Bir bütün olarak insanlýðýn yaþamý, geçmiþ zamanlarda daha insani deðildi gerçekte…

Bu düþüncemin doðru olmamasýný yeðlerdim. Ancak ve ne yazýk ki biraz dikkatli bakýnca, uzun çaðlar boyu insan iliþkilerinin, çoðunlukla insanca olduðunu söylemek zor…

Elbette ve ne güzeldir ki, bu eleþtirel yaklaþýmýn dýþýndaki insanlar her çaðda vardý. Vardý ya, ne yaptýklarý ne de varlýklarý yeterli olmadý, olamadý. Azýnlýktaydýlar her zaman. Karþýlarýnda çoðunluklar vardý. Ýyi, güzel ve özellikle de doðrularý amaçlamayan çoðunluklar…

Bir türlü insanca yaþamayý, üzerinde insani anlamda yaþam olan tek gezegeni, dünyayý, insanlýðýn büyük evini paylaþmayý öðrenemedik…

Yaþadýðýmýz günlerde insanlýkla baðdaþtýrýlmayan olumsuz örnekler sýralanýyor, art arda. Üstelik dünya genelinde...

Aslýnda bütün bu yaþananlarla benzerleri, geçmiþ yýllar ve çaðlarýn da gerçekleriydi. Dünya dünden bugüne, bir günde deðiþmedi. Bugün yaþananlarýn tamamý olumsuz deðil elbette. Dün yaþananlarýn da öyle… Dünden-bugüne olumlu ve olumsuz yaþananlar iç içe, az ya da çok, çaðlar boyu birlikteydi…

Haberler bu denli hýzlý yayýlamýyor, insanlar dünyanýn farklý köþelerinde yaþananlarýn çoðundan haberdar olamýyordu. Bu durum da, dünyanýn genel olarak daha normal bir yer sanýlmasýna neden oluyordu.

Sanmayýp, gerçeklerin farkýnda olanlar da vardý, farkýnda olmak istemeyenlerin kalabalýklarý arasýnda. Çoðunluklarýn amacý da farkýna varmak deðil, inanmaktý aslýnda. Ýnanmak istiyorlardý, kendilerinin bile inanmadýklarýna…

Her þeyden önce kendilerini iyi tanýyorlar, kendilerini inandýrmaya çalýþtýklarý aldatmalara, baðnazlýk düzeyinde sarýlýyorlardý. Özellikle de yaþadýðýmýz coðrafyanýn önemli bir bölümü, hatta çoðunluðu, çoðunluklarý ve hâlâ…

Peki kimden, neden, nelerden kaçýyordu o insanlar? Ýnsan kendisinden, belleði ve anýlarýndan kaçabilir mi? Ýnsan beyni bilgisayar beyni deðil ki sýfýrlanýp, bir anlamda yenilensin…

Bir gün, uzak gelecekte o da olacaktýr. Ancak yaþadýðýmýz günlerde teori olup, araþtýrmalarla sýnýrlýdýr. O uzak geleceðin gelebilmesi de insana, amacý ve yapacaklarýna baðlýdýr. Yapan ya da bozan insan olmasýna, yapmayý ya da bozup yýkmayý amaçlayan insanlarýn yanýnda olmasýna baðlýdýr.

Eðer insan ve insanlýk olarak, “insanlýk dýþý” diye adlandýrdýklarýmýzý önleyemiyorsak, aynalara bir kez daha bakmamýzda yarar vardýr. Ya da neye insan dediðimizi, bir kez daha gözden geçirmemiz gerekebilir.

Diyojen de bu topraklarýn insanýydý. Çaðlar önce, “insan arýyorum” diyerek, gündüzleri fenerle dolaþýyordu.

Çaðlar sonra insaný arýyor, insanlýðýn nerelerde yitirildiðini anlamaya çalýþýyorsak; sandýðýmýz ölçülerde ilerlediðimizi söyleyemeyiz…

Evet, teknolojik olarak ilerledik. Daha dün hayal olan bilimkurgu öðeleri yaþamlarýmýzý kuþattý. Bilgisayardan uydulara, moleküler çözümlemelerden genetik kopyalara uzayan özelliklere artýk þaþýrmýyor; büyücülük olmadýðýný da biliyoruz.

Dünya, artýk bir köþesinden diðer köþesine aylar, hatta yýllar süren yolculuklar gerektirmeyecek ölçülerde küçüldü…

Dünya küçülürken gözler büyüdü. “Göz mideden büyüktür” sözünün gerçekliði, bir kez daha kanýtlandý. Mideler doyarken, insanca bakan gözler azaldý. Büyüyen gözler, doymak bilmeyen aç bakýþlarýný her yere, her þeye dikti.

Gerçekte dünya da küçülmedi, biz hýzlandýk. Bilimsel araþtýrmalarýn insanlýðýn hizmetine sunduklarýyla hýzlandýk. Hýzlandýk ya! Kontrol, yetinme ve benzeri kavramlarý unuttuk, unutmuþ göründük; o hýzlý dolaþýmlarýn baþ döndürmeleri arasýnda.

Baþlar döndü, gözler kararýrken çevreyi göremez oldu. Görmek istediklerini koydular yerlerine. Yetinmeyip, görülmesi gerekenlerin onlar olduðunu anlattýlar kendileri ve dinleyenlerine.

Hýzlanmýþtýk bir kez, anlatýlanlarla da yetinilmedi. Anlatýlanlarýn tek gerçek olduðunda ýsrar edilmeye baþlandý. Israrlar zorlamalara, dayatmalara dönüþtü.

Dünyada yeni bir düzen baþlýyordu. Geri kalmak istemeyenler ona uymalýydý, uymak zorundaydý…

Geride kalanlara yenileri eklendi. Ýnsan, insanlýðýn hýzýna ayak uyduramadý. Yakalamaya çalýþýrken soluksuz ve geride kaldý. Kaldýðý yerde unutulurken, sesi duyulmaz oldu.

Dünyayý küçülten insan, büyümekle övündü. Büyürken, dünyasý küçüldü. Küçükler gözden kaçtý, gün geldi görünmez oldu.

Küçük dünyanýn büyük insanlarý, büyük dünyanýn küçük insanlarýný arar oldu.

Gün geldi, “ne oluyor?” þaþýrmalarý baþladý. “Neler oluyor?” geldi ardýndan. Her þey gibi, düþünceler de hýzlanmýþtý. Kýsa sürede, “ne oldu bize?” arayýþlarý, “ne oldu bu dünyaya?” þaþkýnlýklarýna karýþtý.

Ýnsanlarýn neden olduðu insansýzlýklarla, her an sarsýlmaya baþladý insanlýk.

Ýnsan, insanlýðýný unutmuþtu bir yerlerde. Ýnsanlýk insanýný arýyordu, kaybetmediði, bulma þansýnýn olmadýðý yerlerde.

Oysa güneþ hâlâ doðup, dünya dönerken yaþam sürüp gidiyordu.

Ancak sürmeyen bir þey vardý.

Ýnsan güneþin kendisi için doðmayýp, dünyanýn kendisi için dönmediðini unutmuþtu. Unutmuþ görünüyordu…



28 Aralýk 2010, Ýstanbul
Ertuðrul Asým Öztürk