Ferhan Þensoy’dan 2019 Türkiye Fotoðraflarý

Seval Deniz Karahaliloðlu

Yýl 2019. Türkiye beþ vakit namazda. Maaaþallah, maaaaþallah! Devlet kamyona, millet dincilere çarptý. Ferhan Þensoy’a da siyah çarþaf pek yaraþtý. Size de yaraþýr. Emin olun yaraþýr! Rezervasyonunuzu yaptýrmayý unutmayýn. Beþ yýl sonra lazým olacak.

Akýl çürüten dizilere ve yarýþma programlarýna kilitlenen Türkiye, birden kendini 2019 yýlýnda bulursa ne olur? Ferhan Þensoy ve Ortaoyuncular’ýn sahneye koyduðu “2019”, 28. Ýzmir Tiyatro Günleri’nin unutulmaz oyunlarýndan biri oldu. Atatürk Kültür Merkezi’nde Ýzmir seyircisini kýrýp geçiren oyun, kahkahalar eþliðinde “güleriz aðlanacak halimize” tadýnda izlendi.

Ferhan Þensoy’un yazýp yönettiði “2019”, dokuz yýl sonrasýnýn Türkiye’sini konu ediyor. Yaþama biçimi, televizyon kültürü, dizileri, (dizi manyaðý haline gelenleri yakýndan ilgilendiren bir bölüm), reklamlarý, modasý, iletiþim çaðýný yakalama biçimi, hatta çizgi filmleri ile kesin bir “akýl tutulmasý” yaþatýyor.

Yýl 2019. Ekmek olmuþ 750 Müslüm Lira. Ama olsun ekonomi týkýrýnda. Huriler promosyon, yengelere erkek huri yok. Artýk sokakta, pazarda müslüm lira, müslüm kuruþ. Nur-i Ziya tespihleri pek moda. Nizami harici kýyafet mecburiyeti der ki, kadýnlar kara çarþaf (zengini tercihan renkli ipekli giyer), erkeklerde ise tek tip krem rengi bol þalvar ve geniþ cübbe. Harici giyinen yallah yüksek þeriat mahkemesine. Üstelik, sokaklarda din polisi canavar gibi insanýn ensesinde. Namaz vakti camiye gitme mecburiyeti aþikar. Ýstersen gitme. Yaa bu yüksek þeriat mahkemesi insaný böyle þair bile yapýyor.

Gelelim en sevdiðimiz kýsma, reklamlara. Televizyonda artýk müslüm lira cinsinden pazarlanan çarþaflar, tespihler gýrla gidiyor. Ýlk önce yengeler. Ýçten klimalý, renkli, ipekli çarþaflar. Yazýn sýcaðýnda yanmayýn, püfür püfür giyin. Beþ yýl sonra pek gerekecek, þimdiden ayýrtýn. Sonra imamesinden kumandalý, istendiðinde þýklatmalý, istendiðinde þýklamayan teknolojinin son ürünü Nur-i Ziya tespihleri, almayanlar bin piþman.

Þimdi haberler. Sonra pek tabii çarþaflý spikerler. Ergenekon Davasýnda 5 Milyon 340 bin tutukluya ulaþýldý. Ýddianamenin okunmasýnýn önümüzdeki 20 yýlý bulacaðý tahmin ediliyor. Mecliste konuþan ana muhalefet partisi baþkaný CHP milletvekili Deniz Baykal durumdan “kaygý duyduklarýný” ifade etti. CHP artýk mecliste iki kiþi olarak temsil ediliyor. Ýktidar partisi milletvekillerinin þakalarýna kýrýlan baþkan yardýmcýsý Kemal Kýlýçdaroðlu, yaptýðý açýklamayla olayý kýnadý. Anýtkabiri gece ziyaret eden üç kiþi tutuklandý. Niþantaþý’nda mini çarþafla gezerken yakalanan iki genç kýz tutuklandý. Hacca gitmek mecburi. Hala haç görevini yerine getirmemiþ olanlar için son fýrsat. Bütün Ýstanbul’un her mahallesine kuran kurslarý açýlýyor. Kuran kursuna gitmeyen ilkokula kayýt yaptýramayacak. Bu akþam Ayasofya Caminden yapýlacak mevlüt yayýný nedeniyle, maç iptal edilmiþtir. Mevlüt yayýndan sonra, Hz. Ebubekir dizisinin 2098’inci bölümü izlenebilir.

