..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Aþk eski bir masaldýr ama her zaman yepyenidir. -Heine
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Öykü > Halk Öyküleri > Doðan ÜNAL




20 Kasým 2008
Bi Avýç Toprak  
Doðan ÜNAL
Çarýkdan soðukuyu, gýslavet den iskarpin ayakkabýlara geçilmeye baþlanmýþtýr. Tabiki bu geçiþler belli bir sancýlý süreçlerin ürünüdürler, hele de köyde iseniz. Köyde belli insanlar vardýr ki o köyleri onlarsýz düþünmek mümkün deðildir. Öykümüzdeki kiþide bunlardan birisidir. Olay 60'lý yýllarýn ortasýnda geçen gerçek bir anýnýn cinli, perili, conguluslu hikayesidir. Siz hiç 'horhut' gördünüz mü? Hayýrsa, buyurun... Dil, olayýn geçtiði yerin kendi þivesi aynen korunarak yazýldý.


:CBGF:
BÝ AVIÇ TOPRAK

Aaþamýn garanlýðýna galmayým diye adýmlarýný ne gadar hýzlandýrsada, Peyik gorünecek kefe gelmeden alacagaranlýk, çatal yola gelmeden ise zifiri garanlýk basdýrýr...
Aydede henüz gendini gosdermediði için atdýðý adýmlarýna diggat etmeli ve at arabalarýnýn açdýðý iki cýlhadan birinden gitmelidir. Yosam tokezleyip düþmesi, yüz üsdü gapahlanmasý elde daaldir.
Arkasýndan birisi gelmiþ ve gulak vermiþ olsa ‘bu adam deli mi nedir yahu‘ der, çünkü adam sesli - sesli gendi gedine söylenmekde, daha doðrusu sohurdanmakdadýr; ‘Namýssýzlar, acicik gayret edip iþimi çabýk gorselerdi bu vakte galmaz, garannýða yakalanmazdým‘.
Garannýða yakalanmasýnýn sebebi ise Sorgun‘da yapýlmasý gereken iþinin bi haylý uzamasýdýr.
Amma gendi gendine gonuþmasýnýn esas sebebi iþlerin uzamasý daal, garannýhdýr.
Garannýh dibi dep derin bi göl gibidir.
Garannýhdan çýkmah ise, týpgý gole düþüpde çýhmýya uraaþan bi adamýn çýrpýnmasý gibidir.
Çýrpýndýhca da derine dalarsýn, dutmak isdiyecaan þeyler de denize düþenin yosuna, yýlana sarýlmasý gimi, ya ýslýk çalmahdýr, ya da mismillah...
Garannýh gorhusu çocukluunan baþlar, hele biraz yaramazlýk et, aaþamlarý uyumak isdeme de gor, garþýna ya cin çýharýlýr, ya da horhut...
‘‘Çocuun biri uyumah isdemezmiþ, congulus gelmiþ ve pacadan gocaman torbasýný sallamýþ aþþaðý ve seslenmiþ; ‘kiiiim yaramazlýk ediyooooo, onu benim torbama goyuuuuun‘ diye baarýnca, çocuðu goymuþlar torbanýn içine, congulus da onu pacadan çekip almýþ, gotürmüþ gaf daðýnýn ardýndaki inine‘‘.
-     Abaaa gý, congulus çocuða normüþ gý,
-     Norecek gannýný deþmiþ, ciðerlerini çýhardmýþ, ganlý ganlýda yüraðini yemiþ, parçalamýþ.
-     Aboooov!
Hadi erkeksen, ya da gýzýsan yaramazlýk seanslarýný durdurup da gitme yataða...
Beyle büyütülünce çocuk, nirde bastýrýrsa bastýrsýn garannýh, artýk cinler, conguluslar, horkutlar, çift baþlý, dört gozlü,dört gulahlý, uzun bacahlý, keskin diþli adama banziyen, ama adam olmýyan (nedense hep erkek benzetmesi yapýlýr, ben heç diþi cinsli horkut duymadým!) yaratýklar sana garannýhda hep eþlik eder, az ötende gordüðün güccücük kangallar, dikenler dev olur gozüne ve pür dikkat etmekden tüylerin tiken tiken olur.
Ertesi gün ayný þeyleri gundüz gözü görüp gülsende kendi haline, o gülüþ sonaki günkü garannýhda yeniden garþýna çýkar ve yokarýdan gürleyen bir ses ‘hah hah hah demeeeek sen bana dün gülüyoduuun mendebur‘ deyi yeniden yankýlanýr.

