Doðasý gereði yalnýz baþýna güzellik ifade etmeyen bir þey, baþka bir þeyin yanýnda gözükerek ilgi çekmeyi baþarabilir. Yol mesela... Asfalt, parke ya da toprak... Yalnýz baþýna güzel sýfatýný hak etmez. Ama eðer bir orman kenarýndaysa, bir tepeden manzaraya bakýyorsa ya da su kýyýsýný takip ederek uzanýyorsa örneðin, iþte o zaman deðiþir kaderi. Harem?den Beykoz?a kadar giden yol da, sahili takip etmesi sayesinde kaderini deðiþtirmeyi baþarmýþtý. O gün otomobilimle bu güzelim sahilyolunda ilerliyordum.

Salacak?a geldiðimde Ýstanbul?un vurdumduymaz ve kural tanýmaz þoförleriyle ayný caddede bulunmanýn, mayýn tarlasýnda ilerlemekten farksýz tedirginliðinden biraz olsun kurtulmak için, sol tarafýmýzdaki o muhteþem Ýstanbul manzarasýna kaçamak bakýþlar atmaya baþlamýþtým.

Bu yakadan geçenler bilirler, Üsküdar?a Salacak Burnu?nundan saða doðru birkaç sert dönemeçten sonra ulaþan yol, size Ýstanbul manzarasýný taksit taksit gösterir. Burnu döndüðünüz her metrede, manzarayý alabildiðince geniþletir, sanki Ýstanbul?un önündeki perdeyi her metrede biraz daha aralarsýnýz.

Önce karþýda silüet halinde görülen Bakýrköy Sahilyolu?ndan sað tarafa doðru, arkasýnda camileri ve adýný aldýðý sarayýyla Sarayburnu ve çirkinleþmeye baþlayan Ýstanbul görüntülerinin önünde Karaköy?e kadar uzanan kýsým... Birkaç metre sonra (karþýda birkaç yüz metre) Dolmabahçe ve Beþiktaþ taraflarý... Güneþli bir havada bakýyorsanýz ve uygun açýyý yakalamýþsanýz, karþýdan ince-uzun, kocaman bir aynanýn yüzünüze tutulduðunu düþünebilirsiniz, þaþýrmayýn, Barboros Bulvarý?nýn güneþi yansýtan asfaltýdýr o... Biraz daha açýnca perdeyi, tarihi Ortaköy Camii ve sonradan mecbur býrakýldýðý için komþuluk etmek zorunda kaldýðý, Ýstanbul?daki diðer birçok eski dostu gibi saygýlý ve uysal yaradýlýþý nedeniyle giderek daha iyi anlaþtýðý, belki de beraber çekilmiþ onca fotoðraftan sonra artýk alýþtýðý arkadaþý 1. Boðaziçi Köprüsü... Ve ona bütün çekiciliðini veren kývrýmlarýyla, Karadeniz?e kadar kilometrelerce uzandýðý halde, uzaktan ilk kez bakan meraklý gözleri bir koy olduðuna kolayca inandýrabilecek Boðaziçi...

Ýstanbul?a Anadolu?dan ilk defa gelenler Haydarpaþa?da trenden indiklerinde, manzaraya þöyle bir bakýp, þehrin büyüklüðüne hayran olacaklarýna, benim þu anda geçtiðimiz yoldan Üsküdar?a doðru gelseler, yolda, Boðaz?ýn giriþinin her metrede büyüyen, heybetini artýran bu görüntüsüyle biraz daha þaþýrýr, sonunda kendilerini yutacaðýndan endiþelenip biraz daha korkarlar bu þehirden.

Ýstanbul keþfedilmek ister, hem de her defasýnda yeniden... Keþfi sevmeyen insanlar sayýsýz tepelerine, sahille evlenmiþ yollarýna ve bu ikisini birleþtiren zorlu bayýrlara hiç çýkmasýn. Kilometrelerce uzaklarý görebileceðiniz bu yerler insaný boðazýna kadar Ýstanbul?a batýrýr, bir daha da çýkamazsýnýz. Her defasýnda ilk defa görüyormuþ gibi bakarsýnýz daha dün geçtiðiniz karþý kýyýlara, restorasyondansa yýkýma layýk görüleceklerinden korkarak aðaçlarýn arkasýna saklanmýþ eski evlere, içtimaya hazýr bahriyeliler gibi sýralanmýþ yalýlara... Birbirine bu kadar yakýn iki kýyý bana her coðrafyada daha çekici gelmiþtir sonsuz bir denizden. Her bir kýyý karþýsýndakine sunulmuþ bir manzara tablosu gibidir. Ya da bakýþan iki sevgili gibi. Komþu kýyýda olup bitenleri izlersiniz merakla, sizin de izlendiðinizi düþünmenin heyecanýyla.

