Bir kaþýk suya muhtaç olmadan….
Ali Ekber COÞKUN
Ýnsanýn kaderi tüm dünyaya hükmetmektir ve dünyanýn kaderi insana tabi olmaktýr.eðer dünyanýn büyük kýsýmlarý insan’ýn yüce kontrolü dýþýnda kalýrsa , dünyanýn tümüyle fethi ve insanlýðýn gerçek anlamda tatmini mümkün deðildir. Ancak dünyanýn tüm kýsýmlarý mevcut en iyi bilgiye göre geliþtirildiði ve insan kontrolü altýna alýndýðý takdirde insanýn doðaya hükmettiði söylenebilir.ABD… mevcut nüfusunu sulak bölgelerinin sýnýrlarý içinde barýndýrabilirdi , ancak o durumda bugünkü o büyük ulus olmazdý.
ABD Reklamasyon Bürosu su bilimcisi John Widtsoe..

Sanayileþmiþ toplumlardan önce suyun kontrolü doða uyumlu topluluklarýn elinde idi.sanayileþmeden sonra su kontrolü tüm dünyada büyük bir hýzla devletlerin eline geçti.bu noktada barajlar da suyun kontrolünü topluluklardan merkezi hükümetlere kaydýrmanýn ve nehirleri ve insanlarý sömürgeleþtirmenin özellikle popüler aracý oldu. Sömürge yaklaþýmý bu kibirli ve tahripkar mantýðýný ( Amerika’ya gelen Avrupalý madencilerin maden arama faaliyetleri sýrasýnda ortaya attýklarý öncelikli kullaným hakký )adlý teoriden alýr. Bu yaklaþýma göre ilk gelen kullaným hakkýný alýr ve ancak iþi biterse geride kalan kullanabilir. Yerlilerin onlardan yüzlerce yýl önce orada yerleþik olmalarý bu teorilerini deðiþtirmedi.bu yaklaþým nedeniyledir ki özellikle 1950 yýlýndan sonra devletler büyük bir hýzla nehirleri ve sularý kontrol altýna alarak kendi emperyal çýkarlarý için kullanmaya baþladýlar. Ardýndan da ekolojik döngüde geri dönülemez hasarlar meydana gelmeye baþladý. 1950 yýlýndan sonra en az 45.000 baraj inþa edilmiþtir.ve bugün neredeyse dünyadaki bütün nehirlerin yarýsýnýn üzerinde en az 1 tane baraj bulunmaktadýr. Ülkelere göre baraj nüfusu þöyledir : 1. ÇÝN – 22.000 ADET 2.ABD – 6.575 ADET 3. HÝNDÝSTAN – 4.291 ADET 4.JAPONYA – 2.675 ADET 5. ÝSPANYA – 1.196 ADET 6.KANADA – 793 ADET 7.GÜNEY KORE – 765 ADET 8. TÜRKÝYE – 625 ADET 9. BREZÝLYA – 594 ADET 10.FRANSA – 569 ADET ve DÝÐER – 7.372 ADET. Bütün bu faaliyetler neticesi su topluluklar tarafýndan zengin ve serbest dolaþan bir madde olmaktan çýkýp sýnýrlý bir doðal kaynak olarak görülmeye baþladý. Dünya genelinde devletler ve toplumlar arasýnda yaþanan ve bize etnik temelli anlaþmazlýklar olarak yansýtýlan çatýþma – savaþlarýn kaynaðýnda aslýnda suyun kullaným sorunu yatmaktadýr.( Ýsrail – Filistin , Suriye – Türkiye , Hindistan – Pakistan , Mýsýr – Etiyopya – Nijer ). Barajlar topluluklar veya devletler arasýndaki çatýþmalarýn nedeni olmakla kalmadý , ayný zamanda yapýldýðý nehir yataklarýna baðýmlý yaþayan doða uyumlu topluluklarýn ve o nehirdeki canlýlarýn yaþam alanlarýnda da ciddi hasarlar meydana getirdi. Pek çok doða uyumlu topluluklar ve kültürler yok oldu. Onlarcasý da yok olmakla karþý karþýya. Çok uluslu global þirketler devlet denilen mekanizmalar eliyle kapital amaçlarý uðruna dünyayý kirletmekte ve kýt olan suyun topluluklar tarafýndan saðlýklý bir þekilde kullanýmýný engellemektedirler. Barajlarýn yapýlarak suyun kar amaçlý kullanýmýndaki esas amaçlar þunlardýr.
