Bir toplumun medeniyeti cezaevleriyle ölçülür.
Dostoyevski

Fethiye Kapalý Cezaevi 2010.

Köpekler gibi...Sayý kýrk elli, bazen yetmiþ. Her gün birkaç tane daha sürümüze katýlýyor. Sokak köþelerinde ki çöp konteynýrlarýna yanaþan özgür türlerimiz bizlerden daha þanslý. Ýstedikleri kadar poþetleri, ekmekleri, artýklarý, kemikleri parçalama þansýna sahipler.Onlar þanslý ya bizler?.. Bir tencerenin içinde sunulan bakliyat, sebzeden çorbadan baþka seçenek yok.Daha ne isteyecekler?..Kemik mi?.. Burada çok lüks.

"Yiyin sizi gidi sefil aþaðýlýk yaratýklar. Daha ne istiyorsunuz Allah'tan. Siz toplum düþmaný suçlular. Þerefsizler, hýrsýzlar, katiller, pezevenkler. Yaþýnýz ne olursa olsun farketmez. Aynýsýnýz."

Böyle diyor bir gardiyan. Bazen de sayýn müdür bey. Gözlüklü, tombul suratlý, sevgili müdür.

Sayým zamanlarý da nasýl içeri girip gülümsüyor. Sayýyor. Bir daha sayýyor. Sonra gülüyor. Ve her gün yaptýðý hareketi yapýyor. Sahte gülüþüyle. Kadife sesiyle haykýrýyor:

"Allah kurtarsýn." "Allah kurtarsýn"

Sefiller hep bir aðýzdan daha da yüksek sesle haykýrýyor. Çok mutlular .Hem de çok mutlu:

"Saðol, Saðol!"

Ortalýk inliyor. Yetmiþlik Ahmet dede daha fazla baðýrýyor. Çaký gibi bir asker olmuþ Ahmet dede. Otoriteyi, devleti diðerlerinden daha fazla sevmiþ... Zavallý sefil, bunak ihtiyar. Yað çektiðini zannediyor ihtiyar keçi... Belki müdür onu görür de acýr, sonra sever, sonra da bir akþam üstü belki ona:

"Gel Ahmet dede, tarlana hint keneviri ektin, beþ sene ceza aldýn ama ben seni çok sevdim, bu gece yarýsý seni serbest býrakacaðým." der ve onu salar. Belki de bu hayallere dalmýþ saf köylü kurnazý, ihtiyar dede. Elli metrekarelik bahçede çift sýra halinde dizilmiþ sevgili müdüre, gardiyanlara bu tatlý hayallerle bakýlýyor.

Akþam sayýmý için hala esas duruþtalar.

On sekizinden yetmiþine kadar zavallý kader mahkumlarýi acýndýrmak için daha çok çaba sarfediyor bu akþam. "Haydi içeri girin." diyor baþgardiyan. Tek sýra halinde yetmiþ kiþi içeri giriyor. Kýrk metrekare koðuþ. Üç katlý ranzalara yan yana dizilmiþ. Koyun, keçi sürüsü gibi birbirlerinin üzerinden atlayarak giriliyor ahýra. Dört metre yüksekliðinde O ranzalara týrmanýyorlar. Bir ranzada iki üç kiþi. Koðuþ mümessili adamlarýyla bir aðýzdan baðýrýyor:

"Kimse ranzasýndan kalkmasýn, ortalýkta dolaþmayýn. Sýrayla tuvalete girin. Ayaklarýnýzý yýkayýn ulan, tuvaleti kirletmeyin. Çýkan su döksün. Dökmeyeni yakalarsam paspasýn sapýný o kýça sokarým ulan."

Baðýrýyor, sürekli haykýrýyor. Koþan koþana... Koðuþ mümessili yirmi yaþýnda. Fethiye'nin en iyi, en hýzlý, en serseri hýrsýzý. Beþ suç ortaðýyla devletin kanunlarýn saðlayamadýðý düzeni o hýrsýz burada saðlamýþ. Cezaevi idaresi ona yetki vermiþ. Dayak atmak serbest. Az gelirse ikinci posta dayaðý gardiyanlarla, jandarmalarla hep beraber el ele atmak için sabýrsýzca bekliyor. Kolay mý ulan, kýrk metrekarelik koðuþta onlarca adamý beslemek, uyutmak, yaþatmak, kolay mý ulan!.. Gözünüz kör mü, anlamýyor musunuz?..

