ï¿½zEdebiyat - Mevlï¿½t Tok - Sï¿½zleï¿½meli ï¿½ï¿½retmen

Aðlayarak dünyaya geliriz bir ebenin ellerinde. Acaba dünyayý beðenmediðimizden mi aðalarýz yoksa yaþamaya deðer bir yer olarak görmediðimizden mi aðlarýz hiç bilemedim. Eðitim daha dünyaya gelmeden bile baþlar. Dil öðrenmeye daha anne karnýnda baþlarýz. Sürekli annemizin çevresinde konuþulanlarý dinliyerek annemizin dilinin seslerine alýþýr kulaðýmýz önce. Doðduktan sonra da uzun süre dinleriz. Ýlk öðretmenlerimiz sevgili annelerimiz.

Doðumumuzla baþlayan eðitim yaþam boyu sürer. Ölünceye kadar da bir þeyler öðreniriz. Eðitim yaþamboyu bir süreçtir. Yaþam koþullarý deðiþir, yeni teknolojiler ortaya çýkar ve bizler bilgimizi sürekli yeniler ve güncelleriz. Yaþamýn her aþamasýnda aralýksýz eðitim vardýr. Üstelik eðitim yaþlara göre ivmesi deðiþse de, yaþlandýkça yavaþlasa da her yaþta sürdürülür. Yani eðitim kurumlarý yalnýzca diplomalar veren okullar deðildir. Bizi yaþama hazýrlarlar. Bize yaþamýmýzý kolaylaþtýracak bilgi ve deneyimi kazanmamýzý saðlarlar. En önemlsi de yaþamdaki iþlevlerimize göre kiþisel ve toplumsal sorumluluklarýmýzý yerine getirmeye yarayan mesleki eðitimimizi de verirler. Okullarýn da baþ kahramaný öðretmenlerimiz. Annemizden sonra gelen ikinci annemiz, babalarýmýzdan sonra gelen ikinci babamýz sevgili öðretmenlerimiz.

Bazý öðremenlerimiz var yalnýzca okul zamanlarýnda maaþ alýrlar. Tatiller gelince okullarýmýz onlarý bir kenara atýp unutur. Sözleþmeli öðretmenlerimiz. Mevsimlik tarým iþçileri gibi. Bir süre iþsiz ve çaresiz kalýrlar. Oysa ki eðitim süreklilik österir. Yaþamýn her mevsiminde hatta tatilde bile öðreniriz bir þeyler. Yaz tatillerinde de eðitim bir biçimde sürdürülebilir. Bu sözleþmeli öðretmenlerimize de yýllýk izinlerini kullandýktan sonra yaz okullarýnda görev verilebilir. Yani onlar bir üvey veya öksüz çocuk gibi itilip kakýlmamalý. Ayrýmcýlýða uðramamalýlar. Öðretmenlerimizin bir bölümü öz diðer yarýsý üvey olamaz. Onlar da bu ülkenin eþit haklara sahip yurttaþlarý. Kýþýn sýnýfta eðitim veren sözleþmeli öðretmene yazýn tencere tabak, kabak patates sattýrmamalýyýz. Hen burasý Hindistan deðil ki nereden çýktý bu kast örgütü gibi kadrolu öðretmenlerin yanýnda sözleþmeli öðretmenler. Eðitim yaþamboyu süren bir geliþim sürecidir öyleyse öðretmenlerin de hepsi sürekli öðretmen olmalýdýr.

Öðretmenlik süreklilik gösteren bir meslektir. Yaþamýnýzýn bir bölümünü öðretmen diðer bir mevsimde baþka bir bölümünü hamallýk yaparak geçiremezsiniz. Öðretmenlik temelde kadrolu yapýlan bir meslektir. Bir gün öðretmen, baþka gün marangoz, öbür gün doktor olunmaz. Meslekler uzmanlaþma gerektirir özel alanlarda. Uzmanlaþmak için yýllarýný vermiþ bir meslek sahibine de geçici iþ veremezsiniz vasýfsýz iþçilere verdiðiniz gibi. Ýþ güvencesi olmadan hiç bir meslek saðlýklý olarak yürütülemez. Yarýn ne olacaðým kaygýsý varsa o meslek sahibi alanýnda kendini geliþtirip daha yararlý olayým diye düþünemez. Günlük ve kýsa soluklu olur plan ve düþünceleri. Uzun soluklu projeler ve düþünceler ortaya koyamaz. Yarýn öleceðim diye düþünen bir hastanýn yaþamdan ne beklentisi olabilir ki? Yaþama nasýl sýký sýký tutunabilir ki?

