“Kralýn biri tebasýyla birlikte topraklarýnda dolaþýrken, daðlarda, derme çatma küçük bir çoban kulübesinin bile olmadýðý ýssýz bir alana gelmiþ... Kralýn aþçýsý feryat etmiþ: Soylu sultaným, ben damaðýnýzý tatlandýrmak için buradayým. Fakat erzak depomuzda tuzun zerresi bile yok. Ve tuzsuz yemeðin tadý çok kötü olur. Sultaným ben ne yapacaðým?.. kral cevap vermiþ: En yakýn kasabaya dön. Orada tuz satan bir tüccar bulacaksýn. Fakat doðru fiyatýný ödemeye dikkat et ve normalinden bir kuruþ bile fazla verme... Aþçý krala þaþkýn þaþkýn bakmýþ: Soylu sultaným, bu dünyadaki herkesten daha fazla paraya sahipsiniz. Tuzu biraz fazla ödeseniz ne olur?... O biraz fazlalýk sizin için nedir ki?... Kral kaþlarýný çatarak cevap vermiþ: Dünyadaki haksýzlýða asýl yol açan bu küçük þeylerdir. Küçük þeyler sonuçta bir gölü dolduran su damlalarý gibidir. Dünyada büyük haksýzlýklar bu küçük þeyler gibi baþlar. Bu nedenle git ve tuzu normal fiyatýndan al...”

Bu bir kýssadan hisseydi sevgili dostlar... Aþçý tuzu normal fiyatýndan aldý mý, almadý mý bilmiyoruz, bildiðimiz bir þey varsa: Kral hakça davranmýþ... Kimliðimiz ve mesleðimiz ne olursa olsun, baþkasýnýn hakkýna ve emeðine saygý duymak zorundayýz. Ýnsan olmanýn temel þartý bu, öyle deðil mi?...

Geçen gün semt pazarlarýndan birini dolaþýyorum... hani þu her tarafta kurulan pazarlardan biri... ne ararsan var pazarda... Çeþit çeþik giysiler... Sebzeler, meyveler... El yapýmý reçeller, turþular... her damak zevkine göre zeytinler, peynirler... Akla gelebilecek her þey... Metreyle kumaþ satanlar bile var... Onlarca ürünün ardýnda, onlarca emek var diye düþündüm... caným hiçbir þey satýn almak istemedi... Yalnýzca seyretmek geçti içimden; satýcýlarý, dolaþanlarý, yerlerde, tezgahlarda alcý bekleyen binbir çeþit ürünleri... tarlayý süren, tohumu eken, börtü-böceði ayýklayan, suyu veren, sütü saðan, kumaþý dokuyan, yükleyen-taþýyan eller geldi gözümün önüne her bir tezgahýn, serginin önünden geçerken... Dökülen ter, çekilen zahmet, harcanan zaman ve emek kendini gösteriyordu iðnede-iplikte bile... Alýcýlar telaþlýydý... madem pazara gelmiþlerdi, ürün bol, çeþit çoktu... Öyleyse alacaklarýnýn hem en iyisini, hem de en ucuzunu almak en doðal haklarýydý... çatýr çatýr pazarlýk edenler gördüm satýcýlarla... Bir bað maydanozun fiyatýnda bile yapýlan küçücük indirim onlarý öyle mutlu ediyordu ki... Ee para kolay kazanýlmýyordu tabii... Kolayca da harcanmamalýydý...Kimi satýcýlar hemen fiyat kýrýyor, kimileri die inatla kýrmýyordu...

“Az ötede domatesi bir milyona veriyorlar, sende niye birbuçuk milyon ?..”

“ O zaman ordan al Beyamca!..”

Adamcaðýz hiç sesini çýkarmadý. Ben olsam sinirlenirim “amca” lafýna...

Ýnsanlar birbirlerine bu þekilde hitap etmiyorlar mý cinlerim tepeme çýkýyor...Bay-bayan, hanýmefendi, beyefendi, siz... gibi kelimeler dururken, sanki akrabaymýþýz gibi, “Abla, anne, dayý, amca...” þeklinde konuþulmasý hiç hoþ deðil... Her neyse!.. Bir hengamedir gidiyor pazarda... Fiyatý ucuz tutup, maydanozun, terenin destesini ince saranlar mý ararsýnýz, pahalý sattýðý halde sebzeyi-meyveyi seçtirmeyip, çürükleri dolduranlar mý?.. Teraziye eliyle aðýrlýk yapan, kumaþý keserken – kâr kârdýr deyip- makasý birkaç santim kendinden yana kaydýran satýcýlarý bile gördüm... Bu arada satýcýnýn baþýnýn kalabalýðýndan yararlanýp, torbasýna bir-iki adet meyveyi fazladan koyan alýcýlar da gözümden kaçmadý...

Hakça davranýp davranmama, emeðe saygý duyup duymama gibi kavramlar iç içe geçmiþti o gün Pazar yerinde... Öyle ya da böyle bir þeyler kendini dengeliyor diye düþündüm... Ama pazarýn bittiði yerde kurulmuþ kitap sergilerine karþý ayný hoþgörüyü gösteremedim... Biliyordum ki bu kitaplar, korsan yayýncýlarýn sattýðý kitaplardý... Kitapçýda satýlanýn neredeyse yarý fiyatýydý... Önümde iki seçenek vardý: ya ucuz kitap bulmanýn sevinciyle alabildiðim kadar alacaktým, ya da hiçbir kitap almamakla, böylesine usulsüz yollara baþ vuran kiþileri, en azýndan kendi adýma cezalandýracaktým... Gözümün önüne, onlarca þairin,yazarýn-çizerin, bilim adamýnýn o kitabý oluþtururken nasýl emek verdikleri, ne sýkýntýlar çektikleri geldi. Ve ikinci seçeneði seçtim, hiçbir kitap almadan uzaklaþtým...

Sizde öyle yapmaz mýydýnýz?...

Ne demiþti öykümüzde padiþah aþçýsýna: “Dünyada büyük haksýzlýklar bu küçük þeyler gibi baþlar. Bu nedenle git ve tuzu normal fiyatýndan al...”