Akþam boyrazý çýhmýþ yavaþ yavaþ üflemekde ve yürüyen adamýn gulahlarýna usul usul fýsýldamahdadýr; cin, þeytan, congulus, horkut, dört gozlü...
Adam adýmlarýný dahada hýzlandýrýr ve fýsýltýlarý uzaklaþdýrmak için bir ýslýk dutturur.
Bi yandan gozü koyde, ahlý gendine eþlik! edenlerde, ayahlar sanki bi þahan, dodaklarýnda da titrek bi ýslýk; ‘garannýh gecede yol gorünmüyo, yörüyorum dikenlerin üsdünde‘...diye.
Adamýn ayahlarý tokezliyecek gibi olur, gafasýný hafifden aðip ayaklarýna bahar ki, yo, yo olamaz, hayýr, bu da nesi, yo yo...geldiler...
Adamýn bir adým önüne havadan bi avýç toprak dökülmekdedir.
Bi avýç toprak...haktan revamý bu, havadan bi avýç toprak...
Goþmuya baþlar, eyle goþar ki tazý bile yetiþemez tozuna, amma havadan düþen bi avýç toprak da ayný hýzýnan düþmekdedir önüne adamýn...
Ya rabbim benim gunahým ne? ben ne eyledim ki...
Adam, adam deyip durmayým, adamýn adýný deyim de bari, sizin heç olmazsa bi merahýnýzý gideriyim; adamýn adý DURSUN ÞAHAN.
Þindi gulahlarý çýnýlýyordur heralde..
Bu badireyi atlatabilmiþ ve günümüze gadar yaþamýþ koyümüzün nice ulu çýnarlarýndan biridir gendisi.
Bu gorkunç olayý bile atladdýhdan sona, yaþamayý daha çok haketmiþ ve biz de gendine nice uzun ömür dilerik.
Hem koyümüzün hemi de baþga koylerin, þehirlerin insanlarýnada bu dilaðimizi yurekden iletirik...
Çünki, hayatý onnlar yaratýr, onlar kazanýr, onnar geliþdirir - güçlendirir, guzelleþdirir,
Çünki, hayat onnarýn nasýrlý ellerinde filizlenir, yaþam bulur,
Çünki, yaptýklarý her iþte alýn terleri vardýr, gutsal,
Çünki herþeyi emekleriyle yoðururlar,
Çünki onlarýn dünyasý EMEK tir, emek ise EVRENSEL...
Onun için diyom ki evrensel dünyanýn tüm emekçi insanlarý sað olun - var olun...

Bu gadar guzellikleri yaradanlar bazen bunun farkýna bile varamazlar.
Farkýna varamadýhlarý baþga biþey ise nesillerini sürdürecek ve gendi yerlerini alacak çocuklarýna verdikleri isimlerdir.
Bir yaþam boyu kiþiye eþlik edecek, onun kimliði olacah ve yahasýný heç býrahmýyacak bu isimler ve bu gonuda gösterilemeyen titizlik, istenmeyen sonuçlar da doðurur.
Þimdi düþünün bi kez ve hemen cevap verin.
Bir çocuun babýya garþý gelmesi, sözünü dutmamasý, dediðini yapmamasý nasýl garþýlanýr, iyi daal denecektir daalmi?
-     Burasý tartýþmalýdýr, babanýn her dediði doðru daalise sözünden çýkmak, itiraz etmek lazým, hatta karþý koymak gerekir,
-     Bu dediklerin doðru, gatýlýyorum sana, amma, baba heç bi ayýrým, yani dooru-yannýþ ayýrýmý gostermeksizin, her þeyde ayný refleksi gostermesi için bir isim vermiþ se ne olacak?
-     Nasýl yani?
-     Baba çocuuna isim verir ve artýk onun kimliði olmuþdur, ismi gendisidir daalmi?
-     Evet...
- Evet se, bu olayda oðul babaya itaatsizlik etmemiþmidir, hatta isim ve soyisim çeliþgili daalmidir?
- Ne alakasý var caným, bu isimle bu olay arasýnda ve hele babaya karþý itaatsizliðin ne baðlantýsý olabilir. Senin ki de iþ olsun ha..
-     Biliyon mu bazen sana laf annatmak deveyi hendekden hotlatmahdan dada zor. En eyisi açýklýyarak annatýyým.
Þindi, Memmed emmiminen, -hah þindi de diyecanki hangi Memmed emmi, söyleyim; Memecik Memmed emmiminen- Suna ecimin bi çocuhlarý olur.(Ad koymada Suna ecimin ne gadar rolü vardýr bilemem!)
Ney goyallar adýný; DURSUN, soy adlarý ne ÞAHAN.
Oldu mu þindi, oldumu yani gozünü sevdiðim Memmed emmim, beyle çeliþgili bi isim gonurmu, cocuða.
Bu çocuk noorsün þindi; adýna uyup DURSUN mu, soyadýna uyup ÞAHAN gimi mi ossun.
Heç gorülmüþ biþey mi ÞAHAN dursun, sen desende DURSUN þahan... þahan gine bildiðini yapar ve uçar.
Bu doðanýn ganunudur... Þahan uçar...
Sadece ÞAHAN mý uçar, DURSUN densede bizim DURSUN emmimizde durmaz uçar, ama ne uçuþ... Kolay mý etrafýný sarmýþ cinler, periler...üstelik bi adým onüne dokülüyo bi avýç toprak...
Goþar gorhu içerisinde, paniklemiþdir artýk ve usul-usul dizlerinin baðý çözülmeye, dili - buðazý gurumaya, beyni çaltamýya baþlamýþtýr... Goþ babam goþ... goþ da neriye gadar, ne gadar, koy sanki getdikce uzaklaþmýya baþlamýþ, önüne düþen bi avýç toprak hýzlanarak düþmiye baþlamýþ, ayahlarý gendini daþýyamaz hale gelir ki... durur.
Durmasýynan topraðýn düþmeside durur.
Bi, iki adým atar, atmasýynan toprak yeniden düþmiye baþlar.
Ne yapsýn þindi DURSUN mu, yürüsün mü. Dursun da ne zamana gadar... ya conguluslar...!
Yeniden yaðladýðý gimi dabanlarý -ki toprak da gendisiynen- soluðu evde alýr ve gendini zor atar sedirin üsdüne...
- Noldu sana beyle gurbanýn oluyum, ne bu halýn, výþ baþýmýza gelenler, feryat‘ý figan...
aðzýný açýp bi sözcük çýkamamahda Dursun emmimin aazýndan, dil - damah kitli...

