Anadolu Ruhu

1992 yýlýnda Prof.Dr.W.D. Hütteroth’la Almanya’da hafta sonu kýr gezimiz sýrasýndaki baþýmdamýzdan geçen bir olayla baðlantýlý olarak Anadolu insanýn insana bakýþýný mukayese eden anýmý paylaþmak istiyorum.

Werbargla Tepesi’nden Erlangen’e dönüyoruz. Yolda bir lokantaya uðradýk.
Lokantanýn önünde üç beþ basamaklý küçük bir balkon yer alýyordu.
Balkonda 10-12 kiþilik bir masa; aþaðýda ise bir çýnar aðacý ve altýnda 5-6 kiþilik bir masa vardý.
Hütteroth:- Yukarý çýkmayalým; oradaki masa bize ait deðil, aþaðýdaki masada oturalým, dedi.
Ne yalan söyleyeyim, aslýnda benim de içimden aþaðýdaki yeþillikte yer alan masada oturmak geçiyordu.
Fakat, Hütteroth’un neden , ýsrarlý bir þekilde vurgulayarak, aþaðýdaki masada oturalým demesine bir türlü anlam veremeiþtim. Merakýmý gidermek için “: -Niçin balkondaki masaya oturamayýz ?” diye sormak zorunda kaldým..
“-Masanýn üstündeki levhayý görüyor musun?, O levhada ‘misafirler oturamaz’ yazýyor” diye cevap verdi ve ekledi; sizde olsa ‘Misafirler Ýçin’ yazardý.”
-Hocam sadece bizim için mi, yoksa sizi de içine alýyor mu buradaki ‘misafir2 kavramý ?. diye sorduðumda:.
“-Evet, köyün dýþýndaki herkes,” dedi.
-Hocam yapmayýn, siz dünyaya mal olmuþ birisiniz, sizinle gurur duymuyorlar mý?.
“-Yok Hasan, burada öyle þeyler yok”, diyerek, Anadolu’yu ilk tanýdýðý yýllarý anlatmaya baþladý..
-Yýl 1960 idi. Öðrencilerimle Konya çevresini gezerken Botsa köyüne uðradýk. Bir çeþme baþýnda su içiyorduk. Sýrtýnda bir küfe ile yaþlý bir köylü geldi. Küfesinden birer elma çýkarýp öðrencilerime, bana ikram etti. Biz elmalarý yedik. Elmalar çok tatlý olunca gözümüz halâ küfenin içinde idi. Adam bizim halimizi görünce bütün elmalarý önümüze döktü.
Elmalarýn hepsini alýnca cebimden para çýkarýp verdim. Kabul etmeyip, küfesini sýrtlayýp uzaklaþýp, gitti.
Dünyada, ancak böyle bir insan tipinin sadece Anadolu’da olduðunu düþündüm.
Hütteroth daha sonra 30 yýl ülkemizle ilgili çalýþmalar yaptýðýndan söz etti.
………
Yýllar geçti 1990’larda ….Konya çevresinde arkeolojik yüzey araþtýrmalarý yapmaktaydým, yolum Botsa köyüne uðradý…
Köy taþ iþçiliðiyle 1960’lý yýllarýn özelliðini sergilemeye devam ediyordu… Köyün terkedilmiþ bir hali vardý. Taþ döþeli, daracýk Osmanlý sokaklarýndan ilerlerken yaþlý bir nene evinin kapýsýnýn eþiðinde omzunu kapý sövesine dayamýþ yarý baygýn bir þekilde; yarý uzanmýþtý.
“-Çocuklarý kente göçmüþ, yaþlý nene unutulmuþ, açlýktan hasta olmalý” diye düþündüm. Yanýna yaklaþýp selam verip elini öpüp, halini hatýrýný sorduðumda:

“-Hastayým evlat.. Aç mýsýn, açsan yemek koyayým”, deyince gözlerim doluverdi.
.
Ýþte benim insaným!.. Ben onun açlýðýný düþünüyorum, o da benim.
Anladým ki, Hüttetorth’un 40 yýl önce gördüðü ruh halâ duruyor..
Ancak iki yýl sonra ayný köye uðradým ve hasta nenemin evine gidip sorduðumda “- Geçenlerde Öldü!..” dediler. Ýçim hüzünle doldu.
Köylerimizde halâ bu ruhu görmek mümkün, ancak nenelerle birlikte ölüp yok oluyor
Paylaþmak gerek, çünkü nenelerle birlikte bu ruh kayboluyor….
Hasan Bahar 25.04.2006