Televizyonun yayýn akýþý baþka alem. Çocuklara çizgi film Hacý Pokemon. Sonra reklamlar. Sonra haberler. Sonra gene dini yayýnlar ya da namaz saatlerinin vurgulandýðý dini diziler….

Çocuklara gösterilen hassasiyet Hacý Pokemonla sýnýrlý deðil. Çarþaflý, sýkma baþlý mini bebelerin ilk okula kayýt yaptýrabilmesi için ilk önce, Ýslami Vatandaþlýk Belgesi almalarý gerekiyor. Bunun yolu da mahallenin kuran kursunu bitirip, diploma almaktan geçiyor. Adres þeriat kurallarýný kýlý kýrk yararak uygulama heveslisi çarþaflý bir kadýn muhtar. Tabii arada çatlak sesler çýkýyor. Mesela perçemi baþ örtüsünden kaymýþ kadýnlar muhtarýn kapýsýný çalabiliyor. Ve ortaya þöyle bir manzara çýkýyor.

Kýl,saç, tüy düþmaný kadýn muhtar “Haným, haným baþörtün kaymýþ”.
Genç kadýn “Hayýr kaymadý. O gördüðünüz þeyin adý perçem.”
Kýl düþmaný muhtar “Ört onu”.
Genç kadýn “Saçýn görünmesi günah olsaydý, Allah kadýný kel yaratýrdý”.

Tartýþmada gelinen son nokta. Kadýn kýzýný alýp gider. Gerekli belgeler için þeriat suratlý kadýn muhtara yalvarmak yerine, Cumhuriyet Türkiye’sini yaþamýþ genç kadýn kýzýný ilk okula göndermekten vazgeçer.

Evlerin içi baþka bir alem. Gelin biz iki kahramanýmýz Mustafa ve Kemal’in evini ziyaret edelim ama iki ismi bir arada zinhar telaffuz etmeyelim çünkü fena halde yasak. Hele evinde Atatürk resmi bulundurmak büyük suç. Bu nedenle, evler basýlýyor. Atatürk fotoðrafý ya da resmi çýkan evlerde, insanlar din polisi tarafýndan götürülüyor. Ama Mustafa ve Kemal evlerindeki baþ köþeye astýklarý Atatürk fotoðrafýnýn üstüne kara bir tül geçirmiþler (her nedense?). Evde yalnýz olduklarýnda kara tül kalkýyor.

Mustafa internetin baþýnda. Evden dýþarý çýkmayý sevmiyor. Birincisi o düdük gibi nizami kýyafeti içi almýyor. Ýkincisi mahallenin köþesinde yardým bahanesiyle vatandaþý yolmaya çalýþan “Okyanus Feneri Derneði”’ne para kaptýrmaya hiç niyeti yok. Yardýmdan kasýt, Mozambik’te cami yapýlacak. Ýnternetten Karadeniz Atatürk Ordusu’ndan gelen iletileri okumaya çalýþýyor ama çok dikkatli olmak zorunda. Çünkü internet de din polisi tarafýndan sýký kontrol ediliyor. Mesela, dünya haberlerini izlemek için çanak anten kullanmak yasak. Geçenlerde yeþilliklerin arasýna çanak anten saklayan komþularý tutuklandý. Amerikan yardýmý özel tarayýcý cihazlarla din polisi çanak antenleri þýp diye buluveriyor. Gözünü sevdiðimin Amerika’sý.

Gelelim Mustafa Kemal yer altý örgütünden gelen iletilere. “Ýlk hedefimiz Akdeniz, Hepimiz Mustafa Kemaliz”. Karadeniz Atatürk Ordusu, Ýmanlý Çevik Kuvvetle çatýþmýþ, Karadeniz Atatürk Ordusu 18 þehit verip daða çekilmiþtir. Mustafa cevap yazar. “Þimdilik çýkmayý düþünmüyoruz.. Dýþarýda demokratik bir þey olursa haber verin.”

