Yaþadýðýmýz dünya ve kendi topraklarýmýzda sosyo-kültürel alanda
sergilediðimiz akîm adýmlar ve bitmeyen tartýþmalarýn temelinde yatan
hastalýðýmýz bu ;
irfansýz ilim veya ilimsiz irfan..

Salt sayýsal ve sözel verilerin ýþýðý altýnda kendini bilimsel alana hapseden ve
aklýn mutlak rehberliðine teslim olmuþ ‘ego’ ile..
esoterik öðretilerin kucaðýnda menkýbelerle emzirilmiþ, dogmatik teorilerle
ruhunu beslemiþ, inancýn pratiðine teslim olmuþ ama akla ve bilime kendini
kapatmýþ bir irade...
Ýlki, sýnýrsýz ukalalýk ve doyumsuz bir narsizmin kölesi,
Ýkincisi, biteviye bir körlük ve kýrýlmaz bir inadýn mümessilidir..
O halde ‘Salt bilim ve akýl’ diyenler ile ‘Mutlak irþad ve ahlak’ diyenler
arasýnda süregelip duran sosyo-kültürel alandaki ‘taht kavgasý’ndan nasýl
kurtulmalýyýz?..

Bunun cevabý ve þifâsý asýrlar öncesi zaten Kutsal Kitabýmýz’da verilmiþ ve
deðiþmez bir ‘metot’ olarak bize sunulmuþ ;

‘Vasat Ümmet’ veya Dengeli Toplum !..

‘Vasat’ bizim günlük dilimize yanlýþ aksettirilmiþ ve çevrilmiþ bir kavram
aslýnda..
Sýradan,basit gibi bir anlamý ihtiva etmez ; aksine ortayý bulmak ve tutmak demektir..
Ýfrad ve tefrid çýlgýnlýðýný býrakýp insan ve yaþadýðý toplumun ihtiyaçlarýný
dengeli bir biçimde karþýlama metodudur..Bir “Psiko-teknik / Sosyo-teknik aþý”dýr ve bu
aþýyý ihtiyacý dozunda zerk etmeyi öðretir..

Madem Ýnsan ‘ruh ve beden’ ile mürekkep bir varlýktýr ve madem evrenin bu
en mükemmel varlýðý ‘toplu yaþam’ gibi bir külte mecbur býrakýlmýþtýr,
o takdirde insanýn ontolojik ve antropolojik araþtýrmalarýnda ve sorularýnda
bulmasý gereken cevaplarýn kaynaðý hem akýl ve bilimsel hem de manevi ve
irfanî temelli olmalýdýr ki o cevaplar nâkýs ve sakat kalmasýn..
Bu konuda en beðendiðim tanýmlardan ve yorumlardan biri miladi 8.asýrda
yaþamýþ olan Malikî ekolünün kurucusu Ýmam Mâlik’e aittir..
Der ki o Büyük Ýmam :

-‘Tasavvufsuz fýkýh (hukuk ilmi ve araþtýrmalarý) insaný sapkýn,

Fýkýhsýz tasavvuf da inkarcý yapar..’

Gerek Ýslam’dan önce gerekse Ýslam Tarihi boyunca artýk bir ‘klasik /
gelenek’ hale gelen bu kavgalarý / çekiþmeleri hep yaþadýk..
Peygamberler ve Hikmet Ehli ortaya çýkýp hakikati dile getirdiklerinde
Kuran’da da geçen hep o klasik itirazý ve isyanýn sesini duyduk :

-Biz atalarýmýzdan böyle öðrendik, Siz bizi babalarýmýzýn yolundan geri mi

çevireceksiniz?..

Dogmatik teoriler, ezberlenmiþ öðretiler ve anlamsýz pratiklerin kölesi
ruhlarýn akýl ve mantýk yoksunu karþý çýkýþlarý ile..