Yargýç olarak baþka mesleklerden örneðin bir öðretmeni sözleþmeli yargýç olarak atayabilir misiniz? Veya bir bir albay olarak bir beden eðitimi öðretmenini atayabilir misiniz? Kuþkusuz uygun olmadýðýný söylediðinizi duyuyor gibiyim. Ama Türkiye’de yýllar boyunca Ýngilizce öðretmeni olarak kaymakam, mühendis, eczacý gibi deðiþik mesleklerden kimseler Ýngilizce dersleri verdiler okullarýmýzda. Eðitimcilik öðretmenlik formasyonu gerektiren bir meslektir. Ama yýllarca formasyon önemsenmedi ve her meslekten insanlara öðretmenlik görevi verildi. Bakýnýz ana dili Ýngilizce olan birisi bile Ýngilizce öðretmenliði yapamaz çünkü ingilizce öðretmenliði için öðretim teknikleri ve metotlarý konusunda eðitim almanýz gerekir. Çok eskiden ‘’Amerikan Kültür’’de Ýngilizce öðretmeni olarak çalýþmýþtým. Bir gün kurum müdürü beraberinde Ýngilizce derslerine giren Amerikalý bir evhanýmýný çok deneimli olan bir Türk öðretmene stajyer olarak verdi çünkü derslerde baþarýý olamamýþtý. Siz nasýl Ýngilizce öðretiyorsanýz ona anlatýn. O da öyle öðretsin dedi. Bura görüldüðü gibi bir dili ana dil olarak bilmek de öðretmenlik yapmak için yeterli deðildir. Kesinlikle öðretmenlik ir uzmanlýk mesleðidir.

Öðretmenlik bir boyacý fýçýsýna sokup çýkarýlýp elde edilecek bir sonuç deðildir. Öðretmenlik heves, ruh, aþk gerektiren bir meslektir. Eðitim personeli devþirme usulü toplanarak elde edilen kadroyla yapýlacak bir iþ de deðildir. Öðretmen okullarýndan baþlayarak eðitim fakültelerinde kesintisiz sürdürülen bir mesleki eðitimden geçirilmesi gerekir. Her türlü meslekten personeli toplayýp bir atamayla öðretmen yapamazsýnýz. Baþka meslekten gelenler en az bir yýl eðitim formasyonundan geçirilmelidir. Usta bir öðretmenin denetiminde birlikte derse girip çýkmalýdýr. Bu ülke ne günler gördü. Hýzlandýrýlmýþ (sulandýrýlmýþ) eðitimler. Üç ayda öðretmen yetþtirildiði yýllarý da gördü bu ülke. Ulusal bir öðretmen yetiþtirme politikamýz olmadý hiç bir zaman. Bazý yýllar mühendislerin, biyologlarýn, muhasebecilerin bile öðretmen olduðunu gördü bu ülke. Siz böyle alel acele toplama ve devþirme bir eðitim ordusuyla nasýl eðitim utkusunu elde edebilirsiniz? Eðitim uðraþýnda utkuya ulaþabilmek için alanýnda eðitim görmüþ, deneyimli öðretmenlere geresinim vardýr.

Öðretmenler özel kiþilik testlerinden geçirilerek seçilmesi gereken meslek sahipleridir. Çocuðu sevmeyen, özverili davranamayan içinde insan sevgisi olmayan kimseler öðretmen olamazlar. Ben öðretmen okulu mezunuyum ve o yýllarda öðretmen okullarýna ne kadar ince eleyip sýk dokunarak öðrenci seçildiðini çok iyi anýmsýyorum. Biz iki aþamalý bir sýnavdan geçirilmiþtik. Önce bölgelerimizde genel bir sýnava alýndýk. Kazananlar –ben Antalya, Aksu ilköðretmen Okulu’nda- sýnava alýndýk. Ama ne sýnavdý o! Her bakýmdan adaylarý ölçüp biçiyorlardý. Kekeme mi? Ýçine kapanýk mý, konuþkan mý? Önder özellikleri var mý, toplumu paþinden sürükleyebilir mi? Karþýlýklý konuþarak bire bir sözlü sýnavla seçtiler adaylarý. Neden öðretmen olmak istiyorsun? Onlarý inandýrman gerekliydi bu meslði severek yapaileceðine. Neden dað baþýnda ücra bir köye gidecektin? Eðitim alanýnda ülkülerin var mýydý? Hepsini araþtýrarak çok tutarlý seçimler yapýyorlardý. Öðretmenlik rastlantý sonucu seçilecek her hangi bir meslek deðildir.

Öðretmenin bilgi donanýmý ve meslek deneyiminin yaný sýra toplumdaki saygýnlýðý toplumdaki konumuna ve gelir düzeyine de baðlýdýr. Öðretmenin gelir düzeyi emekliliði beklemeden bir ev alabilecek, ikinci bir iþe gereksinim duymuyacak kadar yüksek maaþ almalýdýr. Öðretmen sürekli kitap alan ve okuyan bir meslek sahibidir. Karnýný doyurmaya yetmeyen bir maaþla nasýl kitap alabilir, nasýl tiyatroya ve sinemaya gidebilir. Yaþam ufkunu geniþletmek için hangi parayla þehirlerarasý ve ülkelerarasý gezilere çýkabilir? Ýngilizce öðretmenleri hiç yurtdýþýna çýkmadan, öðrettikleri dilin ülkesini ve o dili konuþan halký görmeden ve onlarla hiç konuþmadan o yabancý dili öðretmektedirler.

Öðretmen eðitimde baþarýlý olabilmesi için yaþam, geçim ve yarýn kaygýsý içerisinde olamamasý gerekir. Toplumda belli bir yeri ve saygýnlýðý olmasý gerekir. Saygýn olmayan kiþiler iyi bir öðretmen olamazlar çünkü öðretmenler toplumda öykünülmesi gereken model insanlar olmalýdýr. Çok iyi anýmsýyorum. Bazý öðretmenlerimiz bacak bacak üstüne atamazlardý. Saygý ile ilgili kaygýlarýndan ötürü deðil. Ayakkabý tabanlarýndaki delikleri ve yamalarý görmeyelim diye. Bir matematik öðretmenimiz vardý. Çok iyi anýmsýyorum Mithat öðretmeni. Beyaz bir gömleði vardý. Patavatsýz bir öðrenci arkadaþýmýz öðretmenin gömleðine mürekkep damlatmýþtý da öðretmen ne kadar öfkelenmiþti hem de ne kadar üzülmüþtü. Giyecek fazla yömleði de yoktu belki. Toplumda önder ve model olacak öðretmenler en üst düzeyde insanlar olmalýdýr ve geçim sýkýntýsý içerisinde de olmamamalýdýr. Fransa’da öðretmen birinci derecede kamu görevlisidir. Eðitim orada çok ciddi ve önemli bir meslektir.

Yaþam ve yarýn kaygýsý içerisinde olan öðretmenler ikinci bir iþ daha bulup geçimlerini saðlamak zorunda kalacaklarýndan bütün güç ve emeklerini eðitime veremezler. Bazan da kendi sýnýflarýndaki öðrencilere özel dersler vermek zorunda kalarak onurlarýndan ödün verebilirler. Veya kendi sýnýfýndaki bir öðrenciye bir dersanede ders vermek zorunda kalabilirler. Bu da sýnavlarda öðrencilerin farklý notlar almalarýna neden olabilir. Öðretmen tek iþ yapmalýdýr ve baþka bir dersanede veya evinde özel ders vermesine göz yumulmamalýdýr. Eðer öðrencilerin düzeyinin yükseltimesi ve ayný zamanda öðretmene ek gelir saðlanmasý isteniyorsa kurslar okul içerisinde düzenlenmelidir. Öðretmen ya okulda ya da dersane ve kurslarda çalýþabilmelidir. Okul öðretmeninin hiç bir zaman yarým zamanlý bile olsa baþka bir kurs veya dersanede ders vermesine izin verilmemelidir. Ayný tam zamanlý çalýþan doktorlarýn özel muayenehanelerini kapatmak zorunda olduklarý gibi. Nasýl doktor önce muayenehaneme gel, sonra hastaneye yatýrayým diyebileceði gibi öðretmenler de dersaneye gel daha baþarýlý olup sýnýf geçebilirsin diyebilirler.

