18 Mart Çanakkale Boðaz Savaþýndan sonra Ýngiliz ve Fransýz donanmasýnýn kara desteði olmadan Çanakkale’den geçemeyecekleri anlaþýlmýþtý. Boðazdan geçmek için mayýnlarýn toplanmasý gerekiyordu. Mayýnlarýn toplanmasý için kýyýdaki tabyalarýn susturulmasý gerekiyordu. Ama bunlar bir türlü susturulamýyordu. Donanmanýn yaptýðý bombardýman yeterli olmuyordu, çünkü atýþ yapan bataryalar sabit deðildi, o yüzden yakalanamýyordu. Üstelik aðzýndan duman çýkaran, soba borusundan yapýlmýþ birçok yalancý batarya vardý. Hangisi gerçek hangisi sahte ayýrt edilemiyordu. Son olarak üçü denizin dibinde olmak üzere 16 büyük savaþ gemisinin 7’si bir günde kaybedilmiþti. Diðerlerinin çoðu da yaralanmýþtý. Çanakkale’den geçmek için tek çare vardý: Kara harekâtý. Kara harekâtýnýn tek amacý vardý: Kýyýdaki tabyalara ulaþmak ve susturmak. Tabyalar sustuðu anda Çanakkale’den geçilir, Dolmabahçe Sarayýnýn önüne gelinirdi çünkü.

18 Mart’tan sonra Çanakkale için 5. Ordu adýyla yeni bir ordu kuruldu. Komutanlýðýna Alman Liman Von Sanders atandý. Bir kara harekâtý bekleniyordu ama nereye olacaðý bilinemiyordu. O yüzden Troya antik kenti önlerinden baþlamak üzere Gelibolu yarýmadasýndan geçerek Saros körfezine kadar yaklaþýk 150 km olan bütün kýyý þeridi kontrol altýnda tutulmalýydý. Ben eskiden çok fazla bir þey bilmeden haritaya bakýp ‘Ýngilizler neden Saros körfezine çýkmamýþ?’ diye düþünürdüm. Çünkü Saros körfezinin bulunduðu ince kara parçasý ele geçirilirse Gelibolu yarýmadasýnýn kara baðlantýsý kesilmiþ olurdu. Daha önceki ve sonraki savaþlarda olduðu gibi ikmal yolu kesilen ordu teslim olmak zorunda kalýrdý. Böyle savaþlara örnek olarak 2. Dünya savaþýnda Ýtalya’nýn güneyden iþgali verilebilir. Ordu güneyden ilerlerken sürekli olarak cephenin biraz gerisinden asker çýkarma ve ikmalleri kesme taktiði güdülmüþtür. Yine ayný savaþta Japon Okinawa adasý iþgal edilirken ABD adanýn ortasýna çýkmýþ, denize kadar gidip adayý ikiye bölmüþ, sonra iki parçayý birer birer almýþtýr.

Ýngiliz ve Fransýz ordusunun Saros körfezine çýkamayýþlarýnýn iki nedeni vardýr. Birincisi, donanma merkezi Limni adasýdýr ve Saros körfezine uzaktýr. Savaþ gemileri oraya gidip gelirken her gün en az iki saatlik fazla yol ve masraf yapacaklardýr. Kara ordusuna destek gerektiðinde çabucak ulaþamayacaklardýr. Ýkincisi, burasý hem Trakya’dan hem de yarýmadadan çok güçlü bir þekilde desteklenmiþtir. Bunu kabul etmek gerekir ki Liman Von Sanders yapmýþtýr. Üçüncüsü, buraya çýkmak kara harekâtýnýn amacýna uygun deðildir. Amaç tabyalarý susturmaktýr ve burasý tabyalarýný bulunduðu yere uzaktýr. Bu yüzden buraya yapýlacak bir çýkartma uzun vadeli bir iþ olacaktýr. Düþüncelerine göre can kaybý da çok olacaktýr. O yüzden yapmadýlar.