Ýnsanýn tüm soru(n)larý ve cevaplarýný sadece gördüðü madde ve eþya ile

iliþkisi ve o iliþkiden ortaya çýkan normlar ve formüllerle çözeceðine inanan
mutlak akýlcý pozitivist ve maddeci anlayýþ..

Ýslam Tarihi içinde yaþamýþ olduðumuz fikrî kavga ise ‘Gelenek’ ile ‘Yeilik (Islahat)’
ya da ‘Otorite’ ile ‘Reformizm’in kavgasýdýr..

Buna en güzel örneði Fatih döneminden verebiliriz..

Gazali – Ýbni Rüþd çekiþmesinin Hocazâde – Alaaattin etTûsi ile devam
ettirilmesi ve bunun hükümdar huzurunda bir münazara tarzýnda tartýþýlmasýdýr..
Ve bu tartýþma Ýlim heyetinin Hocazâde’yi haklý bulmasýyla Alaattin et Tusi’nin Osmanlý
topraklarýndan hicret etmesi ve manevi sürgüne mahkum edilmesiyle son bulmuþtur..

Buna benzer olaylar, tartýþmalar hatta savaþa varan iç isyanlar ve
ayrýþmalarla doludur Ýslam Tarihi..
Öyle ki bu tartýþma ve çekiþmelerden nice mezhepler, tarikatlar, cemaatler ve
partiler dahi zuhûr etmiþlerdir..

Avrupa / Batý’da insaný ve yaþadýðý toplumu dün ve bugün sermaye ve
teknolojinin bir ‘aparatý’ ve ‘sömürü aracý’ haline getiren salt akýl ve pozitivist yaklaþým..

Ýslam Dünyasý’nda ise ‘Gelenek ile Modernite’nin çatýþmasý sonucunda
yaþanan toplumsal enerji kaybý, akîm kalan sosyo-kültürel geliþim ve daðýlan sosyal bütünlük..

Bugün Avrupa / Batý, sermaye ve teknolojinin peþinde koþarken kaybettikleri
insanî ve toplumsal deðerlerin..

Ýslam Dünyasý da kendi içindeki kavgadan dolayý kaçýrdýðý sermaye ve
teknolojinin piþmanlýðýný yaþamaktalar..

Günümüzde Ýslamî çevrelerin – Ýlahiyat Câmiâsý’nýn kendi içlerindeki ‘games
of thrones’ ya da taht ve otorite kavgalarýný ‘Mektep – Medrese / Akademisyen – Ýhvan’
baþlýðý altýnda sürdürmeleri nin ne kendilerine ne de yaþadýklarý câmia ve topluma faydasý
vardýr..

Geçmiþimizdeki piþmanlýklarýn yeniden ihyasý,
enerji ve zaman kaybý,
Ýlmî ve kültürel geliþimin hebâ olmasýdýr..

Yapýlmasý gereken narsist ve egoist yaklaþýmlardan ve taht kavgalarýndan
vazgeçerek Kuranî ve Peygamberî metoda dönüþ yaparak ‘Vasat’ý esas almak, orta yolu
utmaktýr..
Salt bilimsel metot ve öðretim, ahlaki terbiye ve irfan temelli eðitim ile harmanlanmadýkça
‘Ýnsan-ý Kamil’i bulamayýz ve yetiþtiremeyiz..
Ýlmî ve akli metodu dýþlayarak sadece dogmatik teorilerden mürekkep bir
eðitim ile de yönümüzü tayin edemeyiz..

O halde yapmamýz gereken Gazali ile Ýbni Rüþd’ü veya
Hocazâzade ile Alaattin et Tusi’yi barýþtýrmak ve ayný çatý altýnda buluþturmak,
‘Ben’i býrakýp ‘Biz’de buluþmaktýr…

Bizim zikrimiz de fikrimiz de budur ;
-Ýrfansýz Ýlim, Ýlimsiz Ýrfan olmaz,

Vesselam…