Ömer AKÞAHAN

Uzun zaman olmuþtu bir kâðýda yazý yazmayalý. Hele mektup, e-posta çýktý çýkalý klasik mektubu unutalý yýllar oldu.

Hýzlý bir deðiþim yaþanýyordu. Ancak deðiþimi yaþayanlar bunu ne ölçüde algýlayabiliyordu? Edebiyat alanýndaki geliþmeler salt ticari kaygýlar üzerinden yürümeye baþlayalýberi, yeni yayýnevleri türemiþ, internette yazanlarý avlamak için türlü yollar deniyorlardý. Ben de iki kitap yayýmlatmýþ biri olarak, kitap yayýmlatmayý düþünen genç yazar adaylarýna bir uyarý mektubu yazmalýyým dedim. Doðrusu, forumda bir genç arkadaþýn sýzlanýþýný okuyunca bu dileðimi hýzlandýrmak istedim. Her þeyden önce, bu satýrlarý, dosta yazýlmýþ bir mektup gibi algýlamanýzý isterim.

Ýþte kitabý basýlmýþ o genç yazarýn yazdýklarý:

”Herkese merhaba,
Sitenin en göz alýcý yerinde yanýp sönen "Kitap Yazan Herkese Fýrsat... Kitabýnýzý gönderin yayýnlayalým. 10 gün içinde kitabý yayýnlanmýþ bir yazar olun." ibarelerinden gözlerimi alamýyorum. Kitap yazan biri için sanki bu yazý, bir mucizenin gerçekleþmesi gibi bir þey. Gerçekten de yayýncýlýðýn yeni yüzü iþte bu olmalý diyorsunuz. Ama benim ‘bu yeni yüzde’ sevmediðim bir nokta var.

Benim de kitabým kasým ayýnda (…….) yayýnlarýndan basýldý ve yayýnlandý. Her þey söz verildiði gibi týkýr týkýr iþledi. Kapak güzel oldu, editoryal hizmetler çok iyiydi, basým güzel oldu ve ortaya iyi bir kitap çýktý. Ama sanki her þey o noktada bitti. Yani parasýný verdim ve kitabýmý bastýrdým, hepsi bu gibi bir þey oldu.

Bunda ne yanlýþlýk var diyebilirsiniz. Bir yanlýþlýk yok, ama bir eksiklik var kanýsýndayým. Ben kitabýmý yayýnlayan yayýnevinin bir yazarý olmuþ olmak isterdim. Hani ‘aitlik’ kavramý vardýr ya, (........) benim yayýnevim, ben de onlarýn bir yazarýyým gibi.

Hayalimdeki yayýnevi bir ticarethane mantýðý gibi çalýþan deðil, yazarlarýnýn yeni yazýlarýyla da ilgilenen, aileye yeni katýlan yazarlarý bir araya getiren, onlara gerçekten ‘Ýþte burasý benim yayýnevim, benim yayýncým, benim editörüm’ dedirten bir yayýneviydi.
Ben kitabýmý bastýrýrken her köþesi kitap kokan Caðaloðlu’nun en kýymetli yayýnevlerinden birine, bir aileye dâhil oldum zannetmiþtim. Editörlerime bundan sonra yazacaðým her yazýda danýþabileceðimi, en azýndan ‘ulaþabileceðimi’ düþünmüþtüm.

Ama sanki bir basýmeviyle anlaþtým, kitap basýlýnca da yollarýmýz ayrýldý gibi hissediyorum. Bir yayýnevinin birçok yazarý vardýr belki, ama yazar için tek bir yayýnevi söz konusudur. Belki kitap yazmadan önce yayýnevleriyle ilgili bir bilgim olmadýðý için kafamda böyle bir hayal yaratmýþtým.
Belki hiç bir yayýnevi artýk bu þekilde çalýþmýyordur. Belki de para verip bastýrdýðý için kiþi gerçekten ‘Yazar’ olmuyor, bu durumda yazar-yayýnevi iliþkisi de benim hayalimdeki gibi yürümüyordur. Her neyse, ya da ne deðilse, böyle hissettim, paylaþmak istedim. Duyan olursa ne ala!”

Oysa adý geçen yayýnevi, bize yeni yetme yazar adaylarýna peþinen uyarýyordu. Bakýn falan falan ünlü yazarlar da bir zamanlar yapýtlarýný kendi paralarýyla bastýrmýþlardý. Yani siz de onlarýn geçtiði bu yoldan geçmek zorundasýnýz imajýný anýmsatýyordu.

Çünkü bir matbaa, ki yakýnýmda sürekli iliþkide olduðum yerden bilirim, yazan insanlar onlarýn önemli bir ekmek kapýsýdýr. Kapýlarýna geldiklerinde saygýda hiç kusur etmezler. Nasýl ikramda bulunacaklarýný bilemezler. Bu iþin doðasý gereði böyledir. Yazar yoksa, yayýnevi ne yapsýn? Elbette sýk sýk hâl hatýr soracaklar, e-posta yollayacaklar, gelin yazýlarýnýzý basalým, daðýtalým diyecekler. Yoksa onca kiþi nereden çýkaracak ekmek parasýný, deðil mi?

Türkiye’deki yýllýk kitap satýþlarýna bakýldýðýnda ortada duran acý gerçek karþýsýnda, hangi tanýnmýþ yayýnevi tek kurtuluþlarý yazmak olan genç yazar adaylarýna kol kanat gerer ki? Kimse kolayca risk almak istemez. Hele kitap piyasasýnýn duayeni sayýlan yayýnevleri þöyle dursun, bu iþin kenarýndan kýyýsýndan geçmemiþ ama bugün yayýnevi kurmuþ kiþiler dahi bu riske girmez. Öyle ya, adam kalkmýþ Güneydoðu Anadolu Bölgesinin topraðý bol, aðacý kýt bir yerinden gelmiþ, Beyoðlu’nda ona kim akýl verdiyse; bir yayýnevi açmýþ. Ki iþi mutlaka kitaplarýný yayýmlatamayan birileri Çiçek Pasajýnda raký ve balýk eþliðinde tezgâhlamýþtýr, “Gel bir yayýnevi kuralým Aðam”, deyip kurulmuþtur yayýnevi. Böylece iþe önayak olanlarýn kitaplarý da basýlacaktýr artýk. Ne anlar Aðamýz bu iþten; sonuçta eli kalem tutan birisi, ki iþin fikir babasý o olabilir, çöreklenecek editörlük iþine. Yayýnevi patronluðuna soyunan Aða da ancak akþam kasaya giren paraya bakacaktýr. Kimin tanýnmýþ yazar olduðu ya da tanýtýlmasý gereken yazar olduðu onun için önemli deðildir. Hele ki, bu atmosferde çömez yazar adaylarýn kaprisini niye çeksin ki! “De get, iþine be, Allasen, bir de senle mi uðraþacam”, der, kestirip atar.

Ýstanbul bu, 15 milyona yaklaþan nüfusuyla dünya metropolü olan bu kentin acýmasýz yüzünde zorlu olaylar yaþanýrken; Anadolu’nun henüz bozulmamýþ, çiçeði burnunda safiyane yazýlar yazan, her gün sitede yazýlarým ne kadar okunmuþ, kimler yazýlarýmý kütüphanelerine almýþ diye sürekli sahne arkasýný didik didik eden ve günün birinde tanýnmýþ biri olma düþleriyle yanýp tutuþanlara saygýlarýmla duyurulur.