Çocukluðumuzun en tatlý anlarýdýr, yatakta annemizden masal dinleyerek uykuya daldýðýmýz zamanlar.
Bir gün büyüyüpte çocukluðumuzu hatýrladýðýmýz da genel de çocukça saflýðýmýzla o masallara inanmýþ olmanýn bugün kü aklýmýzla saçma olduðunu düþünürüz. Ve bunu çocukça bir þey olarak kabul ederiz.
Gerçi kabul edelim ki büyüsekte bize anlatýlan bazý masallara hala inanmaya devam ediyoruz. Ama bu insanýn o masallara inanma istediðinden kaynaklanýyor çoðu kez.
Ve bunlar çocukluðumuzun masallara inanmýþlýðý ile ayný olmuyor hiç bir zaman. O zamanlar anlatýlan her þeyi sorgulamadan kabul ediyor ve inanýyoruz. Büyüdükten sonra inandýðýmýz masallar ise daha çok zaaflarýmýza hitap eden masallar oluyor.
Çocukluðumdan aklým da en net kalan masalýn kahramanlarý, iyi kýz ve onun kötü üvey annesiyle kýzýndan oluþur. Sýnýrlý oyuncu kadrosu ile oldukça sýradan sayýlabilecek bir masaldýr.
Üvey anne Ýyi kýza bir görev verir. Amacý bu görevle ondan tamamen kurtulmaktýr.
Dikkat ederseniz büyüdükten sonrada hepimiz üvey anne olmasa da iyi düþüncelere sahip olamayan insanlar tarafýndan verilen görevlerle karþýlaþýrýz.
Benim masalým da iyi kýz bu görevi kabul eder ki baþka bir þansý da yoktur.
Bu zaman, zaman, istem dýþý, görev ve sorumluluklar almak zorunda kaldýðýmýz da ki yaþadýklarýmýzla örtüþen bir durumdur.
Ýyi kýzýn düþüncesi aldýðý bu görevi en iyi þekil de yerine getirmektir. Yola çýkar. Yolda yýkýk dökük bir fýrýna rastlar. Masal bu ya fýrýn konuþur ve iyi kýzdan onu onarmasýný ister. Iyi kýz bu yardým isteðini geri çevirmez ve hiç bir soru sormadan onarýr.
Fýrýn ekmeðin yapýldýðý insanlarýn doymalarýný saðlayan bir yerdir. Bura da gözetilen amaç insanlarýn çalýþtýklarý emek verip ekmek kazandýklarý yerleri korumalarý gerektiðidir. Ki bu fýrýn onun þahsi malý veya ekmek yediði bir yer deðildir. Baþka insanlar tarafýndan kullanýlmýþ ama iyi muhafaza edilmemiþ bir ekmek teknesidir. Bizim iyi kýz geçmiþte veya gelecekte bir menfaat sorgusuna girmez. Önemli olan kimin oradan ekmek yediði deðildir. Önemli olan oranýn ekmek yapýlan insanlarý doyuran bir yer olmasýdýr.
Bizim büyüdükten sonra unuttuðumuz bireyin toplumun bir parçasý olduðu gerçeði ile bir yüzleþme söz konusudur.
Birey sadece kendi için çalýþmaz kendi için yaþamaz. Birey toplumla birlikte çalýþýr ve birlikte yaþar. Bireyin davranýþlarý toplum yararýna olduðun da geri dönüþü o toplum da yaþadýðý için kendisine olacaktýr.
Bu geri dönüþ olumlu davranýþlarla iyi yön de bir yansýma olduðu gibi olumsuz davranýþlarla kötü yönlü bir yansýma þeklinde de gerçekleþebilir. Toplu yaþamýn birinci koþulu bireyi ilgilendiren her þeyin toplumu da ilgilendirdiði ve toplumu ilgilendiren her þeyin bireyi de ilgilendirmesi gerektiðidir.