Öðretmen seçimindeki sýnavlar da öðretmenleri nitelikli olarak seçememektedir. Her branþtan öðretmene ayný sorular yöneltilmektedir. Sýnavlar en azýndan üç bölümden oluþmalýdýr. A) Hukuk ve vatandaþlýk B) Genel Eðitim ve Eðitim Yönetimi C) Öðreteceði dal bilgisi (Ýngilizce, Matematik, Coðrafya... v.b.). Ýngilizce öðretmen adaylarýna TOEFL veya KPDS sýnavý uygulandýðý gibi her dalda öðretmen adayýnýn öðreteceði dalda yeterliliðini ölçen sýnavlardan geçirilmelidir. Bu gün yabancý dillerin yoðun olarak öðretildiði Anadolu Liseleri’nde bile öðretmenler yabancý dil yoksunudur. Bir çoklarýnýn KPDS puanlarý bile yoktur. Yabancý dilde yeterli sayýlabilecek belli bir düzeye çýkamamýþ bir öðretmen sýnýfta o yabancý dili nasýl öðretebilir?

Okullaþmada meslek okullarý daha büyük bir orana çýkartýlmalýdýr. Herkes toplumdaki üstleneceði iþlevlere ve üstleneceði sorumluluklara dayalý olarak ilgili bir meslek lisesine yönlendirilmelidir. Bu meslek okullarýna da eðitim ve öðretim alanýna baðlý olarak bu okullara seçilecek öðretmenler de o okul türünün gerektirdiði dallarda en baþarýlý öðretmenlerden seçilmelidir. Öðretmenlerde kariyer basamaklarý daha belirgin ve yaygýn olmalýdýr. Orta öðretimde baþarýnýn yükseltilebilmesi için Meslek okullarýna alanýnda master ve doktora yapmýþ öðretmenler atanmalýdýr. Ayný orduda olduðu gibi eðitimde de kurmay öðretmenler olmalý ve eðitimi alanýnda uzmanlaþmýþ öðretmenler yürütmelidir. Ayný araþtýrma hastanelerine olduðu gibi meslek okullarýnda bütün öðretmenler alanlarýnda uzmanlaþtýrýlmalýdýr. Anadolu Lisesi’nde çalýþacak bir ingilizce öðretmeni dalýnda en az master veya doktora yapmýþ olmalýdýr. Bu da eðitime yatýrýmýn yapýlmasýný gerektirir. Yani nitelikli eðitim geçici ve sözleþmeli öðretmenlerle yürütülebilecek kadar basit bir iþ deðildir.

Öðretmenlerin meslek yaþamlarýnda kendilerine güveni olan özgüven sahibi kimseler olmalýdýr. Özüveni olmayan bir öðretmen doðru bildiklerini kararlýlýkla savunamaz. Her yýl sözleþme kaygýsý olan bir öðretmen okulda, öðretmenler kurulunda doðru bildiklerini baþý dik olarak nasýl savunabilir. Öðretmenleri sözleþmeli ve ücretli olarak alýrsanýz her gün kiþilik aþýnmasýna uðrar ve özgüvenini yitirir. Özgüveni olmayan öðretmen de gereði gibi sýnýfta eðitimde etkin olamaz. Yöneticilerinin karþýsýnda el pençe divan duran, her söylediklerine emret efendim diyen, eleþtiri yeteneðinden yoksun bir insan kitlesi üretmiþ oluruz.

Sözleþmeli öðretmen alýmý aileleri de parçalamaktadýr. Bir çok bakanlýklarda sözleþmeli alýnan personel atama yaptýramamakta ve evlense bile aile bir araya gelememektedir. Bu durum kesinlikle ailenin bütünlüðüne zarar vermektedir. Aileden sorumlu devlet bakanýnýn ivedilikle bu konuya el atmasý gerekmektedir. Hükümetler bu konuda anayasal suç iþlemektedirler. Aileleri bilerek ve kasten parçalamaktadýrlar. Peki bu insanlar birlikte yaþýyamýyacaklarsa neden evleniyorlar?

