Bir durumu veya konu edilen bir sorunu yahut açýklýða kavuþturulmak istenen bir karmaþýklýðý ölçekli ve belirli yapmalýyýz. Bu kurala göre sosyal alanda birbirine eðim eden, birbirinin zýttý olan durumla iki ayrý etkinlik ve etkinlik alanlarýn bütünlüðü vardýr.

Birbirine eðimle olan ve birbirinin zýddý olan konumlardan biri kolektif birim zaman. Diðeri de boþ zaman. Kolektif zaman ayrýntýlardan (teferruatlardan-kesirli birim zamanlardan) oluþur. Tamamý size ait olmayan ayrýntý kadarý size ait zaman kolektif birim zamandýr.

Ýkincisinin de görece tamamý kiþiye ait olmakla birlikte ayrýntý olan kadarýný kiþiye ait olmayan kiþinin kendi kendisine oyun, ront, dans, eðlence, sohbet, dinlenme, kendi kendisine merak eden araþtýrma ve düþünmeleri içinde bulunup; yetenek olduðu bir nevi boþ zamaný, vardýr.

Kolektif birim zamana göre; kendi aktivite ve kendimize dair gülme, zýplama, vakit geçirici enerji harcamasý olan durumlara sýfýr düzlem veya sýfýr düzey olmakla; bu ölçekleme sýfýr enerjili ve sýfýr boþluk enerjisidir.

Kolektif birim zamanýn içinde bizim dýþýmýzda, zorunlu olmakla baðýntýlý olduðumuz; yükseltgenmiþ potansiyel enerjili, asgari bir pozitif sosyal alan vardý.

Diðer durumda da kolektif birim zamanla alakasý olmayan boþ zaman olmakla, dinlenme zamaný olup; enerji harcanan alana; sosyal alanýn boþluk seviyesi, sosyal alan boþluðu olmakla bu alana sýfýr deðerli negatif potansiyel diyoruz.

Demek ki sosyal alanýn biri kolektif yüksek potansiyelli genel kullanýmla özgecil ve pozitifti. Diðeri de alçak potansiyel ve özel kullanýmla bencil bir negatif enerjiyle bütünleþmiþ iki zýt alaný vardýr. Her iki alan da enerji içerir.

Sosyal alanýn içini iniþ eðimi ile yokuþ eðimi olan bir eðik düzleme benzetebilirsiniz. Bu kabil kritik rezonans deðerini veren yapý yokuþ yukarý olan durumla biriktirme yapýp, depo enerji ortaya koyar.

Bu tür kolektif birim zaman organizesi olan süreç, kiþinin kendi dýþýndaki neden sel süreçti. Bu yapý yokuþ yukarý olaný organize eder. Kolektif birim zaman kiremidi çatýya çýkarýp, kiremit te pozitif bir yükseklik potansiyel BÝRÝKTÝRÝR.

Ýnþaca yapý içinde ve iniþ aþaðý olan yapý, tüketme yapan yapý olmakla ikinci bir sosyal alaný ortaya koyar. Ýkinci alan boþ zamanlý alan olmakla kiþinin kolektif birim zamanda aldýðý kulaným, tüketimleri yoðaltýrlar (tüketirler).

Ýniþ aþaðý durum çatýda düþen kiremidin potansiyel enerjisini tüketmesi gibi sosyal boþluk alanlý kiþi eylemleri de kolektif birim zamanlý süreç enerjisini tüketir. Yoðaltýlan yükseltgenmiþ kolektif enerji indirgenmekle sýfýr enerji düzeyi olan bir boþluk enerjisine dönüþür.

Kolektif potansiyelli duruma göre dinlenen, eðlenen bir sosyal yapý kolektif düzeyli yükün boþluðudur. Kolektif yükün boþalmasýdýr. Kurt döken, dinlence olan boþluk alan içinde kiþilerden kaynaklý kendilik bir en az potansiyelle, boþluk enerjisi vardýr.

Boþluk alan enerjisi; yani boþluk enerjisi, kolektif birim zamanlý enerjiyi ortaya koyamaz. Boþluk alan sosyal yapýnýn sýfýr enerji düzeyidir. Bu alanda kolektif yarar ortaya koyan enerji ortaya çýkarýlamaz.

Çünkü boþluðun dalgalanmasý var boþluðun enerjisi var ama düzenli enerji yükseltme yeteneði yoktur. Kolektif alan sürecin enerji yükseltme trafosudur. Düzenli, yokuþ yukarý olan enerji yükseltme trafosu kolektif zamandýr. Kolektif birim zaman enerjilerinin entegresi ile enerji ancak toplumlarda yükseltilir.

Zýtlar birbirine dönüþür. Uzun olan kýsalýr, kýsa olan uzar. Yükseltgenmiþ olan pozitif yük sosyal yapýnýn boþluk alanda indirgenir. Böylece kolektif kaynaklý pozitif enerji negatif enerjiye, boþluk enerjisine sýfýr enerjiye dönüþür.

