Kökeni, rengi, nereli olduðu ve benzeri özellikler ölçü alýnarak insan seçmek ayýptýr, ayýplanýr! Bir insanlýk ayýbý olarak karþý çýkýlýr, çoðunlukla.

Doðru, güzel ve gereklidir karþý çýkýþlar. Büyük evimiz gezegenimizde farklý insanlarýn yaþadýðý gerçeði vurgulanýp, kabul edilmiþ olur ayný zamanda.

Irkçýlýktan uzak, farklý renklerle daha zengin, farklý yerlerde yaþama “merhaba” demenin, insana baðlý olmayan seçeneksiz gerçeði de anlaþýlmýþ olur, görünüþte ve genel söylemlerde…

Bütün bu farklýlýklarýn anlaþýlýp, normal karþýlanmasýdýr, normal olan.

Hiçbir insan, kimlerin çocuðu olarak nerede ve ne zaman doðacaðýný seçmez. Ýstese de seçemez. Gerçek böyleyken, insanýn nereli olduðu, rengi ve kökeni hata olamaz, olmamalý. Suç, hiç olmamalý. Teorik olarak bu yaklaþýmý doðru bulanlar çoðunluktadýr.

Ancak teori ile pratik farklýdýr. Özellikle bu konuda çok farklýdýr ve farklar her geçen gün azalacaðýna, çoðalmaktadýr.

Çoðalmalar çabalayanlardan çok, çabalamalardan çýkar saðlamayý amaçlayanlara yaramaktadýr, maddi ve manevi olarak.

Yaþadýðý, þimdilik yaþayabileceði tek gezegeni bir türlü insanca paylaþmayý öðrenemeyen insanlýk, insansýz bir gezegene doðru koþmaktadýr, hýzla ve hemen her anlamda.

Nerede ve nasýl sonlanacaðý belirsiz bir tükeniþe doðru koþtururken, soluk almak her geçen gün zorlaþýyor insanlýk adýna. Tam burada, “insanýn kendisine yaptýðýný hiç kimse yapamaz” sözü geliyor akýllara.

Konuþmalarda “insan seçmek” ayýplanýrken, yetinilmeyip, çoðunlukla ve hemen itirazlar baþlar.

Sanki konuþanlarýn, özellikle de itiraz edenlerin çoðunluðu, tepeden-týrnaða insan sevgisiyle yüklüdür. Yani, öyle olduðu iddia edilir. Ýddialara bakýlýrsa özelde ülkede, genelde dünyada herkes, diðer insanlarý sever.

Çok sevecen insanlarla iç içeyiz. Ne güzel…

Seçmek, bazen zorunluluk olarak çýkar karþýmýza, davetiye bile beklemeden.

Ýlk bakýþta sevimsiz görünen zorunluluklara aldýrmayan doða da seçicidir, koþullara uygun yaþayamayýp-yaþatýlamayaný seçerken.

Seçmenin ayýp, seçkincilik olduðunu söyleyip topluma suç duyurusunda bulunur çok bazýlarý. Seçilmek ve seçilmiþ olmanýn baþdöndürücü dayanýlmazlýðýndan vazgeçemezlerken; hemen zorunluluðun yanýna yaklaþýp, haklýlýklarýný savunurlar…

Diðer seçilmiþler mi? Yanýnda olup, onaylayanlarýn dýþýndakilerin neredeyse tamamý, seçilmemesi, asla seçilmemiþ olmasý gerekenler…

Onlar da seçilmiþtir. Yine de seçmek, seçici olmak, özellikle farklý seçimler söz konusuysa, yanlýþ ve ayýptýr…

Zorunluluklar dýþýnda insan seçmek kabul edilemez ve hemen karþý çýkýlýr, yaþadýðýmýz, þimdilik yaþamamýza izin verilen coðrafyada!

Yeni tanýþýlan insanlarýn nereli olduðu öðrenilmeye çalýþýlmaz, öncelikle… “Hemþerim memleket nere?” sorusu, bu topraklara özgü bir þakadýr yalnýzca… “Oradan adam çýkmaz, buralýlarýn tamamý adamdýr” ve benzeri genellemeler izler þakalarý…

Bütün bu söylemler, gerçek araþtýrmalara da dayandýrýlmaz. Bir yer ve zamanda duyulup alýþýlmýþtýr. Söylenir de söylenir…

Yine de insan seçmek ayýptýr! Öyle mi?

