SESSÝZ YAÞADI SESSÝZ ÖLDÜ ÝNÖNÜ…

M.NÝHAT MALKOÇ


     Bazý insanlar vardýr ki þöhreti aileden gelir, bazý insanlar da diþiyle týrnaðýyla bir yerlere yükselir. Geçtiðimiz günlerde kaybettiðimiz merhum Erdal Ýnönü’yü hangi sýnýfa koymalýyýz acaba? Bence o, bu iki sýnýf insanýn birleþimiydi. O, þöhretli bir aileden geliyordu, babasý iyisiyle kötüsüyle Türkiye Cumhuriyeti tarihine damgasýný vurmuþ tarihî bir kiþiydi. Böyle bir babanýn oðlu olmak birçok sorumluluðu da beraberinde getiriyordu. Bu gibi insanlar, çerçevesi önceden çizilmiþ bir hayatý yaþamaya mecburdular. Diðer insanlar gibi yaþamalarý mümkün deðil böyle köklü ailelerden gelen kiþilerin. Ýsteseniz de istemeseniz de evvelden ana çizgileri belirlenen bu hayatý yaþamalýsýnýz. Bu, aile çevresinden kaynaklanan toplumsal bir sorumluluk olarak da görülebilir. Bazý þeyler sizi de aþar bu çerçeve hayatta.

     Erdal Ýnönü, babasýnýn isminin gölgesine sýðýnmadý hiçbir zaman. Beklenenin aksine aktif siyaseti deðil, eðitimi ön planda düþündü. Onun içindir ki öncelikle çok iyi bir eðitim aldý. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’nden mezun oldu. Bununla yetinmeyip Amerika’da Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde yüksek lisans ve doktora çalýþmasý yaptý. Yurda döndüðünde mezun olduðu üniversitede asistanlýða baþladý. Gayretli ve planlý çalýþmasý onu profesörlüðe kadar yükseltti. ODTÜ’de rektörlük yaptý. Boðaziçi Üniversitesi’nde çalýþtý. Siyasete hiç niyeti olmadýðý halde yakýn çevresi onu bu konuda zorladý, siyasetin içine soktu. 1983 yýlýnda SODEP’in kurucu genel baþkaný oldu. 1986 senesinde kendini Ýzmir milletvekili olarak mecliste buldu. Bundan sonra iki dönem daha meclis çatýsý altýnda yer aldý. Dýþiþleri Bakanlýðý ve Baþbakan Yardýmcýlýðý gibi mühim görevlerde bulundu.

     Çok sýra dýþý bir bilim adamý ve siyasetçiydi Erdal Ýnönü… Çok güleç ve esprili bir insan olarak kaldý halkýn hafýzasýnda. Hakkýnda fýkralar uyduruldu, karikatüristlerin bitimsiz malzemesi oldu. Hepsine hoþgörüyle karþýlýk verdi. Yüzünden gülücükler hiç eksik olmazdý. Halkla iç içe yaþamaktan zevk alan, halktan bir insandý o... Bunun içindir ki Pembe Köþk’e kapanmadý hiçbir zaman. Siyaseti de çýkarlarý için kullanmadý. Zaten buna ihtiyacý da yoktu. Þöhretli ve zengin bir ailenin mirasý üzerinde oturuyordu. Fakat o, gücünü babasýnýn þöhretinden ve mirasýndan almýyordu. Bunlara ihtiyaç duymadan kendi ayaklarý üzerinde durmasýný öðrenmiþ, hayata kendi penceresinden bakmayý, yeni bir yol açýp oradan yürümeyi tercih etmiþti. Bu, zor olan bir yaklaþýmdý. Fakat bunu baþarmýþtý o…

     Ýnönü ailesinin son büyük ismi olan Erdal Ýnönü uzun ve dolu dolu bir ömür yaþadý. Fakat ömrünün son demleri hastalýklarla mücadele içinde geçti. ABD’de zorlu bir kanser tedavisi süreci geçirdi. Bir ara zatürreden muzdarip oldu. Tarihler 31 Ekim 2007’yi gösterdiðinde ABD’de, kan kanseri tedavisi gördüðü Houston kentinde hayata gözlerini kapadý. Tam 81 sene yaþamýþtý son büyük Ýnönü… Belki babasý kadar ses getiren iþler yapmamýþtý. Siyasette ‘ikinci adam’ mertebesine gelememiþti ama insan olarak halkýn gönlüne girmeyi baþarmýþtý. Sosyal demokrat zihniyette bir insandý. Fakat deðerlerimize karþý aþýrý uçlarda olmamýþtý hiçbir zaman. Bu milletin parasýyla okuduðunu unutmamýþtý. Milletine olan vefa borcunu ödemeye gayret etmiþti. Halka hiçbir zaman caka satmamýþtý.

     O þimdi Ýstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlýðý’nda, içinden çýktýðý Pembe Köþk’e dair pembe düþler görüyordur. Ben hiçbir zaman Erdal Ýnönü’nün siyasî görüþlerini paylaþmadým. Fakat onun insanlýk anlayýþýný, dik duruþunu, alçakgönüllülüðünü, tokluðunu hep takdir ettim. Onun içindir ki ona dair güzel þeyler söylemeyi borç olarak gördüm. Bu kadar büyük þöhret basmaklarýný çýkan insanlarýn alçakgönüllülüðü özenle taþýmasý her türlü takdire þayandýr. Onun da her insan gibi hatalarý vardýr muhakkak… Fakat kiþilere kalýn gözlükle bakýp onlarý bir kalemde silmek doðru bir bakýþ açýsý deðildir. Acaba bizler o insanlarýn geldiði noktalara gelebilsek nasýl davranýrdýk? Bu konuda empati yapýp ondan sonra hüküm versek, bakýþlarýmýz yumuþayacak ve güzelleþecektir. Bizler þöhretli Milli Þef’in oðlu olsaydýk acaba onun kadar halka dönebilir miydik yüzümüzü? Onu bu yüzden bizden biri olarak görüyorum.