Sosyal yapý içinde çeþitli durumla enerji tüketen kiþi, en az enerji düzeyi içindedir. En az enerji düzeyi içinde olan kiþi; eðlenirken, düþünürken pozitif enerjisini indirger. Eðlence deneyimlerini, düþüncesini donmuþ bir sýfýr enerjiye dönüþtürür.

Kiþi boþluk alanda çýkýp, kiþiye indirgenmiþ olan kolektiften kaynaklý negatif yük ile kiþi düþünmeler içindedir. Kiþi kolektiften kaynaklý düþünmeleriyle tekrar yüksek enerjili kolektif alanýn içine gelir. Kiþideki donmuþ olan kolektif düþünmeli sýfýr enerji, yüksek kolektif alan içinde ilhama dönüþür.

Her þey gibi sýfýr alanýn, boþluk alanýn ve boþluk enerjisinin bir taným olduðunu unutmayýn. Sosyal yapýnýn boþluk oluþu ve boþluk enerjisi ya da sýfýr enerji olmasý kolektif yapýya göredir. Yüksek enerjili kolektif yapýya göredir.

Pozitif ve negatif enerji birçok anlamlar içerirse de þimdilik pozitif ve negatif enerjiyi saðlatan kolektif yapýya ve tüketen dinlenme olan sosyal yapýya göre düþüneceðiz. Sosyal yapýlý boþluk enerjisi, kolektif birim zamanlý pozitif enerjiye karþýdýr.

Boþluk enerjisi kolektif enerji olmayan, negatif deðerli sýfýr bir enerjidir. Negatif enerji veya sýfýr enerji kolektif birim zamaný ortaya koyamaz. Aksi halde kolektif enerjiden kaynaklý çoðu dinlenmeyi eðlenmeyi, oyunu, deneyimleri yaþamda zevk alýp almamayý vs. ortaya koyamazdýnýz.

Yüksek enerjili ve sýfýr enerjili bir durum, diðer duruma göre tanýmlamadýr. Söz gelimi kritik rezonans deðerini ortaya koyamayan enerji, rezonans duruma göre sýfýr enerji sayýlýr. Rezonans bu deðerler üzerine daðýlýmla boþalýr. Boþalan rezonans ta tekrar bu kritik deðerler çekimini veren çekim enerjisi ile dolar. Süreç týpký kýrýlmayan bir kiremidi çatýda düþürüp; tekrar tekrar çatýya çýkarýp düþürmek gibi.

Þu halde belirlilik demek; belirsizle olan bir durumu; dalga fonksiyonundan kiremit gibi belirli bir durum ve potansiyel ile parçacýk fonksiyonuna çöktürmekle, tanýmýn bir ölçme deðerlendirmesi olur.

Boþluk enerjisi içinde istirahatli bir gözlemci kiþi kendi kendisine; gerek kolektif gözlemlerini gerekse kendi gözlemini sakin sakin ve uzun erimli düþünür. Amaçsýz gibi yaþadýðý yansý deneyimleri içende sanki birden bire olmuþ gibi bilmeler oluþur.

Binlerce kiþi ayný ya da benzer gözlemlerde bulunur. Ama benzer gözlemleri yapan binlerce kiþi içinde sadece bir kiþinin yüzme kanununu fark etmesi gibi sezgilerini kiþi kolektif zaman içine taþýr. Böylece gözlemle içsinin olan ve indirgenmiþ olan, bu durum kolektif zaman içinde yükseltgenir.

Sosyal yapýnýn boþluk alanlarýndaki kiþiler; süzgeçten geçirdikleri tecrübelerini, ilhamýný, düþüncesini kolektif yapýlý zaman içinde topluma aktarýr. Kolektif yapý karþýsýnda kiþi düþük yoðunlukludur. Kiþinin aktardýðý düþük yoðunluklu enerji toplumsal genlikle yükseltgenir.

Kolektif zekâ, kolektif akýl yükseltgenmiþ enerjili zekâ ve akýldýr. Yükseltgenmiþ akýl (kolektif akýl, ortak akýl) kolektif yapý içinde kiþilere yansýr. Kiþiler kendi kiþisi deneyimleriyle kendilerine yansýtýlan kolektif aklý, yine kiþiler göreceli olarak Einstein’ýn aðzýnda söyler.

O alana dek onlarca yüzlerce kolektif akýl Einstein’ýn söylediði aklý ölçer, biçer, sýnar, ekler, çýkarýr kýrpar, kontrol eder ve o fikri yeni haliyle onaylamakla yükseltger. Böylece kolektif bir yapý içinde kolektif etki ile Einstein’dan önce baþlamýþ olan izafiyet teorisi Einstein’dan sonra da sürer.

Görecelik yeni þartlarda yeni kiþilerle denenip yeni eklemelerle, yeni durumlarla yeni bir hale yola konmakla görecelik; kolektifin aklý, insanlýðýn aklý, kolektifin zekâsý olmaya devam eder. Kaynaðýn suyu su borusunda akýtýlmasýyla bu su, akýþ yaptýðý tekil durumlu borunun olmaz.

Ama akýþ içinde olan suya, boru olmayan; sudan bihaber siz kiþilerin de suya boru olan entegrasyon etkisini görmesi gerekir.