Kiþi baþý 39 bin Dolar milli geliriyle Katar dünyanýn yaþam standartlarý en yüksek 55 ülkesi arasýnda yer alýyor. Ulusal gelirinin temel kaynaðý petrol ve doðal gaz rezervleri. Hemen hemen her tarafý denizlerle çevrili olan bu körfez ülkesinin yüz ölçümü yaklaþýk 11 bin kilometre kare, nüfusu ise yalnýzca 860 bin. Yüzde 95’i Müslüman olan nüfusun yüzde 30’unu Katarlý Araplar geri kalanýný ise yabancýlar -Hintli, Pakistanlý ve Ýranlýlar- oluþturuyor. Yönetim þekli babadan oðula geçen emirlik ve 1995’ten bu yana Þeyh Hamid bin Halife el Thani ülkeyi yönetiyor. Ülkenin baþkenti Doha; 7 km uzunluðunda sahil yolunun bulunduðu güzel bir körfezin etrafýnda kurulmuþ, palmiye aðaçlarýyla çevrili geniþ caddeleri, birbirinden farklý mimaride yapýlarý, çöl iklimine raðmen geniþ yeþil alanlarý ile çaðdaþ, düzenli bir kozmopolit þehir görünümünde. Ýki yýldýr Katar’ýn bu refahlýk hakim baþkentinde “Doha Tartýþmalarý” adý altýnda; özellikle Arap, Ortadoðu ve Ýslam toplumlarýnýn sorunlarýný uluslararasý bir platformda ele alan bir tartýþma programý yapýlýyor. BBC World aracýlýðýyla tüm dünyada da yayýnlanan demokratik halk forumu niteliðindeki bu program Katar Vakfýnýn katkýsýyla yürütülüyor.

Programýn yöneticisi Tim Sebastian, BBC World’de yayýnlanan ve programýn kendisiyle yýllardýr özdeþleþmiþ olan HARDtalk’un eski sunucusu. HARDtalk’ta devlet baþkanlarýný, baþbakanlarý, ünlü yazar ve sanatçýlar dahil dünyaca tanýnmýþ bir çok ismi zeki ve cesur sorularýyla köþeye sýkýþtýran Tim Sebastian bu programda da profesyonel tavrýný koruyor. Her ay Müslüman toplumlarca tabu olarak kabul edilen konular dahil olmak üzere tek bir konuda birbirine zýt görüþler özgürce tartýþýlýyor ve hemen akabinde dinleyiciler tarafýndan konu oylanýp sonuca baðlanýyor. Irak’ta demokrasi, Ýslam toplumlarýnda kadýn haklarý, din ve devlet iþlerinin ayrýlmasý, bölgede petrolün statüsü, Ortadoðu’nun barýþ yolu haritasý, Arap Medyasý gibi bazý hususlar geçtiðimiz aylarýn tartýþýlan konularý oldu.

4 Mart, Cumartesi akþamý BBC World’de yayýnlanan forumun konusu ise Hamas’dý. Kimilerince Ýsrail’de bombalý intihar saldýrýlarý düzenleyen “terörist bir grup” kimilerince 1967’lerden beri iþgal altýndaki topraklarý için direnen “özgürlük savaþçýlarý” olarak görülen Hamas’ýn uluslararasý topluluklarca yasal bir parti olarak kabul edilip edilmemesine iliþkin farklý görüþler panelistler tarafýndan dinleyicilere aktarýldý. Hamas, Ocak Ayýnýn sonunda Filistin Halkýnýn çoðunluðu tarafýndan demokratik bir seçimle yönetime getirildi fakat bu yetmiyor yasal bir parti olarak kabul edilebilmesi için Ýsrail’e karþý tutumunu deðiþtirmesi, uluslararasý anlaþmalarý dolayýsýyla Ýsrail’i tanýmasý ve silahsýzlanmasý gerekiyor. Bu nedenledir ki Hamas bugünlerde Batý’nýn, özellikle de Ýsrail’in yoðun baskýsý altýnda. Partinin önde gelenleri, önþartsýz ve eþit bir platformda tüm dünya ile diyaloga açýk olduklarýný belirtirken Ýsrail’in topraklarýndaki iþgaline son vermelerine iliþkin nerdeyse yarým yüzyýllýk beklentilerini de koruyorlar.

Doha Eðitim Merkezinde Þubat’ýn 26’sýnda gerçekleþtirilen forumda, farklý eðitim, deneyim ve fikirlere sahip dünyanýn deðiþik yerlerinden davet edilen toplam dört kiþiden oluþan konuklarýn ikisi konunun lehinde diðer ikisi de aleyhinde olan görüþlerini özgürce ve deðiþik açýlardan kendilerine ayrýlan ikiþer dakikalýk süre içinde ifade ettiler. Genelde üniversite öðrencileri olmak üzere baþtan aþaðý beyaz ulusal giysileri içerisinde Umman, Yemen, Pakistanlý, Katarlý ve Batýlýlardan oluþan renkli bir topluluðunun dinleyici olarak katýldýðý programda gençler konuklara kýþkýrtýcý sorular yöneltti.

Tartýþmanýn sonunda oylama yapýldý ve forumun baþkaný yani Tim Sebastian sonuçlarý açýkladý. Ayný gece programa katýlanlar arasýnda, Katar Vakfýnýn genç, güzel baþkaný ve ayný zamanda forumun evsahipliðini de yapan Katar Emirinin eþinin görüntüsü de sýk sýk ekrana yansýdý. Programda tartýþýlan konularýn ilginçliði kadar zýt fikirlerin tamamýyla sakin ve hoþgörülü bir ortamda özgürce ifade edilebilmesi dikkat çekiciydi. Salondaki üniversite öðrencilerinin ve diðer dinleyicilerin farklý düþüncelere karþý gayet medenice ve seviyeli yaklaþýmlar sergilediði bu tür programlarý izlemek oldukça sevindirici.

