Törelere Ýsyan Eden Adam Nazým-7 (Nazým Hikmet e dair kýrk baþlýk)


31. Nazým Hikmet’in hükümet tarafýndan ikinci kez affediliþi

Nazým Hikmet 1932 yýlýnýn sonlarýnda komünizm propagandasý yaptýðý, hükümete karþý komplo kurduðu, ve Süreyya Paþa’ya hakaret ettiði gerekçesiyle tutuklandý.
Savcý, ölüm cezasý istiyordu. Nazým Hikmet Bursa Hapishanesine konuldu. Burca hapishanesinde iken yazdýðý lirik þiirlerinden biri “Karýma Mektup” u yazdý. Yargýlanma sonucu beþ yýl hapis cezasý aldý. 25 Aðustos 1933 yýlýnda Cumhuriyetin kuruluþunun 10. yýldönümü dolayýsýyla ak çýkarýldý ve Nazým Hikmet almýþ olduðu ikinci hapis cezasýndan da hükümetin affýyla kurtuldu.

Nazým Hikmet 1934-37 arasýnda Pantürkistlerle, gericilerle (kendi ifadesiyle) yabancý kapitalist ajanlarýyla uðraþmýþ ve onlarýn saldýrýlarýna Cevap I, Cevap II, Cevap II, Bir Provakatör Üstüne Hiciv Denemeleri ve Sen isimli þiirlerle karþýlýk vermiþtir.

32. Nazým Hikmet’in yayýnlamak istediði kitabýnýn Ýtalyan elçisinin müracâtýyla engellenmesi

Nazým Hikmet Ýtalyan faþistlerin Habeþistan’a saldýrmalarýnýn arkasýndan “Ýtalya’daki Habeþistanlý Genç” isimli destaný yazarken böyle bir yazýný haber alan Ýtalyan elçisi hükümetine karþý yayýnlanacak olan bu eserin yayýnlanmasýna engel olunmasýný istemiþ ve yayýnlanmasýný önlemiþtir. (Bu yýllarda yurtdýþýnda yaþayan herkes kendi ülkemiz aleyhinde yazýlar yazarlarken bizim hükümetimizin onlarla alakalý karþý bir harekete geçmeden kendi ülkemizdeki kalemleri susturmadaki becerisi dikkat çekicidir) Nazým Hikmet bu müdahale karþýsýnda kývrak zekasýný kullanarak yayýnlayacaðý eserin adýný “Taranta Babu’ya Mektuplar” olarak deðiþtirerek yayýnladý. Buradan da anlýyoruz ki o yýllarda tepkiler ve engeller þeklen bir boyuttadýr. Ne yetkililer ne de yargý iþin detay, tema ve içerigiyle ne ilgilidirler ne de bilgili. Taranta Babu’ya Mektuplar isimli eser kullanýlan sanatsal araçlar bakýmýndan son derece esnek, zengin ve çok yönlüdür. Lirizmden, tatlý sýcak bir incelikten, eleþtirilere geçebilmektedir. Öfke ve iðneli alayla doldurulmuþ siyasal bildiri tarzýnda yazýlmýþ destan, faþizmi yargýlamakta ve onun halk düþmaný, insanlýk düþmaný yüzünü göstermektedir.

33. Nazým Hikmet’in Türkiye’de yayýnlanan son eseri ve saçma bir nedenden dolayý Gizli Toplantý ile suçlanmasý

1936 yýlýnda Ýstanbul’da Nazým Hikmet’in Türkiye’de yayýnlanan son kitabý “Simavne Þehri Kadýsý Oðlu Þeyh Bedreddin Destaný” yayýnlandý.

Nazým Hikmet’in etkisi artmaya baþladýðý yýllarda bir keresinde, bir kahvede otururken Nazým Hikmet, rastlantý olarak kasketini çýkarýp masadaki gazetenin üzerine koyduðu bir esnada kahvedeki bir baþka müþteride yine rastlantý sonucu ayný þeyi yapmýþ hükümet adýna jurnalcilik yapanlar bunu gizli bir toplantý iþareti sayarak ispiyonlamýþlar ve þair “Gizli Toplantý…” suçlamasýyla tutuklanmýþtýr. Fakat ellerinde dayanak olmadýðý için serbest býrakmak zorunda kalmýþlardýr.

