Gülmek ve aðlamak insanlarýn yaþadýðý iki zýt hakikattir.Halk arasýnda gülmekle aðlamanýn kardeþ olduðu söylenir.Gerçekten de zaman gelir,iç içe yaþarýz bu iki duyguyu.Gözyaþlarý bazen elemden,bazen de sevinçten boþalýr gelir.Onun için her zaman kötü deðildir aðlamak!...Gülmek de aþýrýya kaçýnca kalbi karartýr.Resulullah Efendimizin, hayatý boyunca bir kez bile kahkaha atarak gülmediði rivayet olunur.En güzeli tebessüm etmektir.
     Ölçülü olmak þartýyla gülmek,insaný rahatlatýr.Ýnsaný neþelendirmek ve eðlendirmek için mizah sanatý geliþtirilmiþtir.Fakat günümüzde mizah adýna öyle edepsizlikler yapýlýyor ki insanýn gülmekten çok,aðlayasý geliyor..Oysa lâtifenin lâtif olmasý gerekir.Karikatürler,fýkralar ve mizahýn her türü,insanlarý somurtkanlýktan kurtarmak içindir.Bunu yaparken terbiyeyi rafa kaldýrmamak gerekir.Mizahý müstehçenlikten kurtarmalýyýz.
     Türk mizahýnýn gelmiþ geçmiþ abide isimlerinin baþýnda Nasreddin Hoca vardýr.Onun hayatý hakkýndaki bilgilerimizin çoðu rivayetlerden ibarettir.Yani onun hayatýna dair elimizde hiçbir yazýlý belge yoktur.Biz Türkler’in en büyük hatalarýndan birisi de yazýlý belgelere gereken kýymeti vermemektir. Onun içindir ki yüzlerce büyük þahsiyetin hayatý hep ihtimal ve rivayetlere dayanýr.
      Hoca Nasreddin’den bize kalan miras,onun dünyaya nam salmýþ fýkralarýdýr.Bunlardan yola çýkarak Hoca’nýn hayatý hakkýnda ipuçlarý elde ediyoruz..Burada da karþýmýza þu problem çýkýyor: Acaba ona ait olduðu söylenen fýkralarýn yüzde kaçý onundur.Bu hususta iddialý konuþmak pek mümkün deðildir.Fakat yine de bir kýsým kýstaslarý göz önünde bulundurarak somut gerçeklere varabiliriz.Bir kere Nasreddin Hoca’nýn fýkralarýnda müstehçenlik bulunmaz.Mukaddes deðerlere son derece saygýlýdýr.Fakirlerle alay etmez.Daima düþkünlerin ve zavallýlarýn yanýndadýr.Küfürden nefret eder.Ahlâksýzlýða asla prim vermez.Türk-Ýslâm ahlâkýyla mücehhezdir.Daima iyilik ve merhamet temalarýný iþler.Duygu sömürüsü yapmaz.Bu ve bunun gibi ölçüleri dikkate alarak hangi fýkranýn Hoca’ya,hangisinin baþkalarýna ait olduðunu çýkarabiliriz.
     O,büyük bir halk filozofudur.Belki sistemli ve düzenli bir eðitim görmemiþtir ama kendini iyi yetiþtirmiþtir.Ufku çok geniþtir.Hayattan edindiði tecrübelerle hareket eder.Tabir caizse hayat mektebini bitirmiþtir.Fýkralarý alelâde komikliklerden ibaret deðildir.Güldürürken düþündürmeyi amaç edinmiþtir.Onun lâtifelerinin her biri ibret ve hikmetlerle doludur.Fýkralarý sözlü gelenekle günümüze aktarýldýðý için bir kýsým deðiþikliklere uðramýþtýr.Ona ait olmayan pek çok fýkra,ona mal edilmiþtir.Türk Milleti’nin ince zekâsýnýn tüm hususiyetlerini onun fýkralarýnda görebiliriz.
     Nasreddin Hoca’nýn evliyadan biri olduðu da söylenir.Kâmil bir müslümandýr O…Ýslâmýn vakarý,hayatýnýn her dönemine yansýmýþtýr.Onun fýkralarýnýn anafikir cümleleri atasözü hâline gelerek,halk tarafýndan benimsenmiþtir.Bunlar arasýnda þu güzel örneklere rastlýyoruz: “Parayý veren düdüðü çalar…Damdan düþenin hâlinden damdan düþenler anlar…Yiðidin malý gözü önünde gerek…Dostlar alýþ veriþte görsün…vb.”
     Bugün Nasreddin Hoca tüm dünya için evrensel bir deðerdir.Fýkralarý,dünyanýn dört bir köþesinde sevilerek okunmakta ve dinlenmektedir.Fakat dünya milletleri onun Türklüðünü daima gözardý etmektedir.Geçen zaman içerisinde,Türkiye olarak,Hoca’nýn popülaritesinden yararlandýðýmýz söylenemez.Özetle þunu söyleyebiliriz;her zaman olduðu gibi kaymaðý ecnebiler yerken,bizler seyrediyoruz.Hoca’yý bir Türk mizahçýsý olarak dünya kültür ve mizah pazarýna çýkarmanýn zamaný gelmedi mi hâlâ?...

     e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com