Eðitim alanýnda çalýþacak öðretmenler kesinlikle eðitim fakültelerinden yetiþmiþ olmalýdýr. Edebiyat Fakülteleri’ne çok fazla öðrenci alýnmamalýdýr. Eðitim fakültelerine de atama yapýlabilecek sayýda öðrenci alýnmalýdýr. Eðitim Fakultesini bitiren hiç bir aday öðretmen açýkta kalmamalýdýr. Harp Okuulu’ndan veya Polis Akademisi’nden mezun bir kimse atama kaygýsý çekmekte midir? Veya mezun olan birisi açýkta kalmakta mýdýr? Hayýr öyle bir þey olamasý düþünülemez bile. DPT ne iþ yapar bu ülkede? TÜÝK ne iþ yapar bu ülkede? Neden mesleðe yönlendirmede onlarýn verilerini kullanmayýz? Eczacýlar ve Noterler bu iþi çok güzel yapýyorlar. Nüfusu göz önüne alarak daðýlým yapýyorlar.

Dünyanýn baþka neresinde var öyle rezil bir uygulama? M.E.B. sözleþmeli öðretmen çalýþtýrýyor. Çok ucuza ve yazýn maaþsýz. Bu hangi insanlýða ve vicdana sýðar? Bu açýkçasý devletin aciz ve çaresiz kalan vatandaþý sömürmesidir!

Bu olay ivedilikle soruþturulmalý ve bu konuda sorumluluðu olanlar hukuk karþýsýnda hesap vermelidirler. Bir insan yaþamý bu kadar ucuz olamaz.

Hiç bir mesleði aþaðýlamýyoruz. Herkes alýn teriyle çocuklarýnýn nafakasýný kazanýyor. Ancak söz konusu olan eðitim ve öðretmen olunca durup 2-3 kez düþünmek gerek. Öðretmenlik ve hamallýk... Ey M.E.B.'nýn en tepesindeki sorumlu kiþi! sen kadrolu öðretmenine hamallýk yaptýrýyor musun? Okuldaki bütün bedenen yapýlan iþleri müstahdemlere yaptýrýyor musunuz? Bu ne iþtir ki söz konusu sözleþmeli öðretmen olunca ona hamallýk da yaptýrýyorsunuz. Bu durumdaki öðretmenler eðitim-öðretim dönemi baþlayýnca nasýl öðrencilerinin karþýlarýna çýkýyorlar? Eðitim-öðretim iþi bu kadar basite alýnan bir iþ midir? Öðretmeni toplum içerisinde hak ettiði düzlem ve konuma getirmedikçe eðitimde baþarýya ulaþamazsýnýz.

Askerlik yaptým. Çok iyi hatýrlýyorum. Ordunun þerefine gölge düþer kaygýsýyla asteðmenken elimizde aðýr yük taþýmamýza bile izin verilmezdi. Evet TSK personeli bu kadar þerefliyken, eðitim ordusu (M.E.B.) personelinin þerefi bu kadar mý olmalýydý? Eðitim ordusuna deðer vermeyen hiç bir devlet yeni kuþaklarý yetiþtirmekte baþarýya ulaþamaz.

Bu ne demek? Yeteri kadar öðretmen yetiþtiremiyorsunuz. Sokaktan hamallarý toplayýp öðretmenlik yaptýrýyorsunuz. Ya da geri kalmýþ Afrika ülkalarinden daha geridesiniz ve yeterli maaþ vererek tam donanýmlý öðretmen çalýþtýramýyorsunuz. Çok tuhaf bir durumla karþý karþýyayýz. Eðitimi hiç önemsemeyen bir düþünce yapýsýyla karþý karþýyayýz!

Daha da garip ve anlaþýlmaz olan: kalp krizi geçiren hamal-öðretmenin iki adým ötedeki saðlýk ocaðýnda apaçýk ihmal ve sorumsuzluktan ötürü yaþamýný yitirmiþ olmasý. Hem Saðlýk Bakaný hem de Milli Eðitim Bakaný baþlarýný iki ellerinin arasýna alýp derin derin düþünsünler. Bir vicdan muhasebesi yapsýnlar. Bence hiç vakit geçirmeden ya sorumlularý bulsunlar, ya da bulamadýklarý takdirde her ikisi de görevlerinden istifa etsinler.

Ben emekli bir öðretmenim... Vicdaným kanýyor. Eðitim ve eðitim veren hamal-öðretmenin yaþamý bu kadar hafife alýnamaz.

Bütün öðretmenlerimin öðretmenler gününü kutlar ellerinden saygýyla öperim. Ayrýca öðrencilerimin gözlerinden sevgiyle öperim!