Yan yana, kýç kýça, tek sýra halinde uzanan mahkumlar daha þimdiden saate bakýyor. Saat akþam üzeri altý. Sabaha kadar bu yatakta on üç saat beklenecek. Ýstersen bekleme. Ýstersen itiraz et. En iyisi aletinle oyna. Biraz yorulursan rahatça uyursun. Sen suç iþlemedin mi? Birisinin canýný, malýný yakmadýn mý? Irzýna geçmedin mi? Hangi yüzle hak adalet arayacaksýn. Hangi yüzle insan haklarýndan, adaletten bahsedeceksin? Utanmaz, þerefsiz suçlu seni. Bunu sana onlarca kez, yüzlerce kez hatýrlatmadýlar mý?..

Kýrk iki ekran televizyon adeta tavana monte edilmiþ, haberleri gösteriyor. Yeni yasalar, haklar, özgürlükler peþ peþe sýrada . Baþbakan Paris'te. Cumhurbaþkaný Amerika'da. Onlarý mutlulukla seyret. Adalet bakaný da mecliste, senin için yasa çýkartýyor. Senin için çaba sarf ediyor. Daha beþ sene önce senin için Avrupa-i bir ceza kanunu hazýrlamadýlar mý?. Seyret onlarý. Sene þimdi iki bin on , nisan ayý. Müdür beyimiz, sevgili hakimlerimiz, savcýlarýmýz belkide þimdi deniz kenarýnda bir masa da yiyip içiyorlar. Onlarýn da duygularý var. Hüzünden, kederden senin için belkide þarký söylüyorlar.

Fethiye kapalý cezaevi. Fethiye'nin suçlularý. Fethiye'yi soymak için dýþardan gelen suçlular. Turistlere uyuþturucu satmak, onlarý soymak için gelen suçlular. Gýkýnýzý çýkarmayýn. Bir bok yediniz madem, devletin kurallarýna uyun. Gardiyanlara, müdüre, onun iþbirlikçisi koðuþ mümessili ve adamlarýna saygý gösterin. Ýsterseniz göstermeyin. Kýçýný seviyor musun?.. Ýþte ona göre davran.Yan yana dizili bedenler. Kimi tesbih çekiyor, kimi bulmaca çözüyor. Kimi de askerlik anýlarýný anlatma derdinde. Bir kaçý ise sürekli aðlýyor. Hem de utanmadan. Sabah gelen kaytan býyýklý iþadamý dert yanýyor. Ýzmir den gelmiþ. Karýsý, çocuklarý hep beraber tatil köyünde bir hafta kalacaklarmýþ. Giriþte Jandarma çevirmiþ. Seneler öncesinden üç ay hapis cezasý çýkmýþ. Gel demiþler tatilini bizle yap adamým. Adam dert yanýyor. Bu nasýl adalet?..

Mal beyanýndan gelen, orman iþletmesinden gelen orta yaþlý bir memur yanýnda karýsý gibi yatan Ahmet dede'ye soruyor:

"Mümessilden baþka bir de þu genç adam tek yatýyor. O da mý mümessil?"

Ahmet dede yine ürktü. Yine korktu, yine titredi.

"Bayrampaþadan mý, ne gelmiþ. Dalaman açýk cezaevinde gardiyanlarla kavga etmiþ. Geçen akþam buraya getirdiler. Daha gelir gelmez kavga çýkardý. Koðuþtakiler baþ edemedi. Gardiyanlar geldi. Onlarla da kavga etti. Geceyarýsý müdürü evden çaðýrdýlar. Adam yatmam diye tutturdu.. Ona tek yatak verdiler. Kimse ellemesin diye tembihlediler. Yakýnda onu göndereceklermiþ. Öyle diyorlar."

Soru soran memur, Ahmet dede, koðuþ mümessili, diðerleri, hemen hepsi o psikopata bakýyor. Ýþte size uzun süredir beklenen bir kahraman. Aslaným benim. Diðerlerinin sanki çok umurunda. Fethiye eyaletinde yetmiþinin, yedi ceddinin yapamadýðýný, o yapmýþ. Ýþte bir bela. Nereden geldin?.. Bu düzeni neden bozdun. Ýnsanlar senin yüzünden huzursuz. Hepsi tedirgin. Koðuþ mümessili, adamlarý, gardiyanlar, onu bir kaþýk suda boðmak için sabýrsýzca bekliyor. Allahýn belasý serseri. Suratýn, dövmelerin, davranýþlarýn bir bela. Müdür o gece söylemedi mi?.. Ahmet dede duymadý mý?