Liman Von Sanders tehlikenin farkýndaydý. Saros körfezini 2 tümen asker bekliyordu. Gelibolu yarýmadasýndaki askerlerin çoðunluðunu çekmiþti. Ancak daha sonra bu hareketi eleþtirilmiþtir. Bana göre bir ölçüde haklýlýk payý vardýr. Ýngiliz ordusu donanmanýn vereceði desteðe güveniyordu. Yarýmada baþlangýçtan askerle dolu olsaydý donanma ateþine çok kolay bir hedef olacaktý. Nitekim daha sonraki çarpýþmalarda Türk ordusunun en büyük kaybý donanma ateþi nedeniyle olmuþtur. Halbuki böyle olunca asker gücü düzenli olarak zaman içine yayýlmýþ, ordunun saklanabileceði yerler yapýlmýþ ve kullanýlmýþtýr. Çýkartmanýn nereye yapýlacaðý bilinmiyordu. Buna karþý da Tanrý’ya þükür ki Türk askeri ve 19. Tümen komutaný Yarbay Mustafa Kemal vardý.

Çanakkale savunmasýnda 6 tümen asker vardý. Mustafa Kemal bunlarýn yalnýz bir tanesine, o da yedek olanýna komuta ediyordu. Enver Paþa ile yaþýt olmalarýna raðmen Enver genç yaþta Paþa olmuþ, Mustafa Kemal Ýttihad ve Terakki Partisinden olmadýðý için onu eziyordu. Rütbe ve yetki almasýna engel oluyordu. Çýkartma baþladýðýnda yarýmadada fazla asker olmadýðý için Ýngiliz donanmasýna düþünüldüðü kadar iþ düþmedi. Örneðin Ertuðrul Koyu’nda Yahya Çavuþ yalnýzca 63 askerle karþý koydu. Bu kadar adam için kocaman gemi toplarýný harcamak biraz masraflý olurdu. Kurþun herhalde yeterdi ama onlarý yenmek için 3000 asker gerekeceðini hiç düþünmemiþlerdi. Bu söylenen rakamlar gerçektir. Bu olaylar -inanýlmaz ama- gerçekten olmuþtur.

Diðer yandan bakýldýðýnda düþmaný hemen denize dökmek gerekliliðinin de bir haklý payý vardý. Yarýmada geniþliði en geniþ yerde 20 km idi. Bu ordularýn hareketi için dar bir alan demektir. Yani bir kara parçasý, bir tek tepe kaybedilirse yarýmadanýn tümünü kaybetme tehlikesi vardýr. O yüzden düþman karada hiç tutunamamalýydý.

Yarbay Mustafa Kemal de ordusuyla olmasý gereken yere ve üstelik vaktinde gitti. Bunun için yukarýdan bir emir almamýþ, kendi inisiyatifini kullanmýþtý. Zaman içinde rakip ordular birbirine yaklaþýp çatýþmalar aralarýnda 8-10 metre olan siper savaþlarýna dönünce donanmanýn desteði ister istemez sýnýrlý kaldý. Kendi adamlarýný vurma ihtimali vardý çünkü. Bir saldýrý olacaðý zaman bombalýyorlardý, kendi güçlerine yol vermek için bombalamayý kesmek zorunda kalýyorlardý. Türkler de bundan yararlanýyordu tabi.

Böylelikle düþman ilerleyemedi ama donanma desteði ve makineli tüfekler nedeniyle de yerinden sökülemedi. Sonra da çekilip gittiler. Ýki taraftan yaklaþýk 250 bin asker öldü. Onlar baþarý gösteremedikleri için hiçbir iþe yaramadý diyorlar. Ama bizim açýmýzdan çok iþe yaradý. Bize bir Mustafa Kemal ve bir Türkiye Cumhuriyeti verdi.

25 Nisan geliyor. Ben Çanakkale’de olacaðým.

18.Nisan.2008