Bu karþý kýyýlardan birinde serseri mayýnlarý kazasýz belasýz aþmýþ olmanýn sevinciyle Üsküdar?a göre daha boþ caddeleri olan Boðaz kýyýsýnda ilerlerken bir öykü geldi aklýma.

M'nin öyküsünü anlatacaðým size. M. yüzyýllardýr ticaretle uðraþan köklü bir aileden geliyormuþ. Ailesi iþ gereði hep yabancý ülkelerde bulunmuþ, büyük ticaret anlaþmalarýna imza atmýþ, birçok önemli ticari pazarda egemenlik kurmuþ. Zamanýn en önemli ailelerinden biri, belki de en önemlisi olmuþ. M. böyle bir ailenin veliahtý. Aile tam bir imparatorluk, tabii oðullarýný da sultanlar gibi yetiþtirmiþler. Ne de olsa o, sülalesinin yüzyýllardýr uðraþtýðý iþlerin baþýna geçecek, iþi daha da geniþletecekmiþ... Babasý bu yüzden ona eðitimi için en sert ama en iyi öðretmenleri tutmuþ.

Küçük M. 6-7 dil öðrenmiþ. Bilime, tarihe, felsefeye, güzel sanatlara ilgi duyarmýþ. Takma adla þiirler yazmýþ. Sonra, babasýnýn arzusuyla henüz 12 yaþýnda iþlerin baþýna geçmiþ. Gerçekten de 12 yaþýnda koca bir imparatorluðun baþýna geçmiþ.

Bu durumu fýrsat bilen rakip firmalar, babasý zamanýnda yapýlmýþ olan centilmenlik anlaþmasýný bozarak piyasada M.'nin iþini batýrmaya yönelik davranýþlarda bulunmuþlar. Bunun üzerine M. kýr evine dinlenmeye çekilmiþ olan babasýna þu mesajý göndermiþ: "Eðer patron siz iseniz, gelin ve þirketin baþýna geçin... Yok eðer patron ben isem, size emrediyorum: Gelin ve þirketin baþýna geçin."

Bunun üzerine baba M. gelmiþ ve þirketin baþýna geçmiþ. Centilmenlik anlaþmasýný bozan diðer þirketlere hadlerini bildirmiþ. Bu sýrada oðul M. de babasýnýn yanýnda parlak iþler sergilemiþ. Baba M. birkaç yýl sonra ölünce, oðul M. bu sefer, daha da saðlamlaþmýþ bir imparatorluðun baþýna, daha da saðlamlaþmýþ karekteriyle geçmiþ. Aile geleneðine uyarak, imparatorluðun baþýna geçen her patron gibi o da "S" ünvanýný almýþ: Artýk adý S. M. olmuþ.

S, o zamanýn genel müdürlerine verilen bir ünvan. Ama daha fazla otorite sahibi yapýyor insaný. Aslýnda bir çeþit diktatör... Ondan S.M. diye söz etmemin size hýrsýzlýk yapmýþ, cinayet iþlemiþ, gazetecilerin baskýda gözlerini bantladýklarý insanlarýn adlarýný hatýrlattýðýný tahmin ederim... "Gözü dönmüþ G.D., karýsý K.R. ve üç çocuðunu kasap býçaðýyla doðradý..." "Zavallý Z.V.; T.C., A.V. ve Ü.Z. adlý üç kiþi tarafýndan hunharca tecavüz edildikten sonra öldürüldü..." Bir de tabii bunlarýn en ünlüleri var, ondan tam adýyla söz edilir, Bay Faili Meçhul... Sizi yanýltmasýn, bizim S.M. gazetelere geçecek bu türden þeyler yapmamýþ. Ama patron olur olmaz çocukluðundan beri kafasýna koyduðu þeyi yapma hazýrlýklarýna giriþmiþ: O güne kadar kimsenin alamadýðý dünyaca ünlü Ý. ihalesini almak...

S.M. önderliðinde geceli gündüzlü bir ekip çalýþmasý yapýlmýþ. Neredeyse bir ordu insan bu iþ için hazýrlanmýþ. O güne kadar kullanýlan en modern aletler kullanýlmýþ. Þirket stratejik bazý yerlerde modern ve kale gibi saðlam yapýlar inþaa ettirmiþ. (Anadolu Hisarý?ný görünce geldi aklýma, kale gibi saðlam demek... Karþýda da Rumeli Hisarý gözüküyor.)

Evet, sonunda S.M. ihaleyi alabilmiþ. Ama sonuç, tam 53 günlük görüþmeler sonunda belli olmuþ. Bu süre içerisinde birçok üstün strateji sahnelenmiþ. S.M. rakiplerini bile hayran býrakacak akýl almaz planlarýný uygulamaya koymuþ. Sonunda karþý taraf pes etmiþ ve Ý. Ihalesi, S.M. ve donanýmlý uzmanlar ordusunda kalmýþ. Böylece hem S.M.?nin þirketi, hem de piyasa tarihinde yeni bir sayfa açýlmýþ, yeni bir çað baþlamýþ. Bazýlarý bu günü ekonomik strateji kitaplarýnýn çok öncelerden tahmin ettiðini söyler. Karþý tarafýn tüm saðlam sanýlan kaleleri fethedildiði için S. M.?ye F. ünvaný verilmiþ. Artýk adý F. S. M. olmuþ.