"Kardeþim bu cezaevi Menderes zamanýndan kalma bir yer, her gün onlarca tutuklu geliyor. Kapasite bu kadar. Yatak yok. Bize sorun çýkarma, akýllý ol, rahat dur. Seni en kýsa zamanda Muðla'ya sevk edeceðiz. Bak zaten sicilin bozuk. Bir altý ay da bizden alma. Akýllý dur."

Adam robot gibi. Bazen diðerlerine baksa da onu gören gözler hemen kaçýyor.Herkes televizyona bakýyor. Ýþte Kemal Sunal'ýn Þaban filmi. Herkes seyrediyor, gülüyor. Al sana kim beþ yüz milyar ister. Ýþte Kurtlar Vadisi. Nasýl da gülüyorlar. Nasýl da seviniyorlar. Býrak bu adamlarý. Sen nereden geldin.

Hava sýcak, ter yapýþ yapýþ. Yýllanmýþ hapishane...Taþtan yapýlmýþ kulübe hapishane.. Koku fena. Bir köylüler niçin, neden bu kadar kokar?... Ahýrda mý yatýyor bu köylüler. Para hýrsý gözlerini bürümüþ. Vücutlardan çok yýllanmýþ elbiseler kokuyor. Birçoðu esrar ekmiþ zengin olmak için. Domatesin kilosu üç kuruþ. Esrarýn milyar. Koðuþun yüzde sekseni tarlacý. Kalaný hýrsýz, pezevenk. Turist bölgesi burasý, daha ne olacak. Saatler geçiyor, adeta günlercesine.

Saat on iki. Televizyon kapandý.

Ýhtiyarlar zaten uykuya dalmýþ. Gençler zorlanýyor. Genç bir adam bu saatte zor uyur. Zaman geçiyor, gece yarýsý iki, üç... Kollar, ayaklar birbirine dolanýyor. Farkýnda olmadan birçoðunun aleti dikilmiþ. Farkýnda olmadan birbirine yaslananlar var. Nereye dönersen dön bir kýç, bir alet seni bekliyor. Kimsede çýt yok. Ne diyecekler, ne yapacaklar. Ayak, vücut, ter, kýç kokusu yetmiþ adamýn nefesi bir leþten daha beter. Horlayanlar, inleyenler, çýðlýk atanlar çýkan sesler sanki bir domuz sürüsü.

Sabah'ýn ilk ýþýklarýnda demir kapýnýn asma kilidinin þakýrtýsý duyulduðunda ihtiyarlar zaten çoktan hazýr. Ýhtiyar uyurmu?.. Bahçeye fýrlayan nefes alýyor. Öksürenler, aksýranlar, balgamýný atanlar az da olsa biraz rahatlýyor. Plastik masalara dizilen tabaklarýn içinde zeytin, peynir var.

Tencerenin içindeki çay, kepçeyle bardaklara boþalýrken, koðuþ mümessili yine sahnede.

"Kimse kimsenin hakkýný yemesin, ekmeðini almasýn, yakalarsam oyarým" diye haykýrýyor.

Hýrsýz mümessil tam adaletçi. Adam baþý altý yedi tek zeytin, yirmi gram peynir, yarým ekmek fazla bile. Taþ mý taþýdýlar. Devletten bedava beslenmek kolay mý?.. Adama yedirirler mi?.. Kahvaltý yapanlar birbirlerinin zeytinlerini sayýyor. Aç, yaðmacý gözler, geçmiþten, tarihten bakýyor. Necmi'ye neden iki tane fazla gitti?.. Hüseyin'in peynir parçasý biraz büyük kaçmýþ.

"Yediniz mi ulan, bahçede mýntýka temizliði."

Hýrsýz'ýn talimatlarý sert. Köylüler severek bu iþi yapýyor. Yerdeki izmaritleri elleriyle tek tek topluyor Ahmet dede, diðerleri. Genç bir öðretmen, özel dershaneci, kredi dolandýrýcýsý Hilmi hoca diðerlerinden daha fazla izmarit, çer çör toplama telaþýnda. Ne de olsa O bir eðitimci...Herkese örnek olmasý lazým. Ýþte þimdide þiþko gardiyan baðýrýyor:

"Sayýma geçin, sayým baþladý arkadaþlar."

Sabah sayýmý sahnede. Sýraya çoktan geçilmiþ. Ýnþallah biri kaçmamýþtýr?..Kapý açýldý. Ýþte sevgili müdürümüz yine geldi. Dün akþamki sarý lacivertli kravatýný deðiþtirmiþ. Hep onu takar. Hasta bir Fenerli.

"Günaydýn arkadaþlar"

"Saðol, Saðol."

"Allah kurtarsýn."

