Söze, yaþamanýn da bir sanat olduðunu söyleyerek baþlamak istiyorum. Ýyi yaþayabilmek, mutlu olabilmek, baþarýyý yakalayabilmek de bir sanat. Ýnsan hep güzele meyillidir, güzeli keþfetmeyi, güzele ulaþmayý özler. Güzelliðe ulaþtýðý noktada da sanat vardýr hep zaten. Öyleyse nedir sanat ve nelerdir sanat çeþitleri? diye düþündüðümüzde, sanatýn; pratik sanatlar (zanaat) ve güzel sanatlar diye sýnýflandýrýldýðýný görüyoruz. Güzel sanatlar; zeka ve sezginin buluþarak güzeli bulma becerisidir. Güzel dediðimiz zaman da görecelik iþin içine giriyor fakat bir mesajý, tutarlý bir duruþu olan bir eser, çirkin denilen görüntüleri estetik açýdan güzele çevirebilir. Güzellikteki görecelik için çok net bir örnek vermek istersek; Picasso’nun Guernica tablosu bir savaþ, þiddet içerikli bir tablo olmasýna raðmen en ünlü tablolar arasýnda yerini almýþtýr.

Sanat her þeyde bir güzellik bulabilir ve her alanda güzellikleri sergileyebilir. Sanat ilk çaðlarda da vardý, þimdi de var ve gelecekte de olacak. Ýnsanýn güzeli arama dürtüsü ezelden ebede bir dürtüdür. Deðiþen yalnýzca kullanýlan sanatlardaki teknik, malzeme ve ifadelerdir. Ama her zaman hayatýmýzda sanat vardýr. Ýnsanlar yaþadýklarý duygularý ya resimle, renklerle, seslerle, kelimelerle, hareketlerle vs ifade ederler ve bu duygularýný diðer insanlarla paylaþmak isterler. Örneðin; hareketlerle ifadeye dans çeþitlerinden örnek verebiliriz. Seslere; müzik, kelimelere; edebiyat, renklere; resmi örnek verebiliriz. Bazý sanatlarda bu saydýklarýmýzýn birkaçý birden de kullanýlabilir. Örneðin tiyatro sanatýnda ses, hareket, edebiyat dayanýþmasý gibi. Sanatta mutlaka güzellik ve fayda aranýr. Bu ikisi bir eserde görünmüyorsa, ona sanat denilemez. Bir müzik sanatýný düþünelim. Çýplak bedenlerin sahneye çýkýp gençlere sunulmasýnda bir güzellik belki vardýr ama faydasý olmadýðýna göre orada bir eksiklik vardýr. Bu sanat deðil, para kazanabilmek için sanatý aracý etmektir. Cinsellik faktörünü kullanýp kendine kazanç yollarý açmaktýr hedefi kiþinin. Oysa gerçek bir sanatçý -ki ülkemizde böyle takdir edilen çok sanatçýmýz vardýr- yalnýzca sanatýný icra eder, hem bir güzellik hem de fayda sunar, gençlerimize sanatý ile örnek olur. Ýnsanýn heveslerinden, arzularýndan, zayýf yönlerinden yararlanan zararlý neþriyat sanata dahil edilemez. Sanat; insanýn ebedi var oluþuna manevi bir yolculuktur, böyle ilkel görüntülerden arýnmýþ olmalý, fayda ile güzeli buluþturmalýdýr.

Görsel sanatlar ile uðraþmak küçük yaþlardan itibaren olduðu müddetçe daha baþarýlý sonuçlara götürür. Bunun nedeni de þudur. Beynin sol tarafý matematik, fen bilimleri algýlamaya çalýþýrken sað bölümü duygular ve sezgilerle ilgilenir. Her iki bölümün geliþmesi için küçük yaþlardan sanatsal uðraþlar gerekir. Hep deriz, baþarýlý tanýdýðýmýz bir öðrenci bütün derslerde baþarýlý olabiliyor. Bunun nedeni beyindeki her iki bölgenin de çalýþmasýdýr. Böyle bir insan bir problemle karþýlaþtýðýnda-hayattaki karþýlaþtýðý tüm problemler için de geçerli- sorunlarýna çok daha çabuk ve doðru çözümler bulurlar. Bir sorun olduðunda birden çok alternatif çözümleri olduðunu düþünebilirler, analizleri doðru yapabilirler, farklý kültürlere ilgileri çoktur, kendilerine güven içindedirler, çevresi içinde önder konumlarýnda sýklýkla görürüz, iþin özünde kendilerini nasýl ifade edeceklerini bilirler. Bu nedenle insanýn çok yönlü olabilmesi, toplum içinde konumunun daha farklý olabilmesi, daha baþarýlý olabilmesi için sanatla uðraþmasý ve küçük yaþlardan baþlamasý çok iyi olacaktýr. Çevremizde bunu mutlaka gözlemlemiþizdir. Sanat uðraþý olan kiþiler bir çok alanda birden baþarýyý yakalayabiliyorlar.

