Yüz kiþinin içinde aþýk, gökte yýldýzlar arasýnda parýldayan ay gibi belli olur. -Mevlana |
|
||||||||||
|
Arþimet yüzme yasalarýný kiþisi us kavrayýþýyla bulsa da Einstein kiþisi akýl yürütmeyle görecelik yasasýný söylese de Robert Fulton buhar enerjisinden kinetik hareketi ortaya koysa da hem ortaya koyuþ süreçleri, kolektif nedenleydi. Hem ortaya konan düþünce kolektif ön süreçlerdi. Hem de kiþisi gibi görünen düþüncelerin alt yapýsý; biriken, aktarýlan kolektif düþünceler olmakla; bizler kolektif zamanlý devinmeler içinde kolektifi düþünme hýzý içinde olmanýn olanaklarý nedenle kiþisi yetenekle her bakýmdan ve her yönüyle kolektif malzemeleri kullanýyorduk. Deðilse her gün "yeniden ve yeniden ateþ kullanmayý icat etmiyorduk". Düþüncelerimizi oluþan minimize düþünce genetiði de kolektife göre ve kolektifti. Sosyal birlikti yapýlarla, totem süreçten beri var ola gelen kolektif mirasla ve kolektif güç içindeki kapasiteyle gelinen biliþim çaðýnýn temelinde hala ve gelecekte de kolektif birim zamanlý, kolektif güç vardý. Kabaca beþ evreli uygarlýða ve insanlýk tarihinin geliþme sürecine þöyle bir bakalým. Her bir evreyi göremesek bile ilk uygarlýk baþlangýcý durumu içinde hemcinsler, kendi kendilerine "gelin bir uygarlýk kuralým" diyen bir karar almadýlar. Ve bu kararlarýný da "uygarlýk içine de insaný koyalým, uzaya gidelim" diyen anlayýþlarla pekiþmemiþlerdi. Ýnsan daha baþta bilinen bir söylem kavram deðildi. Ýnsan kavramý ancak "yalýtýmlý bir ortam da yaþayan yapýlarýn" gün gelip üretim hareketi ile dýþa doðru fora eden GÝRÝÞMELERÝYLE ortaya çýkan sosyal anlayýþlý izole tutumlu sorundu. Üreten iliþki grubu dýþa doðru yönelimle grubu dýþtan temaslara doðru eðim, ediyordu. Totemi ve yalýtýmlý sosyal anlayýþ ta dýþa doðru fora eden bu üretimse giriþmeye direnç gösteriyordu. Ýþte üretim iliþkili dýþ dünyaya doðru akýþ yapan eðime karþý sosyal tutumlu direncin çatýþmasýndan doðmakla her bir çatýþmayý adým adým aþmanýn kültür anlayýþlý imajýna ÝNSAN denecekti. Aþýlan her bir adýmýn kavranýþlarýna da insani özellik denecekti. Ve insan üretim iliþkisinin deðil gruplar arasý üretim hareketli ÝTTÝFAKIN ürünüdür. Demek ki izole grubu kabýna sýðdýrmayan bir üreten muktedirlikle gruplar dýþa doðru eðimi, ortaya konacaklardý. Grubun dýþa doðru olan bu eðim hareketi totemi sosyal mantýkla çeliþip, çatýþacaktý. Dýþa doðru olan eðim totem mantýklý tutumla akan sürece fren olup süreci engelleyecekti. Giriþen gruplar arasý ittifak ta giriþen bu sürecin sorununa kafa yoracaktý. Gruplara özgü benzer etkiye karþý ortaya konan benzer tepkilerle oluþan totemi kavrayýþlar vardý. Totemi kavrayýþlar içindeki envanterler üzerinde ekleme çýkarma yaptýlar. Böylece totemi kimi deðiþtirilen kimi deðiþerek ters durum kýlýnarak uygulanan tutumlarla bu sorunlar bir bir; adým adým zaman içinde aþýldý. Aþýlan sorunlar hem kültürel hem fiziki ve biyolojik totemi etnik sorunlardý. Ýnsan kavramý daha çok anlaþýlýr yanýyla etnik direnci kýrýp aþan nitelik ve anlayýþlarýn ürünüydü. Deðilse insan bunlarýn yanýnda üreten bir ittifak sentezin kolektif gücüydü de. Ýþte uygarlýk ve insan böylesi müfterilikle olunan zamanlara özgü anlam, taným, geliþme, deðiþme ve dönüþmelerin karakteristik özelliklerini kiþiler dýþýnda kiþilere yansýtmakla, kolektif þahýsta bütünleyen anlayýþtý. Yani hemcinsler kendi kendilerine durum dururken akla bile gelemez olan durumla "haydi insaný ortaya koyalým" diyen bir kararý alamazlardý. Çünkü ne böyle bir kararý hissetmeleri ne de bu hissi ortaya koyacak dayanaklarla muktedirlikleri yoktu. Temel muktedirlik kolektif birim zamanlý üreten iliþkiydi. Üreten iliþkinin dýþa açýlým veren eðim gücüydü. Yani kolektif birim zamanlý bir sosyal süreç, üreten hareketli kapasite ile taçlanmadýkça; sosyal anlayýþlý kolektif birimli zamanlý süreç, avcý toplayýcý süreç olanaklarýný ortaya koymaktan öte dönüþemeyecek olmakla sürece deðiþtirici dönüþtürücü fazla bir güç katmýyordu. Kolektif sosyal sürecin imleyeni þuydu. Süreç salt hayatta kalma, hayatý sürdürme mücadelesi olan doðal hal içinde olmakla keþfedilen birlik gücü olan kolektif tutumdu. Böyle iken; bu doðal hal, kolektif üreten ve kolektif paylaþan süreçlerle birden SEKANS deðiþtirmiþti. Evrensel var oluþ ve toplumsal var oluþ; tam da biyolojik var oluþ gibi deðildi. Biyolojik var oluþlar da ölüm gerçekleþtiðinde ölümlerde doðum olmuyordu. Oysa evrensel yasa içinde bir yýldýz öldüðünde ölenin küllerinde yeni yýldýzlar doðuyordu. Gerçi ölen hayatýn küllerinde de yeni hayatlar vücuda geliyordu. Tekil olarak yýldýz hayatý belli evreleri aþamazken, canlýlýk dediðimiz hayat böyle deðildi. Üstelik yýldýzlar galaksiler (gök adalar topluluðu olan topluluk gücü ile bambaþka hayatlarý ortaya korken, canlýlýk dediðimiz hayatta topluluk gücünü kolektif birim zamanlý güçler entegresiyle akýl almaz bir alana getirmiþti.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |