Geçenlerde DüþLe Edebiyat dergisinde, sayýn C. Alper Ýlhan’ýn açýklamasýný okurken takýldý aklýma. Neden Kadýnlar edebiyatta çok baþarýlý deðiller? C.Alper Ýlhan’ýnda dediði gibi daha duygusal yaratýlan kadýnlar neden daha etkili ve baþarýlý þiirler yazamýyorlar? Hiç mi baþarýlý þiirler yazýlmadý? Hiç mi baþarýlý olmadýlar? Ve ya oldular ise neredeler?

Burada, kadýnýn geçmiþten günümüze kadar yerine baktýðýmýzda ve Anaerkil (ilkel komünal) toplumda kadýnýn yerini incelediðimizde; onlarýn anaçlýktan ve tabiata yatkýn olmalarýndan dolayý, kadýnlar hakimiyetini görüyoruz. Hem üreten, hem yönetenlerdi onlar. Koca karý ilaçlarý dediklerimiz bile ordan gelmektedir. Her þeyde olduðu gibi, hekimlikte bile onlar üretkendi. Erkek egemenliðinin (özel mülkiyet) ortaya çýkýþýyla (kaba kuvvet) kadýnlar yerlerini yavaþ yavaþ kaybetmeye baþlamýþlardýr. Seslerini çýkarmamýþlardýr yapýlan haksýzlýklar karþýsýnda. Ondan sonra ki toplumsal geliþmelerde de kadýnýn yerini tamamen kaybettiðini ve kendilerine yöneltilen hiçliðin karþýsýnda tamamen suskun kaldýklarýný görüyoruz. Orta çað Avrupasýnda bilgili, edebiyatçý kadýnlar, cadý diye yakýlmýþtýr. Burjuvazide ise kadýn tamamen, bir nesne, cinsel bir araç olarak nitelendirilmiþtir. Buna da eyvallah denilmiþ, geçiþtirilmiþtir. Tarihte ve literatürde, dünyanýn her yerinde bilgili, edebiyatcý kadýnlar, paspas altýnda saklanmýþtýr. Ve bu farklýlýk giderek gelenek, görenek ve kültürel olarak yaygýnlaþmýþtýr.

Hayatýn her alanýnda erkeklere nazaran daha duyarlý, daha pratik ve daha anlayýþlý olan kadýnlar, neden daha serbest yazamýyorlar diyerek, yukardaki geliþmelerden pekâla anlýyoruz. Geliþen toplumlarda gördüðümüz gibi kadýnlar daima bastýrýlmýþ, aþaðýlanmýþ, ayýplarla vs. gibi kiþiliklerinin bulunmasýna izin verilmemiþtir. Ve verilmeyen bu izne, kadýnlar ses çýkarmamýþ olduklarý için günümüze kadar süre gelmiþtir.

Geliþen çaðýmýzda artýk bunlarýn farkýndayýz. Peki neden hâlâ kadýnlarýmýz þiirde çok baþarýlý deðildir? Bastýrýlmýþ duygularla ve ayýplarla eðitilmiþ kadýnlarýmýz, bu yüzlerce yýllýk geleneði isteselerde birden söküp atamýyorlar. Hamur gibi yoðrulan, namus kavramýndan sorgulanan, bir kadýnýn, aþk þiirleri yazmasý zordur. Analýk duygusuna baðlý bir takým kavramlarda kadýn kendini yaþayamaz ve baþkalarýnýn fikirlerine göre yaþadýðýndan da verimli olamaz. Atak davrandýðýnda, geleneksel toplum bakýþlarýndan mutlaka bir takým dýþtalanmalarla karþýlanýr.

Fransa’da yaþayan Türkiye’li bir kadýn belki toplumun deðer yargýlarýný yýkarak bir þeyler yazabilir ama, bu Fransa’da olduðundan dolayýdýr. Türkiye’ gibi yeni yeni geliþmekte olan ülkelerde, kadýnlarýn bir anda atak yapmasý beklenemez. Nesrin Teslima’nýn örneklerinde bile bunlarý görebiliyoruz.

Bir kadýn olarak þuna inanýyorum. Tüm bunlarý düþünürsek hiç bir zaman istediðimiz hedefe varamayýz. Þairliðe soyunan kadýn arkadaþlarýmýz, kendilerine inanmalý ve üreteceði aþk þiirlerinden veya edebiyat adýna yapacaklarýndan dolayý dýþtalanacaðýna hazýr olmalý ki belki, cesaret bulup bir þeyler yazabile.

Artýk günümüzde kadýnlar gündemde, kadýnlar sessizlikten çýkýyor vs sözleri duymak beni rahatsýz ediyor. Cinsiyetimiz bizi ilgilendirmeli sadece. Ýnsan olarak bir þeyler yapmalý ve insan olarak düþünmeliyiz. Kendimize inanmalýyýz ki, edebiyatta daha baþarýlý ve üretken olalým.

*Yüreðinin içinde harlanmýþ alevi hissetmekle, yüreðinin üzerine sürülmüþ bir parça soðuk yaðý kazýyýp kâðýda dökmek ayný deðildir* demiþ sevgili C. Alper Ýlhan. O zaman gerçek imgeleri, hakiki kadýn yüreðini aþikâr zülüflerde ima eden, aþikâr kalemler mürekkebine dökmek üzere var olmak umuduyla, yarýnlarý edebiyatla birlikte yaratalým.

30/11/2008

Sevgili Özbek