"Saðol, Saðol." "Saðol"

Fethiye'li mahkumlar yine mutlu. Dýþardan gelen yabancý suçlular çakallar, kurtlar çok sinirli. Bazýlarýndan duyuluyor býyýk altý küfürleri:

"Senin de Allahýný da, kitabýný da ..... nereden geldik ulan buraya.."

Sayým bitti. Yatmak yasak. Bahçede oturun.Yeni bir gün baþladý. Haydi dedikodu yapýn, hayatýnýzý anlatýn. Hýrlamalar, ulumalar, cümleler döküldü yine. Herkes savunmada, herkes suçsuz. Hepsi kandýrýlmýþ. Kazayla buraya düþmüþler. Bu mahkeme de olmazsa öbür mahkeme de mutlaka kurtulacaklar. Avukat öyle demiþ. Tarlayý satmýþ, avukata vermiþ. Hakim ona duruþmalarda çok iyi davranýyormuþ. Savcýnýn suratý biraz asýkmýþ ama o da hiçbir þey demiyormuþ. Bu ay mutlaka çýkacakmýþ. Torun ziyarete geldiðinde öyle demiþ. Avukat da çok umutluymuþ, garanti vermiþ.

Saat on, banyo saati, yine baðýrýyor hýrsýz:

"Herkes banyoya, atletinizi, donunuzu, çorabýnýzý yýkayýn. Koðuþu iyice leþ ettiniz ulan. Hepinizi tek tek kontrol edeceðim. Yakalarsam fena yaparým. "

Çift kiþilik tuvalet, koðuþun banyosu. Tek bir süzgeçten su akýyor. Bu sýcak su. Haftanýn bir günü gelir. Dua edin bu sýcak suya. Haydi banyoya. Bir saatte yetmiþi de yýkanacak. Onar kiþi, yediþer kiþi gruplar halinde sýraya. Ýlk on kiþi çoktan girdi bile. Sadece don var. Don çýkarmak ayýp deðil mi?.. Kafasýný sabunlayan, sýrasýný diðerine verdi bile. Ýsterse vermesin. Bazý ihtiyarlar sýrtýnýn keselenmesi için gençlerden yardým istiyor. Bazýlarý istemese de hatýrýna sýrtlar keselenmeye baþlýyor. "Evladým biraz daha aþaðý in" diyor bir ihtiyar fahiþe. Kýçýna kadar istiyor. Her þey meydanda. Baþka biri,bir diðerini keselemek istiyor. Genç çocuk, yakýþýklý, parlak çocuk. Kim istemez ki?.. Koðuþ mümessili tuvalet kapýsýnda. baðýrýyor:

"Altý dakika doldu. Çýkýn ulan dýþarý."

On kiþi ayný anda fýrlýyor. Baþka bir grup da anýnda giriyor. Küçük bahçe, atlet, don, tiþört, pantolon yaðmurundan geçilmiyor. Ýplere serilmiþ yüzlercesi. Volta atmak bile bir donun altýnda, bir pijamanýn çizgisinde. Son beþ dakika sýra koðuþ mümessiliyle, adamlarýnda. Þükür bitti banyo.

Saat on bir. Öðle yemeðine bir saat kalmýþ. Demir kapýdan gardiyanýn kafasýný gören mümessil koþar adým duruyor.

"Ercan þu Ýstanbul mahkumu eþyalarýný hazýrlasýn, sevki var. Ona söyle çabuk olsun. Þerefsizden sonra kurtulduk. Muðla'ya gidiyor. Orada görür anasýnýn ....... Diðerlerine de söyle öðleden sonra insan haklarýndan denetleme kurulu gelecek. Düzeni saðlayýn, her zaman ki gibi." diyor gardiyan.

Eþyalarýný topla, haydi yürü þerefsiz hain seni...Adam bir çuvalýn içinde eþyalarý ile çýkarken gözler takipte. Nihayet kapýdan çýktý. Mahkumlar rahatladý. Arkasýnda konuþmalar baþladý. Devlete, düzene karþý gelinir mi?.. Ölmediðine þükretsin. Allahtan müdür çok iyi insan.

Ýþte öðle yemeði geldi..

"Sýraya ulan. Sandalyesi olmayan yerde yesin. Ahmet dedenin ekmeðini hangi þerefsiz çaldý. Hüsmen'in iki paket sigarasý kayýp. Yemekten sonra arama yapacaðým. Ýki kiþiye bir domates düþüyor. Meydancý domatesleri ikiye bölerek daðýt. Baþefendinin talimatý var. Öðleden sonra Cezaevi Ýzleme Kurulu gelecekmiþ. Kendinize çeki düzen verin."

Hayde bakayým...