Âblar dolâblar yekdiðerinden âh çeker
Birbirinden müþtekî maðdûrlar gaddârlar


Halinden memnun olana rastlamak mümkün mü? Herkeste bir hoþnutsuzluk, bir rahatsýzlýk, bir huzursuzluk ki sormayýn. Amir memurundan, memur amirinden, asýl vekilinden, vekil asýlýndan müþteki… Ebeveynler çocuklarý, çocuklar ebeveynleri beðenmiyor. Ehli hibre itibar kalmadý. Cemaat imamý beðenmez, imam cemaati. Seyirci oynanan futboldan þikayetçi, futbolcu hakemden. Komþu komþunun külüne muhtaç deðil, kuyusunu kazmakta. Öðrenciler öðretmene karþý, öðretmenler öðrenciye… Ýlme talep kalmadý, kýsa yoldan köþe dönmenin peþindeyiz...
"Ne olacak bu memleketin hali" diye kurulan her cümle havada geziniyor. Artýk ülkenin hâl-i pür melâlini düþünecek kimse kalmadý; herkes, vaziyeti kurtarma, vartayý atlatma derdinde sadece. Gemiyi kurtaran kaptan…

Ne günlerdi… fotoðraflarýn bir de arabisi vardý. Öteki yüzümüzü gösteren.

Soðuk görmüþ cisimler gibi büzülmüþüz, küçülmüþüz. Cüceleþmiþiz, güdükleþmiþiz, sýradanlaþmýþýz, sýðlaþmýþýz… Egomuzu tatmin için, zihnimizi, beynimizi ve yüreðimizi kötürümleþtirerek süflî, ilkel ve geçici çýkarlarýmýz uðruna kendimizi ve bu ülkeyi kadavraya çevirdiðimizin farkýnda mýyýz acaba? Bayaðý ve iptidai bir ruh hali bizimkisi. Herkes kendi halini doðru olarak göstermenin peþinde.

Hangi dað yol vermez, hangi dað aþýlmazdýr. Önce içimizdeki daðlarý aþmalýyýz. Kalbimizden baþlamalýyýz yolculuða…

Baþkalarýný býrakalým kendisiyle barýþýk olan kaç kiþi var memlekette. Gördüðümüz bütün yüzler asýk. Ýnsan insanýn kurdu. Hatta kendi kendinin kurdu. “Keskin sirke küpüne zarar.” Herkes sahip olduðu þeyi þiddet unsuru olarak kullanýyor. Yazacak köþesi olanlar þiddet aleti olarak "söz"ü kullanýyor. Parasý olanlar þiddet unsuru olarak “parayý”, mevki sahibi olanlar "koltuðunun" gücünü kullanýyor. Dahasý herkes bir dayýya yaslanmak derdinde.
Neremizden tutarsanýz tutun, dökülüyoruz yirmi yaþýný geçmiþ otomobil gibi.... En büyük, en hayatî meseleleri basmakalýp cümlelerle sýradanlaþtýrýyoruz. En sýradan meseleleri ise dev aynalarýnda büyüterek heyulalar haline getiriyoruz. Ölçülerimiz bozuldu; çünkü mihengimizi kaybettik, nirengi noktalarýmýzý tarumâr ettik. Sonra da derekenin girdabýnda çýrpýnýp duruyoruz.

"Daha" sihirli kelime. Daha: törpü.

Ýnsanýmýz zihin olarak fersudeleþmiþ, beyinlerimiz ve kalplerimiz tefessüh etmiþ, þahsi çýkarlarýn dýþýnda baþka bir düþünce uðramýyor yanýmýza. Menfaatlerimizin peþinde koþuþturmaktan baþka bir þey yapmýyoruz. Egoizm… Daha'cýlýk… daha çok üretecek, daha çok satacak, daha çok kazanacak, daha çok yiyecek, daha çok def-i hacet edecek, daha çok haz alacaksýnýz. Daha çok para, daha çok makam, daha çok zevk… Hýz ve hazz…

Süleyman'ýn ordusu yürürken, ordudaki nefer ayaðýnýn altýndaki karýncayý düþünmeyecektir.

Demokrasi halkýn kendi kendini yönetmesi olarak tarif ediliyor. Yöneticiler halkýn içinden çýkýp halk adýna iþ görüyorlar. Ýþin teorisi bu. Ama pratik biraz farklý. Yönetim mekanizmalarýna hasbel kader gelenler aristokratik bir tiksinti ile halka bakýyorlar. Kendilerini VIP(Very Important Person) olarak görüp, halký ikinci sýnýf vatandaþ olarak gören bu sonradan görme elitler böylece kendi entelliklerini tescil etmiþ oluyorlar. Bu psikolojide olanlar için karýncadan ne farkýmýz var.

Bataklýkta gül yetiþmez.

Toplumlara hakim kültürler o toplumun þekillenmesinde rol oynar. Toplumun ahlak anlayýþý, kültürel farklýlýðý toplumun fertlerine yansýr. Sadece fertlerine deðil, mimarisine, þehircilik anlayýþýna, edebiyatýna... Bir Fransýz, Fransýz gibi davranýr; bir Türk, Türk gibi; bir Rus, Rus gibi... Londra Ýstanbul'dan, Ýstanbul Kahire'den farklý olacaktýr. Bunda yadýrganacak bir taraf yoktur. Ve her toplum kendi insanýný yetiþtirir. Neden bir Türk Ýngiliz gibi davransýn ki? Her toplumun kendine has kültürü, ahlak anlayýþý, ve gelenekleri var.

Toplum, insaný kendi inanç sistemi içerisinde, örf ve adetleri içerisinde yetiþtiriyor. Ve bir toplumun iyi kabul ettiðini, diðeri benimsemeyebiliyor. Bir savaþçý bir toplumda kahraman ilan edilirken baþka bir toplum tarafýndan cani olarak tanýmlanabiliyor. Kýsaca her toplumun kýstasý kendi inanç ve etik anlayýþý.

Hazreti Ömer'in hayatý, toplumun kendi insanýný þekillendirmesine, kendi insan yapýsýný inþa etmesine çok çarpýcý bir misaldir. Kendi kýz çocuðunu diri diri topraða gömen bir toplumun sert mizaçlý ferdidir O. Kýzkardeþini dövüp aðzýný kanatacak kadar þiddet yanlýsý. Ayný þahýs Müslüman olduktan sonra daha doðrusu halifeliði sýrasýnda sýrtýna un çuvalýný yükleyip Medine sokaklarýnda sabahýn alacakaranlýðýnda fakirlerin evlerine taþýmaktan mutluluk duyar hale geliyor. Hazreti Ömer'de deðiþen nedir? Onu bu hale getiren, ondaki bu deðiþikliði saðlayan yeni sistemin ahlak anlayýþýdýr. Ýslamýn þahýslarýn düþüncelerinde meydana getirdiði terakkidir.


Sonuç olarak þikayet etmeye hakkýmýz yok. Herkes kapýsýnýn önünü temizlesin. Her toplum kendi mizacýna uygun fertleri yetiþtirecektir.


Niyazi KARABULUT