KÜLTÜR SANAT TARÝHÝNE KISA BÝR YOLCULUK
13. yüzyýl; ülkemiz kültür tarihinin bir dönüm noktasýdýr. O yüzyýlda yaþayan bilinen önemli isimler; Hoca Dehhani; divan edebiyatýnýn ilk þairi sayýlýr, din dýþý þiirler yazmýþtýr. Ahmed Fakîh; Çarhname’nin yazarý, dini/ahlaki þiirler yazmýþtýr. Hacý Bektaþý Veli(1209-1270) Bektaþiliðin kurucusu, Makâlât ve pek çok eseri kaleme almýþtýr, Mevlâna Celalettin-i Rûmî(1207-1277: Mevlevi tarikatýnýn kurucusu, Mesnevi, Fî Hi Fih, Divaný ve diðer baþka eserleri vardýr, Mevlaný izinden giden oðlu; Sultan Veled(12226-1312), Þeyyad Hamza(1240-1320) Yusuf ile Züleyha’nýn yazarý, Yunus Emre(1240-1320); þiirleri vardýr, tekke edebiyatýnýn en önemli ismidir. Haliloðlu Yahya Burgazi; Fütüvvetnâme’nin yazarý, Aþýk Paþa(1272-1333). Garipnâme’nin yazarý, ve keskin zekalý hemen hemen herkesin tanýdýðý, adý ülkemizin dýþýnda da bilinen Nasreddin Hoca(1208-1284)’dýr. Yine bu yüzyýlda Battalname, Daniþmendname ve Dede Korkut Hikayeleri yazýlmýþtýr. Anadolu’da ahilik, tasavvuf ve insan sevgisi bu yüzyýlda yaygýnlaþýr, geliþir. Bu isimlerin dýþýnda sanatta, edebiyatta, bilimde ve tasavvuf alanýnda pek çok düþünür, mutasavvýf yaþamýþtýr adý geçen yüzyýlda. 1220 yýllarýnda baþlayan yýkýcý, acýmasýz Moðol istilasý; yapýlan þiddet ve baský, halký çareyi tekkelerde aramaya yöneltmiþtir. Bu geliþmelerin sonucunda 1299 yýlýnda Osmanlý imparatorluðu kurulur.
Þimdi tarihin sayfalarýný göz atmayý býrakalým ve yakýn yýllara gelelim. Ülke genelini deðil, Ýskenderun özelinde bir kültür sanat alanýnda bir gezinti yapalým; son onbeþ yýl içinde Ýskenderun’da kültürel ve sanatsal etkinlikleri sayýlýdýr. Bunun nedenleri birden fazladýr ve bu yapýlacak panellerde veya konferanslarda ele alýnmalýdýr. Ancak bu konuda çeþitli bahaneler, sebepler aranmamalý, nasýl daha ileriye yönelik bir yol ve yöntem üzerinde düþünülmelidir.. Kültür sanatla uðraþmak zor iþtir ve özveri ve çaba ister. Geçmiþ yýllarda yapýlan etkinliklerde; çok zor koþullar altýnda gerçekleþmiþ ve yeterli ilgiyi görmemiþ ve çok cýlýz geçmiþtir. Bu durum ülke genelinde de böyledir. Biz yerel seçimler sonrasýnda Ýskenderun da kültürde sanatta bilimsel çalýþmalarda yeni atýlýmlarýn olacaðý düþüncesini hala muhafaza etmekteyiz ve bu konuda beklentimiz devam etmektedir. Þimdiye kadar yapýlan kültürel ve sanatsal çalýþmalarýn yeterli olduðu kanýsýnda deðiliz.
Yukarda 13. yüzyýlda isimlerini yazdýðým çok deðerli þahsiyetlerin en az ikisini üçünü bu topraklarda yaþayan her insan, eserlerini bilmese de en azýndan duymuþtur. Ancak o dönemlerin devlet adamlarýný, komutanlarýný, beylerini, aðalarýný herhalde tarihçilerin ve ilgisi olanlarýn dýþýnda bilen çok azdýr. Sanat, edebiyat ve bilimle uðraþanlar, insanlýk tarihine yaptýðý katký ölçüsünde beþeriyetin ve evrenin ölümsüzlük katlarýnda yer almaktadýr. Ýnsanoðlu tarihin sayfalarý arasýna bir ince çizik atmakla bir þekilde ölümsüz olmak ister ve böylece ölüme direnç gösterir.