Ýnsan her zaman duygularýný ifade etme ihtiyacý hisseder ve bunu en güzel sanat ile yapar. Sanatsýz bir hayat ruhsuz, hissetmeden yaþanýlan bir hayat gibi anlamsýz bir ortam getirirdi. Bu nedenle sanatýn önemi hayatýmýzda çok büyüktür. Bir kedinin mýrýltýsý bile bir sanat gibidir, sanki belirli bir ritim ile mýrýldar. Aynen o da duygularýný ifade eder. Mutlu olduðunu, kýzgýn olduðunu kedinin mýrýldamalarý arasýndaki farklardan anlamýyor muyuz? Doðanýn da bir sanat dili vardýr gözlemlediðimizde veya iþittiðimizde. Ýþte seyredilen bir manzara karþýsýnda hissedileni resim olarak, þiir olarak ya da yazý olarak aktarmak… Bunlarýn hepsi de sanat dallarýdýr. Hayallerimize kýlavuzluk eder sanat. En büyük hayalleri kurdurarak umudumuzu artýrýr, içimize yaþama sevinci verir. Bu geniþ hayal gücünü sanatla uðraþtýkça daha da geniþletiriz. Artýk okuduðumuz bir romanda o romandaki bir kiþiliðe bürünür, sanki o kahramanla beraber biz de farklý bir hayat yaþamýþ gibi oluruz. Bakýþ açýmýz geniþler, farklý yaþantýlar tanýrýz. Farklý ülkelerde gezeriz. Bilgilerimiz artar, tazelenir. Farklý görüþ ve yaþantýlara önyargý ile yaklaþmamýzý engeller. Hep daha fazla þeyler öðrenme isteði artýrýr ve bu hevesle sonu gelmez bir araþtýrma arzusu oluþturur. Bu öðrenme arzusu insaný dinç tutan, her zaman yenileyen, tazeleyen bir ruh hali olur. Ýnsan kendi ile barýþýk yaþamaya baþlar. Sanat sanki bir sihir gibidir.

Sanat; maneviyatýmýzý geliþtirir, daha duygulu yapar, daha duyarlý yapar. Kendiniz dýþýndaki olaylarla daha bir ilgili olmaya baþlarsýnýz. En iyi gözlemciler sanatçýlardýr. Gözlemlerini resimle, þiirle, yazýyla, heykelle, tiyatro vs ile yansýtýrlar. Sanat maneviyata zarar vermemelidir, daha doðrusu zararlý olan bir þeyde belki güzellik olsa da sanat yoktur. Ahlâk, akýl, düþünce, güzellik, estetik, fayda gibi unsurlar aranmalýdýr sanatta. Sanat bütün ilim ve fenlerden yararlanýr. Özel yeteneklerin doðuþtan olduðu gibi eðitimle geliþmesi de çok önemlidir. Ýyi bir sanatçý bütün ilimlerden haberdar olabilmiþ sanatçýdýr. Geçmiþimizde de ilim, fen, sanat, zanaat, din, siyaset vs gibi alanlarda çok iyi hocalarla yetiþtirilmiþ padiþahlarýn bir çoðunun ayný zamanda birer sanatçý olduklarýný biliyoruz. Örnek verirsek; Fatih Sultan Mehmet ve Yavuz Sultan Selim’in þairliðinden bahsedebiliriz. Bu sanatý yaptýklarý zaman tüm teknik ve güzelliðini kullanarak yapmýþlardýr. Bir mimar iyi bir statik hesap yapabildiði gibi, ayný zamanda binanýn görselliði ile de ilgilidir. Ayný zamanda ressam, mimar ve heykeltýraþ olabilmektedirler. Dünyaca ünlü böyle çok isimler vardýr. Yine kendimizden bir örnek verdiðimizde; Mimar Sinan yaptýðý eserlerde iyi bir planlamacý, görsel tasarýmcý, akustik uzmaný, bir tuðlanýn yerinin hesaplamasýyla bile eserinin ömrünü yüzyýllarca uzatabilecek, depremlerden koruyabilecek kadar statik denge uzmanýydý. O baþkalarýnýn göremediklerini görüyor ve hesaplýyordu. Çünkü sanat bir anlamda baþkalarýnýn göremediklerini görebilmek, sezebilmek ve bunu ortaya koyabilmektir. Eseri sunduðunda ise karþýsýndaki kiþiyi hayran býrakabilmektir.

Sanatýn ayrýca uluslar arasý iliþkilerde de çok önemli yeri vardýr. Bir ülke adýný duyduðumuzda o ülkenin baþkaný ya da siyasetçilerini genelde bilmeyiz ama en ünlü sanatçýlarýný biliriz. Sanat eserleri ile o ülkeyi hatýrlarýz. Örneðin aklýmýza Picasso denilince Ýspanya gelir. Da Vinci dendiðinde Ýtalya aklýmýza gelir. Ülkeler sanatçýlarý ile tanýnýrlar, sanat eserleri ile bilinirler. Ülke tanýtýmlarý için en önde gelen unsur sanattýr. Sanata önem verdiðimiz ölçüde tanýnma oraný da yükselecektir.

Sanat, yaþanýlan devirler için o zamanýn toplum aynasýdýr. Antik çaðlarda kullanýlan sanatlardan, bulunan eserlerden zamanýn toplumlarýnýn kültür ve yaþantýlarý hakkýnda çok þeyler öðreniriz. Sanatçýlar devirlerinin çýðlýklarý olmuþlardýr, aynalarý olmuþlardýr.
.
Müjgan Akyüz