ALÝ PÜSKÜLLÜOÐLU VE SÖZLÜK ÇALIÞMALARI

M.NÝHAT MALKOÇ

Daima söylerim: “Her ölüm erkendir aslýnda.” Hayat bütün zorluklara ve sýkýntýlara raðmen yaþanmaya deðerdir. Ölümü kimse sevdiklerine yakýþtýrmak ve yaklaþtýrmak istemez. Her ölüm arkasýnda bir enkaz býraksa da þair ve yazarlarýn ölümü ayrý bir yýkýmdýr. Çünkü onlarýn hayran kitleleri vardýr. Böyle ölümler sadece yakýn akrabalarý deðil, ölen kiþinin sahip olduðu okur kitlesini de derinden etkiler. Ölüm, bu sefer de pek çok sözlük hazýrlayarak ve özgün eser vererek Türk diline hizmet eden Ali Püsküllüoðlu’nu aramýzdan ayýrdý. Püsküllüoðlu, bugüne kadar yirmiden fazla Türkçe sözlük yayýmlamýþtý.

73 yaþýnda aramýzdan ayrýlan Ali Püsküllüoðlu, 1935 yýlýnda Adana’nýn Kadirli ilçesinde dünyaya gelmiþti. Ailesi çiftçiydi. Püsküllüoðlu, ilk ve orta öðrenimini Kadirli’de tamamlamýþtý. Mersin Lisesi’nde sürdürdüðü öðrenimini, hastalýðý nedeniyle yarýda býrakmak zorunda kalmýþtý. Çiftçilik, gazete satýcýlýðý, sinema biletçiliði, avukat yazmanlýðý, gazetecilik ve yayýmcýlýk iþleriyle uðraþmýþtý. 1959 yýlýnda Ýstanbul’da Çevre Yayýnevi’ni kurmuþtu. Kadirli’de “Karacaoðlan” adlý haftalýk bir gazete çýkarmýþtý. Türk Dil Kurumu’nda Yayýn ve Tanýtma Kolu Uzmaný olarak çalýþmýþtý. Türkiye Radyolarý’nda Türk Dil Kurumu adýna “Arý Dile Doðru”, “Ana Dilimiz”, “Öz Dilimiz” programlarýný hazýrlamýþtý.

O, Dil Derneði’nin ve Edebiyatçýlar Derneði’nin kurucularýndandý. Ýlk þiiri Kadirli’de Oba gazetesinde yayýmlanan Püsküllüoðlu, “Gül Sevgili Yurdum” adlý kitabýyla 1983’te Toprak Þiir Ödülü’nü, “Zamansýz” dosyasýyla 2005’te Yunus Nadi Þiir Ödülü’nü kazandý. “Öz Türkçe Sözlük” kitabý 12 Mart döneminde toplatýldý. Dilciliðinin yanýnda þairdi de. “Pembe Beyaz”, “Aydýnlýk Ýçinde”, “Karanfilli Saksý”, “Uzun Atlar Denizi”, “Sýrtýmýzda Kýzgýn Güneþ”, “Unutma Onlarý”, “Yaz ve Yaðmur” ve “Babadat” adlý þiir kitaplarýný çýkardý.

Þair Ali Püsküllüoðlu elli yýl boyunca kalemle dost yaþadý. Bu süre içerisinde þiirden araþtýrmaya kadar her alanda kalem oynattý. Zengin bir külliyat býraktý arkasýnda. Þiirlerinde münferit duygulardan toplumsal konulara kadar her duyguya yer verdi. Onun yaþam ve ölüm konularýndaki hislerini aþaðýdaki dizelerde açýkça görebiliriz:

     “Yaþamak süsler eklemektir sonsuz gerçeðe
      Derin bir soluk almak gibi
      Pencereden dýþarý bakmak gibi gökyüzüne,
      Bir kýrlangýç uçmak gibi
      Kök salmak gibi topraða;
      Ölümse, açýlan bir eski zaman sandýðý.”

O, þairliðiyle beraber dil ve sözlük alanýndaki çalýþmalarýyla da kendini kabul ettirmiþtir. Sözlük çalýþmalarýna 1963’te baþlamýþ ve ilk sözlüðü olan “Öz Türkçe Sözlük” ü 1966’da yayýmlamýþtý. Yirminin üzerinde ve çeþitli boyutta sözlükleri yayýmlanmýþtýr. Fakat O, Osmanlýca kelimelere þiddetle karþýydý. Bununla ilgili söylediði þu sözler Arapça ve Farsça menþeli Osmanlýca kelimelere tepkisini dile getirmektedir: “Ýrtica, eskiyi geri getirme eylemidir. Bunu siyasal, toplumsal alandan dar bir alana, dil konusuna indirgersek Osmanlýca özlemi olarak görebiliriz. Örneðin sözlüðe kullanýmdan düþmüþ Arapça, Farsça sözcükleri yeniden almak da böyle bir eylem sayýlmalýdýr. Bir sözlük düþünün ki, daha önceki baskýlarda bulunmayan Osmanlýca sözcükleri almakla yetinmemiþ, buna dinsel alanda kullanýlan sözcükleri de yoðun bir biçimde eklemiþse, bu eyleme baþka bir taným verebilir misiniz?”

O, kendi kendini yetiþtirmiþ bir insandý. Zira saðlýk sorunlarý yüzünden liseyi bile bitirme imkâný bulamamýþtý. Türk Dil Kurumu yöneticileriyle dil konusunda birçok söz dalaþý yapmýþtýr. TDK sözlüklerinde Osmanlýca kelimelerin kullanýlmasýný eleþtirse de kendisi “Türkiye Türkçesi’nin En Büyük Sözlüðü”nde “beþuþ, isaf, suziþ, raðm, talavet, vefiyat” gibi Osmanlýca kökenli ölü kelimelere yer vermiþ; tutarlý davranmamýþtýr. Yine de þiirimize ve dilimize hizmetlerinden dolayý kendisine teþekkür ediyor, Allah’tan rahmet diliyoruz.