Son zamanlarýn en kullanýlan cümleleriden biri benim sorunum deðil. Bir þeyin için de ben kelimesi geçtiðinde bencilliðin görüntüsü gelir gözlerimin önüne. Ben kavramýna ulaþabilmenin yolu kendini soyutlayýp kaçmakla elde edilen bir betimleme deðildir. Bir kiþinin ben olabilmesi için bizin içinde varlýðýnýn bir anlamýnýn olmasý gerekir. Bizle yani yaþadýðýmýz toplumun içinde bir ben olabilmek bir ben yaratabilmek ancak o toplumla birlikte yapabildiklerimizin bir sonucu olabilir. Ne dir bunlar? Aile bizdir. Aile denilen biz benim yetiþmemi sevilmemi eðitilmemi ve ben olmanýn ilk aþamasýný yaþadýðým bizdir.
Okul bir bizdir. Arkadaþlarý öðretmenleri ve hatta temizlikçileri ile benim oluþmama yardým ederler.
Siz eðer bu benim sorunum deðil derseniz bütün bizlerin oluþumunuza kattýklarýný hiçe saymýþ olursunuz. Bizi her þey, toplum adýna her þey, ilgilendirir. Ilgilendirmek zorundadýr.
Gelelim masalýmýza. Ýyi kýz yoluna evam ederken bu kez karþýsýna yine hor kullanýlmýþ ve kirletilmiþ bir su kuyusu çýkar. O da iyi kýzdan yardým ister. Iyi kýz onu da onarýr temizler ve tekrar eski berrak buz gibi sularýyla kuyuya hayat verir.
Bunu hatýrlayýnca baþka bir manzara daha geliyor gözlerimin önüne. Eski çeþmelerimiz. Genelde üzerlerine anlamsýz yazýlar yazýlýr. Kendilerini sonradan gelen insanlara hatýrlatmak isterler bu yazýlarý yazanlar. Ancak ben bu yazýlarý görmek istemediðim gibi yazanlarý da asla hatýrlamak istemem. Bu, tarihi bir çok anýtýmýzýn ne kadar deðer bilmezlikle korumasýz býrakýldýðýný hatýrlatýyor bana. Yani bizim korumadýðýmýz ve sahip çýkmadýðýmýz bir çok deðerin varlýðýný. Sadece anýtsal yapýlar mý korumadýðýmýz ve sahip çýkmadýðýmýz? Elbette ki hayýr. Nice tarihi deðerde insanýmýzý unutup yok oluþun acýmasýzlýðýna terketiðimizi hatýrlýyorum. Ya da hala hayatta olup unutuþumuzun acýmzasýzlýðý ile yüz yüze býraktýðýmýz deðerlerimizi.
Ýyi kýz bu kez bir aðaçla karþýlaþýr. Aðaç da kötü durumdadýr. Üzerinde bir çok böceðin yavaþ yavaþ onu yok etmesini çaresizlikle izlerken bir zamanlar meyveleri ile beslediði insanlar onu kaderine terketmiþlerdir. Ýyi kýz onu böceklerden kurtarýr dibini çapalar ve su vererek tekrar hayat verir. Ýþte size gerçek bir çevreci. Çevreci olmak için illa bir yerlere kendimizi zincirlememiz gerekmiyor. Tamam bu eylemlerde ayný ortak açam için. Aslýnda çevre dediðimiz en yakýn çevremizdir. Kendi evimizde kendi mahallemizde kendimize yakýþan bir çevre yaratmak için yapacaðýmýz ufacýk bir eylemden ibarettir. Bir kitapta annesinden söz eden adam onun oturduðu bütün mahaller de birer aðaçlýk yaptýðýný ve annesi öldüðü halde onun adý ile o aðaçlýklarýn anýldýðýný yazmýþtý. Sizin bizim diktiðimiz kaç tane aðaç vardýr bir ömür boyu. Bir ömür boyu tükettiðimiz aðaçlarý hesaplayabiliriz. Peki yok olmasýnda katký saðladýðýmýz aðaçlarýn yerine bir tane yeni aðaç dikmeden ölüp gittiðimizi hiç düþünmüþ müydünüz?
Ýyi kýz olmak gittikçe zorlaþýyor deðil mi? Halbu ki masal kaghramanýmýz sýradan bir kýz çocuðu. Bizler onun kadar olamýyoruz.
