‘Býrakýn silinsin göz yaþlarým gözümden. Beni acýmasýzca hapsettiðiniz göz çukurlarýnýzdaki yansýmamý görmek istemiyorum.Hayata sizin gözlerinizle bakýp, sizin beyninizle yaþama uðraþýndan azad edin beni.Bana verilen bu akýl, bu kalp, bu eller, bacaklar bulmalý deðerini.Ýzin verin, izin verin bende yazayým kendi yaþam hikayemi...’diye baðýrýyor milyonlarca 21.yüzyýl insanýnýn içindeki bastýrýlmýþ ses. Önce ürkek ve fýsýltýlý, sonra birbirinden güç almanýn verdiði cesaretle daha canlý...Evet, senden, benden, ondan, diðerinden ve nihayetinde bizden çýkan bu duyulmaz çýðlýkta saklý yaþamlarýmýzýn özeti..
Çevremizde ne kadar çok hoþnutsuz insan olduðunu sizde fark ettiniz mi?Teknoloji geliþirken, modern Dünya’ya yaklaþýlýrken, bilgi aktarýmý hýzlanýrken ve eðitim yaygýnlaþtýrýlmaya çalýþýlýrken, çýð gibi büyüyen ve her yaný çepeçevre saran mutsuzluk hastalýðýyla karþýlaþmamýz garip mi sizce?Bence deðil... Ne istediðini bilmeyen, hayatýn ona sunduðu kadarýyla yetinen, kendi yeteneklerinin farkýnda olmayan günümüz insanlarýnýn iþlerinde, evlerinde, okuduklarý okullarda veya sosyal çevrelerinde mutsuzlukla sarmalanmýþ bir þekilde yaþamalarýný garip karþýlamamak gerek... Bulunduðu yerle arasýnda aidiyet duygusu kuramayan(aile, iþ ortamý, duygusal iliþkiler, arkadaþlýk iliþkileri...) insan, doðal olarak bocalamaya ve kendini kötü hissetmeye baþlýyor. Bulunmak istemediði yerin orasý olduðunu biliyor; ama bulunmak istediði yerle ilgili bir fikre sahip olamýyor.
Her insan hazýr, kurulu bir düzenin içerisine doðar, bu ortam içerisinde büyür ve yeterince büyüdüðünde ortamýn beklentilere cevap vermeye baþlar.Topluma bir þekilde yararlý olma ve hayatýný devam ettirebilme süreci insan yaþamýnýn onlarca yýlýný kapsayan uzun bir süreçtir. Bu süreç çoðu zaman kendi kendine iþler. Her insan ‘bir þekilde’ doðar, ‘bir þekilde’ büyür, ‘bir þekilde’ hayata atýlýr ve yine ‘bir þekilde’ ölür...Bu deðiþmez kýsýrdöngü içinde önemli olansa bu ‘bir þekilde’ kýsmýdýr. ‘Hangi þekilde geçmeli yaþam, yaþamlarýmýz?’Hayatýn bize sunduklarýyla yetinerek, toplumun bizden beklediklerini yerine getirerek mi tüketilecek hep bu ömürler? Ýsteklerin bastýrýldýðý, insanlarýn duygularýnýn, hislerinin olduðunun unutulduðu, bireyselliðin ve biricikleþmenin anlamýnýn bile bilinmediði günümüz dünyasýnda insanlar ‘Neden yaþýyorum, hayattan ne bekliyorum, ne istiyorum?’ diye sor(a)madýðý sürece yanýt kuþkusuz ‘evet’ olacaktýr.
Yaþanmamýþlýklar, erteleyiþler ve en son varýlan nokta olan vurdumduymazlýk günümüz insanýnýn hayatýnýn büyük bir kýsmýný iþgal ediyor. Evet, 21.yüzyýl insaný istediði gibi yaþayamýyor; çünkü þartlarýn uygun olmayýþý, yeterince cesur olamayýþý ve çabalama gücünün tükenmiþ olmasý buna engel oluyor. Erteliyor; çünkü yaþamýn uzun olduðunu ve mutlu olacaðý, isteklerini gerçekleþtirebileceði bir zamanýn elbet geleceðini düþünüyor. Ýþi vurdumduymazlýða vuruyor; çünkü kendi hayatýný yönlendirecek güce sahip olmadýðýný düþündüðünden, yaþadýklarýný umursasa da umursamasa da her þeyin ayný kalacaðýna olan inançla yaþýyor. Doðal olarak, deðiþtiremeyeceðini sandýðý bir þeyi sorgulamanýn da acýdan baþka bir þey getirmeyeceðini zannediyor ve her þeyi kabulleniyor, ama asýl kabullendikçe mutsuz oluyor, acý çekiyor.
Tüm bu düþünceler birikip, genelleþip genel bir kanýya dönüþüyor. Bu kanýya göre; ‘Yaþam ona bunlarý sunmuþtur; o da yaþadýðýyla yetinmek, yetindiðiyle mutlu olmak zorundadýr.’ Ýþte 2000’li yýllarýn insanýnýn bu yaþam anlayýþýna, ‘Beterin beteri vardýr.Zaten kim mutlu ki?’ düþüncesi de eklendiðinde bir drama yakýþacak kadar acý ve çaresizlik kokan replikler ortaya çýkýyor.
Eðer Sokrates bir yerlerden yaþananlarý izliyorsa, bu dramýn ‘profesyonel’ oyuncusu olan zavallý insanlara acýmak yerine, onlara katýla katýla gülüyordur. Ve eminim, insanlýðýn, hiçbir sorgulamaya ve isteðe açýk olmayan, hazýr sunum bir yaþam içerisinde ne durumda olduðunu gördükçe, ölümü seçtiði için bin kere daha seviniyordur.
Neden seçmiþti Sokrates ölümü?Aslýnda, kýsa, cesur, kararlý ve sarsýcý bir hikayeydi onun ölüme gidiþi...Üç Atinalý’nýn onu toplumun ahlakýný ve huzurunu bozmakla ve ibadet etmemekle suçlamalarý üzerine baþlýyordu her þey.Filozof, bunun üzerine tutuklanýyor ve mahkemede jüri önüne çýkartýlýyordu.Oylama yapýlýyor ve filozof için ölüm kararý veriliyordu.Bu kararý tek bir þey deðiþtirebilirdi.Eðer; Sokrates felsefe yapmaktan vazgeçip, hayatýnýn geri kalanýna jürinin istekleri doðrultusunda devam ederse kurtarabilirdi canýný...Oysa Sokrates’in, ölüm kararýný veren jüriye söyledikleri þunlardý:

‘Soluk aldýðým ve aklým baþýmda olduðu sürece felsefeyle uðraþmaktan, size öðütler vermekten ve tanýdýðým herkese doðruyu anlatmaktan asla vazgeçmeyeceðim...Evet baylar...beni beraat ettirseniz de ettirmeseniz de, yüz kere ölmem gerekse bile bilin ki davranýþlarýmý deðiþtirmeyeceðim.’

Evet, Sokrates bunlarý diyordu.Çünkü; ona düþünmeyen, sorgulamayan, fikirlerini toplumla paylaþmayan, tepkisiz, boyun eðen bir insan olmasý teklif ediliyordu.Beyni olan;ama düþünmeyen, aðzý olan; ama konuþmayan, duygularý olan; ama tepki vermeyen bir yaratýk olmasý isteniyordu.Mümkün müydü bu? Kuþkusuz, hayýr...Sokrates için bu,bitkisel hayatta olmaktan farksýzdý. O hiç yaþamamayý bitkisel bir hayata tercih ediyordu. Ve adeta kendi ötanazi kararýný verirmiþcesine, þunlarý söylüyordu jüriye:

‘Eðer beni ölüme mahkum ederseniz, yerimi alacak birini kolay kolay bulamazsýnýz.Komik bir benzetme yapmak gerekirse, kentimiz iyi       yetiþtirilmiþ, heybetli bir at,ben de bir atsineðiyim.Tanrý beni bu atýn üzerine yerleþtirdi,ona baðlýyým,çünkü heybetinden ötürü tembelliðe meyleden bu at bir atsineðinin varlýðýyla hareketlenebilir...Eðer benim sözüme kulak verirseniz, hayatýmý baðýþlarsýnýz.Ne yazýk ki bundan çok umutlu deðilim.Belki biraz sonra uykunuzdan uyanýp Anitus’u dinleyecek ve beni tek bir darbeyle alaþaðý edeceksiniz, sonra da uyuklamaya devam edeceksiniz.’

Bu kendinden emin ve meydan okuyan konuþmanýn ardýndan ölüm kararý kesinleþiyor ve filozof hiç tereddütsüz zehir dolu tasý kafasýna dikiyordu.
Yaþamak için kendinden vazgeçen günümüz insanýnýn aksine kendi olabilmek uðruna ölümü seçti Sokrates.Ölüme giderken, ‘Neden ölüyorum?’ sorusuna verilebilecek net ve keskin bir cevabý vardý.Týpký, ‘Neden yaþýyorum?’ sorusuna verilecek yanýtlarý olduðu gibi...
Uðruna ölümü göze alacak kadar tutkulu ve güçlü isteklerimiz olmasa da olur; ama bir þeylerden vazgeçmeyi göze alacaðýmýz, hayata daha güzel, daha umutlu ve daha iyimser bakmamýzý saðlayabilecek kadar güçlü bir þeyler olmalý... ‘Ben hep...................olmak isterdim’ le baþlayan ve ‘hayat, olmadý iþte’ diye devam eden konuþmalarýmýzýn yerini ‘Yaþýyorum; çünkü...................’ ile baþlayan cümlelere býrakabilecek umut, cesaret ve azim dolu isteklerimiz olmalý.Bizi cezbeden bir þeyler olmalý...Derinlerde, belki de en derinlerde...Tüm ritüellerden sýyrýlma noktasýnda, toplumsal baský ve kurallarýn, yaþam mücadelesinin ve gündelik zorunluluklarýn altýnda ezilmiþ, sessiz bir çýðlýða dönüþmüþ; ama hala umutla keþfedilmeyi bekleyen küçük bir istek...Sadece ‘Neden yaþýyorum?’ sorusuna verilebilecek kararlý ve umut dolu bir yanýt...