toplum anlayýþýnda insanlar, suça çok daha az eðilimli olacak böylece iç güvenlik sorunlarý en aza indirgenecek hem de insanlýk bir bütün arzettiðinden bir topluluðun herhangi bir dürtüye dayanarak yek diðerine saldýrýsý bütün bir insanlýk aleminin tepkisine yolaçacak, savaþlarýn önü alýnacak ayrýca da böyle bir tecavüzü engellemeye muktedir uluslararasý hatta uluslarüstü bir yapý varolacaktýr. Kuþkusuz bu durum, insanlýðýn topyekün ilerlemesi için gereken sükunu bugün olduðundan çok daha güçlü biçimde saðlayacaktýr.

Ýnsan, aklýyla deðil çoðunlukla duyularla biçimlenen bir formda bulunduðu içindir ki bu düþüncelere karþý çýkanlar çoðunlukta bulunacaktýr. Onlar için bugün borsadaki yükseliþ, falanca devlet baþkanýnýn herhangi bir lakýrdýsý, iktidar ve muhalefet yahut da en basit biçimiyle sýrf kendi duygu dünyasýna ait bir takým belirlenimler her þeyden öncelikli bulunacaktýr. Dolayýsýyla fikirler ve kavramlar alemine dalmanýn kýymetini anlayamayacak, insanlýðýn bir üst safhaya geçiþini kaldýramayacaktýr. Çocukluðundan beri beynine doldurulan bir takým his kýrýntýlarý ve algý biçimleri, insanlýðýn evrimini kavramak bir yana tahayyül bile etmesine mani olacaktýr.

Fakat insanlýðýn tek tek bireylerden oluþan baþýbozuk ve ihtiraslý bir toplam deðil uzay ve zaman boyutu içinde -düþünce dünyasýný da kapsayan- ve ileriye doðru uzanan evrensel bir us olduðunu kavrayabilirsek çürüyen organik uzuvlar olmaktan çýkýp insan olmaya az daha yaklaþmýþ olacaðýz. Nazarýmýz, vahþi maymun kabileleri gibi ilgimizi çeken herhangi bir metaya deðil günebakanlar gibi topyekün ýþýða çevrildiði zaman… Çünkü rekabet ve çatýþma geliþmenin yegane formülü deðildir. Bu, terkedilmesi gereken en büyük yanýlgýlarýmýzdan biridir. Hayatlarýmýzýn en büyük bunalýmýný teþkil eden çok daha büyük meselelerin çözümünde ve evrenin sýrlarýnýn ardýna düþmekte parçalanmak deðil aksine güçlerimizi birleþtirmek lazýmdýr. Yazýk ki insanýn halihazýrda entelektüel bakýmdan bulunduðu nokta þudur ki o, küçücük bir kara parçasýna tutunmuþ sonsuz bir boþluða düþerken bir diðerinin yakasýna yapýþmýþ çürümekte olan bir parazitten ibarettir.

***