Seçilmesi gerekenlerle-gerekmeyenler bilerek ya da bilmeyerek karýþýyor, karýþtýrýlýyor bir anlamda… Ne de olsa “amaç için her yol geçerlidir” söyleminin, adým baþý duyulduðu, duyurmak isteyenlerin kendince anlam yüklediði topraklarda yaþýyoruz.

Duyulmadýðý düþünülüyorsa; o zaman þampiyonluk kupasýnýn eþdeðer bir benzeri de, örneðin küme düþen takýma verilsin. Ya da birinci gelen koþucunun madalyasýnýn bir benzeri, soluk soluða varýþa ancak ulaþabilen sonuncuya da verilsin.
Sýnavlar yapýlmasýn. Ýnsanlar araþtýrýp, okuyup-öðrenirken farklýlaþmasýn; herkes, her þey olsun…

Salt insan olarak doðan herkesin yaþamý için gereken bir iþi ve haklarý olsun elbette. Ancak bununla kalmasýn. Herkes her iþin uðraþaný, etkin ve yetkini olsun. Ne de olsa insan haklarý var…

Dört iþlemi bilmeyen ekonomi uzmaný, yaþamýnda hiç bisiklet kullanmamýþ birisi, pilot olsun mu?

Politikacýlarýn çoðunu ve atadýklarýný düþünemiyorum bile. Çünkü politikacýlarýn görevlerinin insaný olup olmadýklarý, çoðu kez ve çaðlar boyu ölçü olarak alýnmýyor zaten. Bir ölçü söz konusuysa; kendileri için gerekli, haklý ya da haksýz iþlerini yapabilme özelliklerine bakýlýyor, daha çok…

Elbette burada neye iþ dendiði de baþlý baþýna, ayrý bir konu.

Tanýdýk, yandaþ, takýmdaþ, hemþehri, dindaþ, bizdaþ, sizdaþ da bu iþ anlayýþýnýn ayrýlmaz birer parçasý elbette. Hamil-i kartlar tazeliðini yitirip, geçmiþte kalmýþ boþ söylemler yalnýzca… Benden olsun da ne olursa olsun düþünülmez, hiç düþünülmez…

Yine de insan seçmek ayýp, çok ayýptýr… Ýnsanlýk ayýbý, hatasý, hatta suçudur…

Ortada bir suç varsa, suçlusu gerekli olaný seçmek deðil; özellikle ve bilerek seçilmesi gerekenlerle-gerekmeyenleri karýþtýrmak olmalýdýr…

Gerekli olaný nasýl mý belirleyeceðiz?

Bu konu baþlý baþýna bir açmaza dönüþmüþ/dönüþtürülmüþ... Ýnsan olmanýn temel haklarýna indirgenirken, yapabilecekle-yapamayacaklar ayný ana baþlýk altýndaki yarýþanlar olarak, temel özellikleri olup-olmamasý, birden çok nedenle görülmemiþ, görülmek, gösterilmek istenmemiþtir.

Yapanla-bozan, sorunun ya da çözümün bir parçasý olmaya çalýþanlar eþitlenmeye çalýþýlmýþtýr, bir anlamda… Ýnsan haklarý, demokrasi vs. adýna… Karmaþalar geriletilip, çözümler sýralanýp uygulanacaðýna kaosa koþulmuþtur, çok da düþünülmeden…

Çözümler vardýr elbette.

Dünden-bugünlere sürüp giden didiþmelerden kurtulmanýn bir yolu, seçimlerimizde neleri ölçü aldýðýmýz üzerinde biraz düþünebilmek olabilir, olmalý…

Ya da böyle sürüp gitmeli…

Öyle ya, dört bir yanýmýz düþmanla, sekiz iç yanýmýz dostlarla çevriliyken, biz bize yeteriz…

Bize ne dünyadan! Onlar dört mevsimin bir arada yaþandýðý ülkenin deðerini bilmiyorsa, biz ne yapabiliriz ki?..


09 Aralýk 2010, Ýstanbul
Ertuðrul Asým Öztürk