34. Nazým Hikmet’in 35 yýl cezaya çarptýrýlmasý

Görünüþte basit bir teferruat gibi gözüken bu durum o yýllarda ülkemizde adaletin her zamankinden farklý iþlediðini ve hatta adaletsizliðin olduðunu göstermektedir.
O kadar ki 1937 yýlýnda yayýnlanan þiiri “Karanlýkta Kar Yaðýyor” da Ýspanya halkýnýn faþizme karþý kahramanca mücadelesini anlatýyor diye Türkiye’deki gericilik Franko’ya arka çýktý diyerek Nazým Hikmet’i yeniden tutukladýlar. O günlerde askeri okul öðrencileri arasýnda bir arama yapýlmýþ ve Nazým Hikmet’in kitaplarý bulunmuþ ve öðrenciler tutuklanmýþtýr. 1938 yýlý Þubat ayýnda Nazým Hikmet’le birlikte yargýlanmaya baþlandýlar. Donanma Komutanlýðý’ da denizciler arasýnda tutuklamalar yapýlmasýný emredince Nazým Hikmet’i ordu içinde bozgunculuk yapmak ve orduyu isyana kýþkýrtmakla suçlanmaya baþlanarak yargýlanmaya baþlandý. Yargýlama kapalý kapýlar ardýnda oluyordu. Nazým Hikmet’in avukat tutma isteði reddedilmiþti. Nazým Hikmet 1938 yýlý mart ayýnda 15 yýl hapis cezasýna mahkum etti. Ayný yýlýn Aðustos ayýnda Donanma Mahkemesince verilen 20 yýllýk hapis cezasý eklendi. Böylece toplam 35 yýla mahkum edilen Nazým Hikmet’in cezasý , bir insanýn kanunlarda belirtilen 30 yýldan fazla cezalandýrýlamayacaðý hükmüne binaen 28 yýl 4 aya indirildi.

Nazým Hikmet’e bir muhabir tarafýndan yöneltilen suçunuz neydi? sorusuna verdiði cevap “tek suçum, halkýmý ve yurdumu çok sevmemdir” dediðini biliyoruz.

35. Nazým Hikmet 36 yaþýna kadar almýþ olduðu tüm hapis cezalarýný Mustafa Kemal Atatürk hayattayken almýþtý. Bunlarýn toplamý ise farklý zamanlarda olmak üzere 55 yýl ceza almýþtýr.

Benim burada okuyucuya düþmek istediðim bir not var o da þudur; Nazým Hikmet’in aldýðý hapis cezalarýnýn hepsi Mustafa Kemal Atatürk hayattayken verilmiþtir. Hakkýnda verilen ve suçlu olduðuna hükmedilen her isnat’ýn temelindeki þey o dönemde düþünen herkes (daha doðrusu hükümet gibi düþünmeyen herkes) bir þekilde cezalandýrýlmýþ ve ömürlerini zindanlarda geçirmelerine karar verilerek pasiflenmiþlerdir. Benim þimdiye kadar kaleme aldýðým teferruatlar cumhuriyetimizin ilk yýllarýnda nasýl bir politika ve adli sürecin iþlediðini göstermektedir. Mevcut kanun koyucular ve ortamdan nemalananlarýn kasýtlý ispiyon, iftira ve komplolarý neticesinde toplum katmanlarý arasýnda duvarlar örülmüþ ve birbirlerini kötü, hain ve ülke düþmaný bilmeleri saðlanmýþtýr. Bu sebepledir ki Nazým Hikmet’i sevenler Necip Fazýl’ý sevenleri sevmezler. Yapýlan her örgütlenme ve dayanýþma farklý mecralara çekiliyor gerekçesiyle engellenerek tek partili düzen korunmuþtur. Mehmet Akif Ersoy’dan Kazým Karabekir ve adlarýný sayabileceðimiz yüzlerce insan yargýlanmýþ kimileri ceza almýþ beraat edenler ise yargý sistemimizdeki eksiklerden yararlanýlarak bir baþka ilde haklarýnda yeniden dava açýlmak þeklinde hayatlarýný gözetim altýnda geçirmeleri saðlanmýþtýr.
Bu bizim tarihimizin kusurlu yanýdýr. Nazým Hikmet’ten hareketle düþündüðümüzde 1938 yýlýnda 36 yaþýnda olan ve hayatýnda bir suikast teþebbüsünde bulunmamýþ, silahlý mücadeleye giriþmemiþ, çete kurmamýþ, gasp yapmamýþ, halkýnýn sýrtýndan geçinenlere, onlarý ezenlere karþý mücadele etmiþ bir þairin kitaplarý birilerinin tarafýndan okunuyor diye 35 yýl hapis cezasýna çarptýrýlmasý (ki bu cezalardan önce hükümetin çýkardýðý aflar dolayýsýyla affedilmiþ biri 15 yýl diðeri 5 yýl olan iki hapis cezasý da mevcuttur.) o dönemi sorgulamamýz gerektiði kanaatine sahip olmamýzý saðlamaktadýr.


Bekir K. Ahýskalý
10 Þubat 2009
Törelere Ýsyan Eden Adam Nazým-7