Hamas’ýn yasal bir parti olarak tüm dünyada kabul görmesi gerektiðini savunanlar; Harvard Araþtýrma Programýnýn yardýmcý baþkaný, Dr. Muhammed-Mahmut Muhamedov ile Amerikalý avukat, Stanley Cohen’di. Cohen, Yahudi olmasýna ve kuzenlerinden birini Ýsrail’deki bombalý saldýrýda kaybetmesine raðmen özellikle Hamas’ýn üst düzey lideri Dr. Musa Ebu Marzuk’u ABD mahkemelerinde savunmasý ve yýllardýr ABD’de ve dünyanýn her yerinde Filistinliler adýna çalýþmasý ve onlarý temsil etmesi ile tanýnýyor.

Hamas karþýtý konuþan diðer ikili ise Bush’un konuþmalarýný yazan eski özel danýþmaný ve ayný zamanda yazar David Frum ile Kanada’nýn Western Ontario Üniversitesinde yardýmcý profesör ve Toronto Sun gazetesi köþe yazarý Salim Mansur oldu. David Frum, Hamas terörizminin Ýsrail’i hedeflediðini fakat gücünün buna yetmeyeceðini buna raðmen Katar gibi ülkelere zarar verebileceðini belirtirken, Hamas’ýn ideolojisinin Samarra’daki camiyi bombalayanlarla, Ýran’daki tiran yönetimiyle ve 1994’te binlerce Cezayirlinin ölümüne neden olan iç savaþlarý tetikleyen ideolojilerle ayný olduðunu ifade etti.

Tartýþmanýn en heyecanlý ve çekiþmeli yeri dinleyiciler arasýnda sorulan bir soruya yanýt vermeye çalýþan David Frum’a Stanley Cohen’in sýk sýk ateþli bir þekilde müdahale etmesi oldu. Filistin Halký lehinde söyledikleri her þey salondan bol bol alkýþ aldý. Doha tartýþmasý Hamas lehine yüzde 89 oyla sonuçlandý.

Bu yüzölçümü küçük ama sesi büyük ve güçlü çýkan minik ülkenin bir baþka özelliði de 1996 yýlýnda Katar Emiri tarafýndan kurulan yarým ada anlamýna gelen El Cezire uydu televizyonu. Kanal, ismini ilk kez, 11 Eylül saldýrýlarýnýn ardýndan ABD’nin Afganistan’a baþlattýðý operasyon ile yine Amerikan haber kanalý CNN aracýlýðýyla, El Kaide örgütünün lideri Usame bin Ladin’e ait kasetleri yayýnlayarak ve Afganistan Savaþý’nda kimsenin giremediði Kabil’den yaptýðý canlý yayýnlarla dünyaya duyurdu. El Cezire her ideolojiye açýk ve eþit duruþuyla, siyasi tarafsýzlýðý, yorumsuz, sansürsüz ve baðýmsýz habercilik anlayýþýyla kendisini Araplarýn CNN’i yada BBC’si ve de “özgürlüðün sesi” kabul ededursun Beyaz Saray’a göre El Cezire halen bir propaganda kanalý ve Bin Ladin’in sesi.

Amerikalýlarýn CNN’i, Ýngilizlerin BBC’si ve Katarlýlarýn yada Araplarýn El Cezire’si -her ne kadar bir çok Arap ülkesince protesto edilse de- ticari kaygýlarý olmayan ve 24 saat yayýn yapan haber kanallarý. Uydular aracýlýðýyla tüm dünya tarafsýz haberler için bu kanallarý izlemeyi tercih ediyor. Bu programlarda yayýnlanan bir çok tartýþma programý gerçekten son derece ilginç olabiliyor. Özellikle CNN’de yayýnlanan “Larry King Live ve Weekend”, BBC’de yayýnlanan “HARDtalk”, “Have Your Say”, “Doha Debates” gibi uluslararasý tartýþma programlarýnýn Türk Televizyonlarýnca ve özellikle TRT aracýlýðýyla yayýn haklarýnýn alýnmasý ve Türkiye’de de gösterilmesi kanallarda bu yöndeki önemli bir açýðý kapatabilir. Üniversite gençliðinin dinleyici dekoru olarak kullanýlmadýðý, gençlerin fikirlerini özgürce ve seviyeli ortamlarda tartýþabildiði bu tür uluslararasý tartýþma programlarýnýn ülkemizde de yayýnlanmasý insanlarýn bilgi daðarcýðýný büyütebilir, olaylara bakýþ ufkunu geniþletebilir, bilgi ve fikir alýþveriþiyle dünyada neler olup bittiðini takip edebilme, yaþamý ve dünyayý deðerlendirebilme yeteneðini geliþtirebilir. Kendisinden farklý düþünenlere karþý anlayýþ kapasitesini artýrabilir. Dünyada yaþayan diðer insanlarýn bakýþ açýlarýný, onlarýn neler düþündüðünü, bulunduklarý yerden olaylara nasýl baktýklarýný öðrenmek suretiyle üç boyutlu perspektif bir dünya görüþü yakalayabilir. Özellikle dizi ve magazin çöplüðü görüntüsüne bürünen özel kanallarda bu programlarý yayýnlamak görüntü kirliliðinden kurtulmak ve yeni bir baþlangýç yapmak isteyen yayýncýlar için bulunmaz bir fýrsat olabilir.


Not: Yukardaki yazý, Nokta Dergisinin 1160-10 sayýsýnda; 31 Mart-07 Nisan tarihleri arasýnda yayýnlanmýþtýr.