Neyse iyi kýz bütün bunlardan sonra asýl gönderildiði yere ulaþýr. Gittiði yer yaþlý aksi bir kadýnýn evidir. Kadýnýn evinin içi çok pistir ve çöplerle doludur. Üstelikte ondan yardým istemek þöyle dursun onu kovmaktan beter azarlar. Bütün bunlara raðmen iyi kýz bütün iyi niyeti ile evi temizler yaþlý kadýna da çok güzel yemekler yapar. Ona gülümser ve sevgi gösterir. Yaþlý kadýn bu davranýþlar ve yapýlan güzel þeylerin etkisiyle deðiþir ve kýza sevgisini gösterir. Kýz görevinin ondan üvey annesinin istediði þeyi götürmek olduðunu söyler ve izin ister. Yaþlý kadýn ona üvey annesine götürmesi için bir mektup kendisine de bir kutu verir.
Haberler de izleyip kýsa bir an sonra unuttuðumuz çöp evlerde ki insalar geldi gözümün önüne. Yanlýzlýklarýna terkedilmiþ unutulmuþ insanlar. O kadar yanlýzdýrlar ki hayatlarýnda ki bütün boþluklarý çöplerle doldurmaya çalýþýyorlar gibi geliyor bana.Yanlýzlýklarýný hissetmemek için. Birlikte yaþamanýn birbirimizle birbirimiz için yaþamak olduðunu anlamadýðýmýz için yanlýz kalan insanlar.
Kýz dönüþ yoluna çýkar. Ve gelirken karþýlaþtýðý aðaç ona en güzel meyvelerini sevgiyle ikram eder. Kuyu en güzel sularýný fýrýn en güzel çöreklerini verir. Giderken karþýlýk beklemeden yaptýðý her þey dönüþte sevgiyle karþýlýðýný bulur.
Üvey anne kýzýn elindeki mektubu okur. Mektupta yaþlý kadýn bütün servetini iyi kýza býrakacaðýný söylemektedir. Kýzýn elindeki kutuda ise çok nadide mücevherler vardýr.
Üvey anne kazanýmlarýný gördükten sonra ayný görevi kendi kýzýna verir.
Kötü üvey kýz yolda iyi kýzýn karþýlaþtýðý bütün her þeyle karþýlaþýr ve onlarýn yardým isteklerine þimdiklerin verdiði yanýtý verir. Benim sorunum deðil.
Yaþlý kadýnýn evinde de hiç bir iþe el sürmediði gibi kadýna kötü davranýr. Yaþlý kadýn iyi kýza verdiði gibi bir mektupla bir kutu verir kötü kýza.
Kötü kýz dönüþte aðaçtan meyve ister aðaç vermez. Susar kuyudan su ister kuyu vermez. Acýkýr çöreklerinden ister fýrýndan o da vermez. Yorgun bitap eve ulaþýr. Anne kýz iyi kýzdan saklayarak mektup ve kutuyla odalarýna girerler. Mektupta kýzý ve kendisi hakkýnda olumsuz düþünceleri ve mirasýndan asla pay vermeyeceðini söylemektedir yaþlý kadýn. Bu kez büyük bir heyecanla kutuyu açarlar. Kutunun içinden bir yýlan çýkar ve ikisinide sokar.
Biri bana geçenlerde, gittiðim yoldan dönüyorum demiþti. O zaman bunun ne anlama geldiðini düþünmemiþtim. Þimdi biliyorum. Hepimiz gittiðimiz yoldan bir gün dönüyoruz mutlaka.
Eski bir þarkýdýr bilemem hatýrlar mýsýnýz?
Bir zamanlar anlatýlan masallara inanýrdýk.
Onlarmý bizi kandýr dý bizmi anldandýk.
Bayramlarý bekler bayramlarý yaþardýk.
Bayramlar mý eski di bizler mi yaþlandýk.
Benin balonlarým vardý. Onlarý kimler aldý? Mutlu bayramlar vardý. Kim bilir nerde kaldý?
Dostumdu benin balonlar çocuklar beni anlar çocuklar ve o balonlar.
O çocuk yüzlü bayramlar þimdi nerdeler? Gitti mi yoksa yine gelir mi o günler?
Nerede kaldý masallar , sevgiler ümitler?
Eskiden bu þarký da bana çocukça gelirdi. Þimdi o kadar çocuk kalabilmeyi istiyorum.