Üç gün, üç gece (ki bu gerçek daal de hikaye olsaydý gýrk gün - gýrk gece demek lazýmdý) gendine gelemez... aazýna bi lokma ekmek, bi yudum su gomaz, cinler, horkutlar, conguluslar uykusunda ýrahat vermediðinden bi soluk bile uyuyamaz, kimseynen gonuþamamakdadýr, evlikde gece -gundüz durmadan dolanýp gara gara düþünmekdedir; ben ne günah iþledim....
Eli iþ - güç dutamaz hale gelmiþ, amma iþ - güç durmak bilmez ki... tallalar sürülüp tapanlanýp ekilmiye hazýllanmasý da lazým...
Ýsdeksiz, halsýz, biraz da gorharak galhar giyinir, ayakgabýlarýný çeker, atýn goþumlarýný hazýrlar, arabýya pulluhlarý, azzýk olarakda cebine dürümünü goyar, heç kimseye bi þey de demez, üsdelik arabýyada binmez, arabanýn yanýsýra kös kös yörümüye baþlar...
Gafasýnda o düþünce... ben ne halt etdim de..?
Yörümüye baþlar amma baþlamasýynan o lanet olasýca bi avýç toprak gine dokülmeye baþlar, hemi de gundüz gozüynen...
Zýnk diye durur yerinde... toprak da durur...
Durur ama atlara dübbb, dýrrrý, dübbb demeyi ahlýna getirip diyemediðinden, o anda dübbb mü gelir adamýn ahlýna, gine o gorkuynan sürüklenir atlarýn ardýndan... sürüklenmeynen birlikde toprak da baþlar...bi avýç...
Baþý önde eðik, bi avýç topraða baharken birden kikir kikir gulmiye baþlar, kikir kikir gulmenin arkasý kesilmez... ki Dursun emmim adýnýn gereðini burda da yerine getirmez, Dursun durmadan güler.
Kikir kikir gulmesi öyle dir ki bi duymýya goresin, bu gulüþleri duyanýn ‘ben gulmem‘ demesi mümkün daaldir.
Gulmesi gittikçe artmakda ve artýk katýla katýla gulmekdedir; hah hah hay... vay ulan, ulaaa..
Biner arabasýna, deh der atlara doruca gavýröldürendeki tallýya.
Ýndirir pulluðu, baðlar atlarýn arkasýna, cebinden çýkardýðý dürümden bi ýssýrýr... - gaç gundür yemiyo- çýkarýr ayakgabýlarýný goyar sýnýrdaki daþýn üsdüne, yalýn ayak olarak, baþlar atlarýn ardýndan çýzý - çýzý, evlek evlek tallayý sürmiye, yürümüye...
Ama gulmesi hala devam ediyo...gatýla gatýla...
Dut dutabilirsen artýk ÞAHAN emmimi... DURSUN muþ, durur mu gayrý...
Zabahdan aaþama gadar yörür - güler, güler - yörür...