Bu gerçeklerin göz önüne alan bir küme arkadaþla Ýskenderun’un kültürel ve sanatsal potansiyeline katký yapmak ve kitlelere bunu yaymak ve tanýtmak amacýyla 2009 Haziran ayý içinde kuruluþunu gerçekleþtirdiðimiz adýný “ Ayna Ýskenderun Kültür Sanat Derneði” verdiðimiz derneðimiz kýsa süre kültür sanat alanýnda pek çok etkinlik yapmýþtýr.
Ýskenderun ve yöremizde kültürel ve sanatsal etkinlikleri, hiçbir kurum ve kiþiden destek almadan sadece üyelerinin katkýlarýyla gerçekleþtiren derneðimiz 13/14 Þubat 2010 Cumartesi/Pazar günlerinde önemli bir buluþmaya da daha imza atacaktýr. Bu topraklarýn yetiþtirdiði iki önemli ismi Ýskenderunlulara etraflýca tanýtmak istiyoruz. Bunlardan ilki;1911 Cide doðumlu Rýfat Ilgaz’dýr. Onun çileli ömrü;” Sýnýf” isimli kitabýný yayýnladýðý 1944 yýlýnda toplatýlmasý ve altý ay hüküm giymesiyle baþlar, 1947 yýlýnda öðretmenlikten çýkarýlmasý ve Markopaþa dergisinde yazdýðý yazýlar ve akabinde yargýlanmalar, tutuklu geçen zamanlar ve 1993 yýlýnda ölümüne kadar acýlar ve sýkýntýlar içinde geçer. Toplumcu dünya görüþünden bir milim bile sapmadan geçen onurlu bir yaþam. Rýfat Ilgaz’ýn aydýn oðlu Aydýn Ilgaz Ýskenderun’a gelecek bizlere; Þair/yazar Rýfat Ilgaz: “Sýnýfýn Efsanesi” konulu söyleþiyle konuk olacak. Hababam Sýnýfýný arka yüzünü, bilinmeyenlerini anlatacak. O zaman televizyonlarda sinemada Hababam Sýnýfýný, belki gülerek deðil de aðlayarak izleyeceðiz.
Bir diðer yazarýmýz 1938 Diyarbakýr doðumlu Mýgýrdiç Margosyan, bu topraklarýn yetiþtirdiði bir dil ustasý, iyi bir anlatýcý, usta bir yazar; yaþadýklarýný deðil, sanki yaþadýklarýmýzý anlatýyor kitaplarýnda. Onu okurken her okuyucu kendisinden bir parça buluyor anýlarýnda. Mýgýrdýç Margosyan 13 Þubat 2010 Cumartesi günü öðleden sonra Ferda Kitabevinde kitaplarýný bulacak, okuyucularla mini sohbetler yapacak.
13 Þubat 2010 Cumartesi günü akþamý dernek binasýnda her iki yazar, gün içinde gelemeyenler için bulunacak ve söyleþi yapacak ve kitaplarýný imzalayacaktýr.
14 Þubat 2010 Pazar günü konuklarýmýzýn da katýlacaðý, Antakya ve Samandað’ý da kapsayan bir gezi düzenleyeceðiz. Bu kültür adamlarýna Hatay’ý tanýtacaðýz. Yöremizin bu kadar kültürel ve sanatsal içerikte zenginliði olduðu halde neden bu kadar az turist geldiði büyük ölçüde tanýtým eksikliðinden kaynaklandýðý da bilinen ir gerçektir.
Ayna Ýskenderun Kültür Sanat Derneði; bilimin, kültürün, sanatýn ve edebiyatýn hayatýn dýþýna atýlmaya baþlandýðý bu dönemlerde, her þeye raðmen kültür ve sanatýn birleþtirici ve kapsayýcý þemsiyesi altýnda yoluna devam edecektir. Bu yolculukta kültüre sanata bilimsel düþünceye inanan herkesi yanýmýzda görmek istiyoruz.
Kemal Düz