..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Gerçeðin dili çok yalýn. -Euripides
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Kimya > Bayram Kaya




15 Aralýk 2019
Anlamak Gerek 38  
Bayram Kaya
Köleci sistem böylece analitik olmayan bu yanýlsamalarla, tevekkül etme fedakarlýðýyla açýklandý. Taat, itaat, fedakarlýðýyla taçlanan bir vaade dönüþtü. Fedakarlýklar þöyleydi. Baþýnýza ne gelirse gelsindi. Baþ kaldýrmayýn. "Sabýrla dileyin; El sabredenlerle beraberdir"; "El sizi açlýk, korku, maldan eksiltmeyle sýnav eder. Sabýr gösterenleri müjdele".


:HDE:
Köleci sistem böylece analitik olmayan bu yanýlsamalarla, tevekkül etme fedakarlýðýyla açýklandý. Taat, itaat, fedakarlýðýyla taçlanan bir vaade dönüþtü. Fedakarlýklar þöyleydi. Baþýnýza ne gelirse gelsindi. Baþ kaldýrmayýn. "Sabýrla dileyin; El sabredenlerle beraberdir"; "El sizi açlýk, korku, maldan eksiltmeyle sýnav eder. Sabýr gösterenleri müjdele".

Avcý toplayýcý dönem hemcinslerimizin eksiltilecek malý yoktu. Ama temel referanslar içinde açlýðý ve korkularý vardý. Hemcinsler, kendi açlýklarý ve kendi korkularý karþýsýnda terbiye olmayý bilmiyorlardý. Totem alan içinde eðitimli olacaklardý. Açlýk ile korkularýna sabretmeyi, sevap kazanmayý köleci sistem içinde öðrenecekti. Müjdelenecekti. Feda oluþ hep soyut deðildi.

Örneðin "El sizin canýnýzý malýnýzý cennet karþýlýðýnda satýn almýþtýr" diyordu. Vaat ile El, candan verme, maldan verme fedakarlýðýný somut biçimde açýk açýk sizden istemektedir. Ve size de karþýlýðýnda cennet vaat etmektedir. Bu söylemini de " ne karlý alýþveriþ deðil mi?" diyerek pekiþtiriyordu.

Oysa ne hemcinsler hayata baþlarken ne kolektif yapý ortaya konurken fedakârlýk olmadýðý gibi bir vaade karþý can mal feda etmek, hiç yoktu. Organize hayat baþlarken can sahipliðiniz vardý da mal sahipliðiniz hiç yoktu.

Hemcinsler ilk kolektif yapýlarýný inþa ederlerken can mal feda ederek kurmamýþlardý. Köleci sistemde efendileri üretmeden, emekler ürettiðine sahip olmadan, üretenden emek gücü fedakarlýðý sistemin ilk baþýna koyabiliyordu. Çünkü Brahmana bir inek veren dünyalarý kazanýyordu

Neden sonuç iliþkili giriþme içinde, yeknesaklýk (tekdüzelik-yekpare oluþ) yoktu. Bir yerde sonuç olan burada nedendi. Ve bunlar kendilikten açma kapama kontrollerini oluþturuyorlardý.

Ama siz neden sonuç iliþkili bu çevrim durum içinde, herhangi bir durumu uygun olan bir parça durumu nerede ele alýrsanýz alýn, orasýnýn en baþta varmýþ gibi algýsal davranmasý olasýydý. O ana kadar gelen çevrim iliþkisi bu olanaðý ele veriyordu. Kimi parça süreci mana üzerinde, günah sevap üzerinde ele alsanýz bile, bu alakasýz anlamaya raðmen yine de parça iliþkili kýlýnan bu uygulama süreci ile üretim hareketi mümkündü!

Çünkü köleci sistemin kullandýðý envanterlerin adresleri apaçýk süreçtiler. Kolektif yapýlarýn kiþisi groteski anlamalar üzerinde üreten iliþki inþa etmeleri, olanaksýzdý. Bu nedenle kolektif yapý tüm süreci verili doðal referanslar üzerinde kolektif birim zamanlý, somut kolektif özne ile inþa etti.

Dolaysýyla kolektif sistemin ilk inþacýlarý, hiç bilmedikleri bir ittifaký, sistem içine de dahil edemeyecektiler. Öbek tutumlu, eþ merkezli ana salýnýmlar veren çeken iten süreçleri, totemdik mana anlayýþlarýna dönüþmüþlerdi. Yani olmayaný olana indirgemediler. Gruplar kendi aralarýnda hiçbir mücbir sebep yokken gelin önce ittifak yapalým, sonra nasýl olsa üreten iliþkileri baþlatýrýz dememiþlerdir.

Önlerinde yaþam aðacýný veren bir deneyimin brikmiþ olan, yol haritasýný öne süren envanterleri yoktu. Þimdiki üreten hal içinde bizim bilip te onlarýn bilmedikleri ittifaký süreci, istedikleri gibi istedikleri yerde baþlatamazlardý. Yamyam atalar yamyamlýk yaptýklarý süreçler boyunca bile bir ittifak ortaya koyamamýþlardý.


