M. NÝHAT MALKOÇ

     Gerçek kahramanlarýný tanýmayan milletlerin istikbaline yön verecek gençleri, çizgi film kahramanlarýný kendilerine örnek edinirler. Bu durum, tarihi olmayan devletler için fazla yadýrganmasa da Osmanlý gibi dev bir devletin torunlarý için fazlasýyla yadýrganýr. Osmanlý’da altý asýr boyunca devleti idare etmiþ kiþilerin hangisine uysanýz sizi selamet sahiline götürür. Osmanlý’da vatana hýyanet eden padiþah yoktur. Bunlara Vahdettin de dahildir. Durum bu iken bazý kesimlerin Osmanlý padiþahlarýný hain ilan etmesini anlamak mümkün deðildir.

     Osmanlý Ýmparatorluðu, basiretli padiþahlarýn omzunda yükselerek üç kýtaya hakim olmuþtur. Osmanlý’nýn dev padiþahlarýndan biri de Trabzon’da hayata gözlerini açan, Yavuz Sultan Selim’in oðlu Kanunî Sultan Süleyman’dýr. Kanunî’nin babasý Trabzon’da vali olarak görev yaptýðý için O da bu topraklarda doðmuþ ve çocukluðunu burada geçirmiþtir. Çok iyi bir eðitim görmüþ Sultan Süleyman… O, ilk eðitimini annesinden ve babaannesi Gülbahar Hatun’dan almýþtýr. Babaannesi Gülbahar Hatun’un mezarý Trabzon’da Atapark mevkiindedir. Babasý Yavuz Selim’in ölümü üzerine, 30 Eylül 1520’de, henüz 25 yaþýndayken Osmanlý tahtýna çýkmýþtýr. Erkek kardeþi olmadýðý için taht kavgalarýyla uðraþmak zorunda kalmamýþtý.

Kanunî, Osmanlý tahtýnda en uzun süre kalan padiþahtýr. Kanunî, tam 46 yýl boyunca Osmanlý’yý baþarýyla idare etmiþtir. Sultan Süleyman’ýn erkek çocuklarý Ýkinci Selim, Bayezid, Abdullah, Murad, Mehmed, Mahmud, Cihangir ve Mustafa’dýr. Kanunî, Osmanlý’nýn onuncu padiþahýdýr. Avrupalýlarýn “Muhteþem” dedikleri Süleyman Han, babasýndan kendisine intikal eden topraklarý iki katýna çýkarmýþtýr. Þarkiyatçý Ortalon, Kanunî’yi þöyle anlatýyor: “Sultan Süleyman’ýn eserleri bir araya konsa, en altta muharebeleri, onun üstünde býraktýðý abideler ve en üstte ise kurmuþ olduðu ilmî ve hukukî müesseseler gelir.” Büyük bir devlet adamý, güçlü bir þair ve cesur bir komutan olan Kanunî, Zigetvar kuþatmasýný idare ederken, 7 Eylül 1566’da 71 yaþýnda vefat etmiþtir.

Kanunî’den söz edip de Hürrem Sultan’dan bahsetmemek bence bir eksiklik olur. Çünkü dünyaya hükmeden Kanunî’nin biricik eþidir Hürrem Sultan… Ukraynalý olan Hürrem Sultan’ýn asýl adý Aleksandra Lisowska’dýr. Hürrem Sultan’ýn oðlu 2. Selim tahta çýkmýþtýr. Kanunî’nin Mahidevran Sultan’dan olan oðlu Þehzade Mustafa’nýn babasý tarafýndan öldürülmesinde Hürrem Sultan’ýn etkisinin olduðu söylenir. Hürrem Sultan, eþinden evvel 52 yaþýnda ölmüþtür. Hürrem Sultan’ýn güzelliði ve zekiliði hususunda tarihçiler hemfikirdir.

“Kanunî Sultan Süleyman” adý Trabzon’la özdeþlemiþtir. Doðumunun 500. yýlý münasebetiyle 1995 yýlýnda Trabzon’da Kanunî Sultan Süleyman’la ilgili bir vakýf kurulmuþtur. Bu vakýf “Muhteþem Kanunî Sultan Süleyman Vakfý” adýný taþýmaktadýr. Vakfýn amacý, Kanunî Sultan Süleyman’ý bütün yönleriyle araþtýrýp, onu lâyýk olduðu biçimde gelecek nesillere tanýtmaktýr. Bu amaçla, her yýl 27 Nisan-2 Mayýs tarihleri arasýnda “Kanunî Haftasý” etkinlikleri düzenlenmektedir. Bu etkinliklerde hem Kanunî gelecek nesillere tanýtýlmakta, hem de Trabzon þehrinin içte ve dýþta tanýtýmý gerçekleþtirilmektedir.

Kanunî Vakfý yetkililerine hizmetlerinden dolayý þükranlarýmýzý sunuyoruz. Fakat her yýl benzer þeyler yapýlmaktadýr. Bence öncelikle yapýlmasý gereken þey, kapsamlý bir “Muhteþem Kanunî Sultan Süleyman Sempozyumu” düzenlemektir. KTÜ ile iþbirliði yapýlarak uluslararasý bir sempozyum düzenlenebilir. Bu sempozyumda sunulan bildiriler kitap haline getirilerek Türkiye’deki il halk kütüphanelerine ve belli kiþilere gönderilebilir. Geçtiðimiz yýllarda öðrenciler arasýnda þiir yarýþmalarý düzenleniyordu. Bu yýl yapýlmadý bu yarýþma. Bence Kanunî’yle ilgili Türkiye genelinde büyüklere yönelik bir þiir ve makale yarýþmasý düzenlenebilir. Okullarda “Kanunî” konulu bilgi yarýþmalarý yapýlabilir.

“Muhteþem Kanunî Sultan Süleyman Vakfý” bugüne kadar güzel çalýþmalara imza attý ama ben bu çalýþmalarýn çok daha ileri götürülmesi gerektiði düþüncesindeyim. Öncelikle bu güzide vakfa; alanýnda uzman, donanýmlý, Osmanlý sevgisiyle dolu kiþiler üye yapýlmalýdýr.