Evet ya F.S.M.... Ölene kadar daha birçok baþarýya imzasýný attýktan sonra tarihe geçmiþ. Hatta ihaleyi aldýðý þehirde adýna bir köprü bile yapýlmýþ. Daha doðrusu bir köprü yapýlmýþ ve onun adý verilmiþ: F. S. M. Köprüsü...

Tam bu sýrada Köprü de gözükmüþtü, artýk sahilyolunu býrakmýþ, "F. S. M. Köprüsü" levhalarýný takip ederek, Ýstanbul'un iki yakasýný, Avrupa ile Asya'yý birleþtiren 2. Boðaziçi Köprüsü'ne çýkýyordum.

Bilirsiniz, biz, büyüklerimizin adlarýný bir yerlere vermeye meraklýyýzdýr. Böylece onlara karþý saygýmýzý göstermiþ oluyoruz. C.R.R., A.K.M. örneðin. Böyle daha Avrupai oluyor deðil mi..! Koskoca bir tarihin yazdýðý adlarý bir levhaya doðru dürüst yazamýyoruz. Onlarý çaðýmýz deðerlerinin maskarasý yapýyoruz...

Bir süre sonra kelimelerle deðil onlarý ifade eden harflerle konuþacaðýmýzý düþünüyorum: "Ben bir þirkette YKB?lik yapýyorum, müzisyen olarak NKOTB?yi ve MFÖ?yü severim, modacýlardan DKNY?yi, takýmlardan BJK?yi, maðazalardan YKM?yi ve meclislerden ise TBMM?yi çok tutarým..."

Manzarayý seyrederek köprünün üzerinde ilerliyordum. Sol tarafýmda, yüzyýllar öncesinin teknoloji harikasý Rumeli Hisarý, kendinden yüzyýllar sonrasýnýn teknoloji harikasý köprünün yanýnda sanki aþaðýlýk kompleksine kapýlmýþ gibi duruyordu. Surlarýndaki toplarý hâlâ yerlerinde olsaydý, toplarýn menzilleri bu kadar yükseðe ve bu kadar uzaða ulaþtýrabilseydi güllelerini ve tabii bir de padiþah ateþ emrini verseydi, yerle bir etmez miydi koca Hisar kendini beðenmiþ Köprü?yü...

Bu düþünceden kurtarmak için mi sað tarafýma baktým, yoksa sað tarafýma baktýðým için mi bu düþünceden kurtuldum, bilmiyorum. Köprünün o tarafýndaki yaya yolunun üzerinde ortaoyunundan çýkmýþçasýna giyinmiþ birinin korkuluðun üzerin týrmanmaya çalýþtýðýný gördüm. Kýsa boyu nedeniyle bunu becermesi zor görünüyordu. Hýzlý gittiðim için, önümdeki yola dönüp aynadan baktýðýmda onu göremedim. Bir hayal olduðunu düþünerek kendimi rahatlattým ilk anda, ama sonradan kafama takýlan bir düþünceye de engel olamadým doðrusu: Ya atlamýþsa...

Zamanýnýn koskoca padiþahýnýn yarýnki gazetelere manþet olacaðýný düþünmeden edemedim: Çýlgýn F.S.M. onu amacýndan vazgeçirmeye çalýþan Ulubatlý Hasan?ýn baþkanlýðýndaki yeniçerilerin ikna çabalarýna aldýrmayarak intihar etti. Atlamadan önceki son sözleri þu oldu: "Adýmýn bu köprüye verilmesini istemiyorum. Deðiþtirin bu adý, yoksa atarým kendimi aþaðý..."

Rumeli Hisarý?nýn surlarýndaki toplar hâlâ yerlerinde olsaydý, toplarýn menzilleri bu kadar yükseðe ve bu kadar uzaða ulaþtýrabilseydi güllelerini... Padiþah ateþ emrini verirdi...

F.S.M. Köprüsü?nü geçip ara yollardan Bebek?e indim. Aþiyan?a doðru ilerlediðimde biraz önce geçtiðimiz karþý kýyýda, Küçüksu ve Anadolu Hisarý?nýn ortasýndan gözüken arka tepenin neredeyse üst üste çýkmýþ inþaatlarla nasýl tümüyle fethedildiðine bir kez daha tanýk oldum. Fetihçi bir milletiz ne de olsa...

Ýstanbul keþfedilmek ister, hem de her defasýnda yeniden. Yapýlan inþaatlarý ve yýkýlan deðerleriyle yeniden.