Ýttifaklar üreten iliþkilerden sonrasýndaydý. Ama atalar bir kez üreten iliþki nedenle ittifak yapmayý öðrendikleri süre içinde de ittifaký istedikleri yerde istedikleri gibi ele alýp, sonda olaný sanki baþta olanmýþ gibi davranabildiler. Bu tür öðrenmeler içinde önce sözleþip (iman edip) sonra çalýþýyordu.

Yani ittifaklar, uygarlýk sentezi, melezlendi durumlar gibi sonradan ortaya konan, sonda olan süreçler, kolektif oluþu; üreten iliþkileri, kolektif birimli süre durumlar içindeki, artýk zamaný baþlatan süreçler, deðildiler.

Ýttifak etme, uygarlýðý baþlatma, melez jenerasyonlar ortaya koyma, ilahi yapýlar gibi sonradan olan sonuç durumlarýn tümü üreten iliþkiler giriþmeli eylemlerle ortaya konmuþtu. Üreten iliþkiler sonrasýyla ortaya konan sonuç anlamlardan birisi de ilah kavramýydý. Yaþam aðacýnýn aktarýmlarý söylenirken, ilahlar yaþamýn kaynaðý gibi söylenebiliyordu.

Ýlah söylemi sürecin baþýna alýnýp üretim yaptýran güç gibi takdim edilebiliyordu. Üreten iliþkiler, kolektif birim süre içindeki kolektif artýk zaman nedenle ortaya konmamýþtý da ilahlar öðretmiþ olmakla; ilahlar üreten iliþkilerin nedeni gibi söyleniyordu.

Bu yanýlsamalar nerden ileri geliyordu? Kendi içinde üreten bir iliþki baþlatan totem gruplar, kendilerine aktarýlan yaþam aðacý içinde üreten iliþkilerini atalar mesleði oluþla belirtiyorlardý.

Üreten iliþki totem mesleðiydi. Ama totem karar alamazdý. Bu nedenle üreten, karar alan, iradi olan totem mesleði, totemi anlayýþtan ayrýlýyordu. Ýþte üreten güçleri nedenle karar alan, irade sahibi olan bir totem grup belirmesi yeni ve farklý bir durumun doðumuydu.

Üreten irade sahipleri üreten iliþkileri nedenle saldýrgan yamyamlara kurtulmalýk kurban sunusu yapmanýn kararýný alacaktýlar. Kurban bir neden deðil, sonuçtu. Hem de üreten bir iliþki olanaðý içinde olmanýn muktedirliði ile kendi yamyamlarýna sunuda bulunmakla; savaþmadan canlarýný kurtarmanýn takdiriydi. Karar alma, üreten grubun ilah olma özelliðiydi.

Yani yaþam aðacýný aktaran totemi mana yerine þimdi yaþam aðacýný kendileri de söyleyen bir yapý ile karþý karþýyaydýlar. Ýþte bu yen yapý yaþam aðacý inþa edip, yaþam aðacýný söyleyen irade ve kararlar; ilahi irade ve ilahi kararlar olmasý nedenle ilahlar üreten grup davranýþýydýlar.

Dahasý üreten iliþki ve üreten iliþkiyle ortaya çýkan irade kullanma, karar alma yetisi, üreten iki grup arasýnda takas ittifakýnýn da iradesiydi. Karar almaydý. Karar alan ittifaký gruplar kendi meslekleri ile birbirini tanýmlýyorlardý. Çoban ilah Dumuzi. Demirci ilahlar, tahýl ilahi Aþnan, buðday ilahý, inek ilahý Ýnanna gibi yüzlerce ilah ve ilah grubu vardý

O günlerde Dumuzi gibi tarýmcý olan yerin ilahlarý ve Ýnanna, Anu gibi çoban gruplar olan gök dedikleri yukarý yer topraklarýnda oturan göðün ilahlarý vardý.

Ýnanna yukarý yerlerden, yukarý topraklardan yani gökten yere inen çoban gruplar ilahesiydi. Dumuzi de yerden göðe çýkan tarýmcý grup ya da tarýmcý ilahtý. O günlerde sýk sýk türlü türlü çoban ve tarýmcý gruplar arasý ittifaklar olduðundan yer ve gök gezmesini anlatan ilah (grup) hikayeleri pek çoktur. Ýttifak için gökten yere gelen, yerden göðe çýkan grup ittifakýný belirten anlatýmlarýn sayýsý onlarcamdýr.

"O günlerde, geçmiþ geçmiþ günlerde. Geçmiþ zaman içinde. Ýnanna yeri ziyaret etti. Geçmiþ zaman içinde Ýnanna gökten yere indi" diyen ilahiler Enuma Eliþ'in bize aktarýmlarý olmakla günümüze gelen yazýlardý.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn kimya kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Anlamak Gerek 26
Sistem 15
Tarihi Olan Ýlahi Adalet1
Osmanlýda Kýsmi Bir Etkin Hafýza 20

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.