TESTÝ DEYÝP GEÇMEYÝN
Güneþ baþýný üzerimize biraz eðdi ya; oda sýcaklýðýndaki sular artýk harareti kesmiyor. Buzdolabýnda soðutulmuþ su içmek için de vakit henüz erken olduðu gibi; havalarýn iyice ýsýndýðý günlerde dahi -hele yaþ ilerledikçe- insana yararýndan çok zarar veriyor. O halde? Testi ne güne duruyor... Zaten biz de öyle yapýyoruz. Kýþýn aramasak da yaz onsuz olmuyor.
Þimdi yeni bir testi almanýn tam zamanýdýr. Zira havalarýn ýsýnmasý yanýnda, mevcut testilerin yüzleri bozarmýþtýr. Kullananlar bilirler, dýþý bozarmaya baþlayan testi iþlevini yitirmiþtir. Bozarmamýþ olsa da “acar testinin suyu soðuk olur” gereði yine yeni bir testi almanýn tam sýrasýdýr.
Eskiden Sille testileri kullanýrdýk. Bu müzevî, þirin yöremizde testicilik zanaatý öldü öleli, göðsü, beyaz aþýdan helezonî çizgi desenli kýna kýrmýzýsý Doðanhisar testilerini kullanýyoruz.
Testinin suya, kendine has tat ve soðukluk vermesi yanýnda hikmetli bir tarafý da var. Yeni bir testinin, tadý ve kokusu topraksý suyunun farkýna vardýðýmýz gün, aklýmýzdan uzak tuttuðumuz bu hikemî yaný, tüm acý ve çýplak hakikatiyle kafamýza dank etti. Testinin bu hikemî yaný, yansýmalar âleminde yaþayan insanýn tek gerçeði/sonu olan ölüm ve toprak üzerinedir. Aslýnda testinin bu yaný, insana kendini hatýrlatarak olgunlaþtýracak, dolayýsýyla insanýn bulunduðu her ortama çeki düzen verdirebilecek tarafýdýr.
Testide vücut bulan gerçek: Ölüm ve toprak... Günlük gaileler arasýnda kaybolup giden hayatýn tek gerçeði... Gailelerin kara bulutlarý bu gerçeðin üzerini gaflet külleriyle örtmeseydi; cenneti bu dünyada tanýyamaz mýydýk?.. Biricik Peygamberimiz, Hz. Aiþe’nin, “Ya Resûlâllah, bir kimse þehidler derecesinde olabilir mi?” sorusunu: “Evet, günde yirmi def’a ölümü hatýrlayan kimse þehidler derecesinde olur.” diye cevaplarken bu gerçeði ihtar ediyordu kuþkusuz.
Ömer Hayyam da bu hakikati, bir rubâîsinde, insaný gaflet âleminden çekip çýkaran bir þamar gibi, testicinin þahsýnda bizim suratlarýmýza da vurur:
Bir testici gördüm pazarda elde çamur;
Pat küt vurarak kardýrýr yapardý hamur.
Canlandý bir an kil, sokuldu ustasýna:
“Ýnsandým oðul, dikkat et, yavaþçana vur!”
Hz. Peygamberimiz’e yazýlan en meþhur övgü þiirlerinden (na’t) biri Fuzûlî’nin “Su Kasidesi”dir. Her beyti birbirinden güzel tablolar çizen bu þiirin en hoþumuza giden beyitinde Fuzûlî, dostlarýna:
“Dostlar! Hz. Resül’ün elini öpme arzusuyla ölürsem; topraðýmý testi yapýp sevgiliye onunla su verin.”
derken -bilinçli/bilinçsiz- hayatýn tek gerçeðini de ihtar eder gibidir.
Feridü’d-dîn Attâr da Mantýku’t-tayr’ýnda bir testi hikâyesi anlatýr. “Suya Acý Tat Veren Testi” adýndaki bu kýsa hikâye þudur:
“Hz. Ýsâ, suyu tatlý bir dereden su içiyordu. Suyun lezzeti, gülsuyu þerbetinden de tatlýydý.
Birisi, o sudan testisini doldurup gitti. Hz. Ýsâ da testisini doldurdu; hararetle baþýna dikti.
Fakat testideki su, aðzýna acý geldi. Suyu içemedi, bu iþe de þaþtý kaldý.
Dedi ki: “Ya Rabbi, testideki su, þu derenin suyu, ikisi de ayný su; bunda ne hikmet var?
Neden testinin suyu böyle acý da derenin suyu baldan tatlý?”
Testi, dile gelip Hz. Ýsâ’ya dedi ki: “Ey Ýsâ, ben eski zamanlarda yaþamýþ bir insaným.
Bu dokuz kâsenin altýnda binlerce defa testi olmuþum, küp olmuþum, kap olmuþum!
Hatta bundan sonra da binlerce defa beni testi yapsalar ölümün acýsý zerrelerimden yine çýkmaz.
Daima ölüm acýsýyla bu lezzetteyim iþte; suyum, onun için böyle acý!”
Belki Hz. Ýsâ’ya verilen hikmete sahip olamadýðýmýz için, belki “sýksan þühedâ fýþkýracak” topraklar üzerinde yaþadýðýmýzdan, testinin süzmeyenini/soðutmayanýný gördük lâkin suyu acýtanýný hiç görmedik. Ancak, Attâr’ýn bütün çýplaklýðýyla ifade ettiði nasihati, testilerin “gul gul” seslerinde -anlamasak da- hep duyduk:
“A gafil, sen de sýrrý testiden duy da bundan böyle kendini gafletle testi haline getirme!
Ey sýrlar araþtýran, sen kendini kaybetmiþsin; ölümün gelip çatmadan, canýn boðazýndan çýkmadan tekrar kendini bir ara!”