1.     demir ,manganez , krom , sülfür , altýn , elmas ,bakýr , kurþun ,çinko , molibden ,tungsten , nikel , platin , kireçtaþý , boksit gibi madenlerin arama faaliyetleri için. Özellikle boksit madeni alüminyum ayrýþtýrmada kullanýlýr ve yoðun su kullanýmýna ihtiyaç duyar.alüminyum ise global ölçekli þirketler olan COCA COLA ve PEPSÝ’nin kola kutularý ve Afganistan’ý halý bombardýmanýna tutan savaþ uçaklarýnda kullanýlýr. Bu yüzden yukarýda adý geçen global þirketler barajlarý finanse etmektedirler.ayrýca Norveç’li Hydro , Kanada’lý Alca , Hindistan’lý Balco ve Avustralyalý Rio Tinto –Zinc gibi büyük þirketler dünyanýn pek çok bölgesinde maden arama faaliyetleri yürütmektedir. ( Munzur’da siyanürle altýn arama , Gandmardhan ve Orissa’da çeþitli maden arama faaliyetleri )
2.     Okaliptus mono kültürü ( Kaðýt endüstrisi için ) yoðun su kullanýmý gerektirir.
3.     Yeþil Devrim projesi (yüksek verimli tohumlar) aþýrý su kullanýmý ihtiyacýndadýrlar.
4.      þeker kamýþý ekimi ve dericilik yoðun su kullanýr ve aþýrý kirlilik yaratýr.
5.     yonga üretimi. ( slikon baskýlý devreler için gerekli bir maddedir. Özellikle bilgisayar devrelerinde önemli bir kullanýmý vardýr. Bu yüzden barajlar ABB ve SÝEMENS gibi dev elektronik þirketler tarafýndan finanse edilmektedir. )
6.     uzun mesafeli tarým ürünü sevkiyatý yoðun su kullaným ihtiyacýndadýr.
Gelinen noktada bir insanýn sýhhi , içme , yýkanma ve piþirme ihtiyacýný karþýlamak için gerekli olan su miktarý 50 lt. iken geliþmiþ ülkelerde bu oranýn 4-14 katý su tüketilmekte olup baþta Afrika olmak üzere diðer geri kalmýþ coðrafyalarda bu oranýn kat be kat altýnda kalýnmaktadýr.dünya ciddi bir su kýtlýðý ve ekolojik iklim sorunu yaþamaktadýr. Son yýllarda yaþanan sel ,tsunami ,fýrtýna ,hortum ,toprak kaymalarý bu krizin habercisidir. Dünya iklim krizini yüksek kar amaçlý faaliyetleri ile derinleþtiren geliþmiþ ülkeler ayný zamanda dünyayý en fazla kirleten ülkeler olmalarýna raðmen ,büyük bir cüret ve kibirle de su gibi doðal bir kaynaðý ve diðer doðal zenginlikleri de en fazla tüketenler konumundadýrlar. Sera etkisi yaratan gazlarýn kullanýmýnda en önde olan bu devletler dünyayý yok olmanýn eþiðine getirmektedirler. Buna raðmen ABD büyük bir pervasýzlýkla Kyoto protokolü ile bu gazlarýn salýnýmýnýn azaltýlmasý ilkesine imza koymayacaðýný deklere etmiþtir.
Sonuç olarak endüstriyel kar amaçlý kapital su kültürüne karþýlýk , ekolojik sürdürülebilir doða uyumlu su kültürünü yerleþtirmek ve bu nokta da uzun soluklu bir yolculuða çýkmak ; Bu temelde demokratik tavýrlar geliþtirmek her sorumlu , duyarlý , kültürlere ve yaþam hakkýna saygýlý topluluk ve insanlarýn en temel görevidir.