Beklenti:
Þimdi siz bu satýrlarý okurken þöyle bir beklenti dönemi baþlýyacak. Hah, anýnýn yani hikayenin sonuna yaklaþtý ya, kendince hikaye yi heyecanlý kýlmak için sonucu sonradan anlatacak ve daha da kötü bir espiriyse bugünkü yazýsýna -I- bölüm deyip bitirecek.
Sýrf sizi yanýltmak için bu günlük ben kendim yanýlýyým ve sonucu açýklayalým.

a- Cinler, horkutlar, conguluslar ne yapmýþtýr da, bi avýç toprak dökülmekdedir?
b- Durmuþ emmim ayakkabýsýný çýkarýp, neden yalýn ayak çalýþmýþdýr?
c- Dürümü neden cebinde taþýmýþtýr?

Bu tür durumlarda sorularýn cevabýný verme yöntemi sondan öne doðrudur.
O durumda c- þýkkýndan baþlarsak, bu sorunun þimdilik cevabý yoktur. Çünkü, bu þýk bir sonraki yazýmýn konusudur.(Bu þýklýðýmýda unutmayýn ha, bak, uzamasýn diye...)
b- þýkkýnýn cevabý ise a- þýkkýnýn içinde olduðuna göre, en iyisi biz a- þýkkýný anlatalým...


- Dursun emmim durur durur (hah, demek ki durduðu haller de varmýþ) bir ayakkabý alýr... ayakkabý ki abi ne ayakkabý.
Biliyorsunuz bizlerde o zaman ayakkabýlar soðuk kuyu denilen lastik ve onlarýn biraz daha geliþkini ise gýslavet ayakkabýdýr.
Gýslavet ayakkabýlar ise bu günkü iskarpin ayakkabýlara benzer.
Fakat bazen Sorgun veya Yozgat‘a resmi iþlere giderken ya da düðünlerde giymek için de yüklük altýnda tutulan bir iskarpin ayakkabý bulundurulur.
Dursun emmimin bu merasimlik ayakkabýsý siyah parlak derili ve altý kösele bir ayakkabýdýr. Kösele ise tam kösele olmadýðýndan lastik gibi elastiktir.
Birkaç giyimden sonra, eðer iþçilikte hata ve yapýþtýrmada eksik tutkal kullanýlmýþsa, ki öyledir, ayakkabýnýn ön kýsmýndan köselede ‘bi avýç‘ kadar açýlma vardýr.
Bu açýlma sebebiyle yürürken açýlan parça her adýmý attýðýnda yere takýlarak yerden ‘‘BÝ AVIÇ TOPRAK‘‘ almakta ve adýmýnýzý öne doðru attýðýnýzda da, toprak bir adým öne düþmektedir. Ya iþte böyle...
Böylece, bundan sonraki gecelerde cinler, öcüler, horhutlar, congulus ve dört gözlü yaratýklar Dursun emmimi býrakýp baþkalarýný aramýya çýkarlar.
Emmimin kih kih kih gülmeside congulus kime gidecek diyedir...
b- sorusunun cevabý da ayakkabýnýn açýlan kýsmý iyice parçalanmasýn diyedir.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn halk öyküleri kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Haftalýk Pusu
Haftalýk Pusu - III - Eþþekten Çektiði
Ha Yavrum Ha...
Haftalýk Pusu - IV - Göç Kervaný.

Yazarýn öykü ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Üsüyüne Griz Mekdubu...
Haftalýk Pusu – II – Kýþkýrtma
Deli Tavýk...
Köy Delisi


Doðan ÜNAL kimdir?

Ben iþçiyim, ama yazýyorum da. . . Her gün birþeyler yok oluyor, yerine konulan yeniler eskisini ne kadar karþýlayabiliyor diye sorarken yazmýya baþladým. Bir de. . . belki unutulmamalý diye. . . Dil kirleniyor, yozlaþtýrýlýyor hatta yýlda binlerce lehçe þive kayboluyor. . . Ben de inat olsun diye kendi köyümün diliyle yazýyorum.

Etkilendiði Yazarlar:
Her kitabý okuduðumda mutlaka beni etkiledi, onun için listem kalabalýk...Kemal'lerden-Tolstoy'a...


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Doðan ÜNAL, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.