Nisan 1960…
Ankara’nýn üzerinde karabulutlar. Þehir, kasvetten simsiyah giyinen cenaze yakýnlarý gibi; ilkbahara raðmen uçsuz bucaksýz semalarýnda güneþe dair hiçbir emare yok. Yüzleri üþüten acý bir rüzgâr kin kusuyor ýslak kaldýrýmlara!
Cuntacýlarýn zafere ulaþmasýna 50 günden az bir zaman var. Muhalefetin aþýrý tahrikkar tutumu Demokrat Partililerin demokrasiye ket vurabilecek baskýcý icraatlarýna sebep doðuruyor. Türkiye’nin en önemli üniversiteleri önlenemez olaylar nedeniyle kapatýlmýþ durumda. Ýdeolojik parçalanmýþlýk þirazesinden çýkmýþ, sokaklarda çatýþma seslerinden baþka nida yok! Kan kýrmýzýya kesmiþ yalanasý temizlikte caddeler!
     Ýsmet Paþa’nýn TBMM’de yaptýðý muhtýra niteliðindeki meþhur konuþmasýna bakmak o günkü havayý soluyabilmek açýsýndan pek deðerli: “…Þimdi arkadaþlar; þartlar tamam olduðu zaman milletler için ihtilal meþru bir haktýr. Böyle bir ihtilal bizimle münasebeti olmayanlar tarafýndan yapýlacaktýr.” (18 Nisan 1960)
Harp okulu tetikte… Öðrenciler, bürokratlar, akademisyenler tahrik rüzgârlarýnýn ve hükümetin anti demokratik eylemlerinin tesirinde kalarak sokaklara dökülmüþ durumda. Her geçen gün ihtilalin þartlarý daha da olgunlaþtýrýlýyor. Her geçen gün biraz daha yaklaþtýrýyor Menderes’i o kara güne.
27 Mayýs 1960…
10 yýl ülkeye hizmet etmiþ bir baþbakanýn idam sehpasýna giden acýklý öyküsünün baþlatýldýðý demokrasi tarihimizin en kara günlerinden birisi bugün. Sonradan musibet bir alýþkanlýða dönecek olan tank yürütme merasimlerinin ilkinin gerçekleþtirileceði gün bugün. Darbe kültürümüze analýk edecek bir ihtilal için tüm koþullarýn tamamlandýðý gün bugün.
Saat 4:30. Tan aðarmasýna ramak kalmýþ. Ankara sanki baþýna geleceklerin farkýnda olmuþçasýna kahredici bir sessizliðe bürünmüþ. Belki tek ses radyoda kederli çalan müzik, o da birden kesiliveriyor. Ýstiklal marþýmýzýn yürekleri coþturan bestesi okþuyor kulaklarý önce, ardýndan ürkütücü bir tonla: Silahlý Kuvvetler yönetime el koydu sesi çýðýrýyor.
…
(Yassýada’da hukuksuzluk alanýnda baþyapýt sayýlabilecek bir yargýlama sürecinin ardýndan Menderes ve 12 arkadaþýnýn idamýna karar verildi. Ýdam kararlarýnýn sadece üçünün infazý gerçekleþti.)
…
Karar Menderes’e bildirildiðinde þoku yaþadý adeta; yine de metanetini korumaya çalýþýyordu. Kendi kendine neden üzülüyorsun ki diyordu sanki! Ölümü sonsuz arzuladýðý anlarý yaþatmýþlardý ona; ecelin kurtuluþ olduðu günleri savmýþtý. Þairin dediði gibi: Ölümü özlemiþti, yaþamak isterken delice.
…
17 Eylül 1961…
Ýmralý’da bir gece vakti… Kulak kabartýldýðýnda iþitilebilecek ýlýk bir rüzgâr ýsýtýyor adayý. Çelimsizlik derecesinde zayýflamýþ, erimiþ bir baþbakan var daraðacýnýn gölgesinde. Elleri arkadan baðlý, günahsýzlar gibi beyazlar içinde. 80 metre kadar mesafedeki daraðacýna kimsenin yardýmý olmadan yürümeye çalýþýyor. Biraz sonra ölümüne neden olacak halatý kestiriyor gözüne ve ona doðru kararsýz adýmlarla ilerlemeye devam ediyor. Ölüme yürümek bu olsa gerek. Allahým, nasýl bir duygudur bu! Kaný donduran, kalp atýþlarýný coþturan korkunç bir duygu.
…
Ve urgan boyundadýr artýk. Ölümle yaþam arasýnda biraz sonra tekmeyle devrilecek olan eski püskü bir sehpadan baþka bir þey kalmamýþtýr. Hayatýn bir film þeridi gibi gözün önünden geçme aný bu andýr sanýrým. Neler geçiyordu yüreðinden kim bilir? Son mektubunda Ýsmet Paþa’ya dokundurmalarda bulunmuþtu. Belli ki kýzgýndý ona, belli ki öfkeliydi; ama ölüme yürürken bile duygularýnýn esiri olmamaya gayret gösteriyordu, asaletine ve zarafetine asla toz kondurmamaya niyetliydi sanki. Yaþadýðý gibi ölmek istiyordu. Nitekim aðzýndan çýkan son sözlerden bile nezaket fýþkýrdý: “Kimseye kýrgýn deðilim.”
     Sonra zayýf düþmüþ vücudunu bir titreme aldý. Nasýl titremesin ki! Saniyeler ardýndan terk edecekti evreni. Dünyadaki son anlarýydý, son bakýþýydý kuþlara; son bakýþýydý hayata ve ülkesine.
Cellât ve kurban göz gözeydi artýk. Tanrým! Ne tür bir meziyet kolaylaþtýrabilir bu tüyler ürperten eylemi; Cellâdýn maharetimi? Kurbanýn cesaretimi? Galiba hiçbir güç böylesine korkunç bir olayý kolaylaþtýrmaya yetmezdi, yetemezdi.
Duyabildiði son ses Sehpaya indirilen bir tekmenin çýkardýðý donk sesi oldu! Gözler, iki aþýðýn ayrýlmak zorunda kalýþý gibi ayrýldý birbirinden.
Yüzlerce kez poz vermiþti objektiflere ama en acýklýsý hafýzalardan silinmeyecek þu son fotoðrafýydý:
Daraðacýnda asýlý vaziyette Türk tarihinin en zarif baþbakaný…
Ruhu þad olsun…