O sýrada alýþveriþten gelen ev arkadaþý Kemal’e döner.
Mustafa “Dýþarý çýkmýþken bir Cumhuriyet Gazetesi alsaydýn.”
Kemal “Unuttun galiba. Laiklik ve Atatürk Ýlkelerinin odak noktasý olduðu için Cumhuriyet Gazetesi kapatýldý.”
Mustafa “Bizimkiler 18 þehit verip daða çekilmiþ. Heriflerin gözü dönmüþ seni beni öldürüp cennette gideceklerine inanmýþlar.”
Mustafa “ Bu arada, içki ve sigara stokumuz nasýl?”
Kemal “Her geçen gün eriyor. Din polisi sokaklarda içki içenleri topluyor.”
Mustafa “ Düþünüyorum da AKP zamaný çok güzeldi. Tayyip hiç olmazsa milletin içkisine karýþmadý, fantasýný içti. AKP baþa geçince de Özal’ý özlememiþ miydik? Öyle bir duygu iþte.”
Kemal “Adamlar çýldýrmýþ.”
Mustafa “Onlar suçlu aramýyorlar. Sadece kendileri gibi olmayanlarý “ayýklamaya” çalýþýyorlar.”

Ben Mustafa’nýn Özal’ý özleme meselesine takýlý kaldým. Sahi Özal’dan önce kimi özlerdik biz? Kimi? Mesela ben kendi hesabýma, bankalarda o sarýþýn mavi gözlü adamýn büyük portesini görmeyi çok özlüyorum. Özelleþtirme tufanýndan geriye kalan son devlet bankasý Ziraat Bankasý dýþýnda o mavi gözlü devi görebilmek artýk mümkün deðil. Bu gidiþle onu da göremeyeceðiz…

Gündelik hayat bu þekilde akýp giderken, yenilen içilenden solunan havaya kadar her þey Ankara’daki Yüksek Þeriat Mahkemesi’nin denetimi altýndadýr. Mesela kola mý içeceksin, müslü kola iç. Kör kursaklara baþka bir þey girmeyecek.

Reklamlara devam. Müslü de olsa tüketim toplumunun yeni yüzü müslü esaslý bir kapitalizm. Din, iman söz konusu olunca arada küçük þýklýklar da yapýlýr. Hizmette sýnýr yok. Yeni telefon þebekeniz Müscell. Otobüste, uçakta, trende, vapurda milimi milimine kýbleyi buldurur. Müs 3333 yaz. Gönder. Milimi milimine kýbleyi bul. “Ücretsiz hizmet sevaptýr.” Kurban olduðumun yüksek teknolojisi.

Bir gün býçak kemiðe dayanýr. Ýki kafadar müslü kola ve müslü konservelerden oluþan bir müslü erzak çantasý hazýrlayarak sýðýndýklarý evi terk edip, direniþçilere katýlmak üzere þehirden kaçmaya karar verirler. Kaçýþ yolunda ekonomi týkýrýnda olsa da hiç deðiþmeyen bir “serbest giriþimciyle” karþýlaþýrlar. Dilenci bir kadýn. “Allah tuttuðunu altýn etsin” diyerek Mustafa’nýn bacaklarýna sarýlýr. Bardaðý taþýran son damla. Mustafa patlar. “Allah öyle þeyler yapmaz. Birinin bir þeyi tutup altýn olduðu görülmüþ müdür?” Al sana ciddi bir polemik konusu. Devreye din polisi girer. Ýþler karýþýr.

Sonra mý? Mustafa ve Kemal’e ne olur? Direniþçilere katýlabilecekler mi? Geri planda oyun kiþisi olarak yer alan bir ülke. O ülkeye sahip çýkanlar ya da çýkamayanlar? Yanýtlarý bu yazýda bulamayacaksýnýz. Yanýtlar “2019”oyununda. “2019”, Ferhan Þensoy ve Ortaoyuncular tarafýndan hala sahnelenmeye devam ediyor. Keyifle gülmek, gülerken de artýk ne yapmak isterseniz?...