Enerjiyi tutmak istiyorsanýz yalýtýyordunuz. Yalýtma git olana karþý geldi. Kaçmak, kopmak isteyeni tersten alan etkisi ile tutmaktý, yakalamaktý. Mahkûm etmekti. Hep ayný geri beslenmeli doðal ilkenin, türlü durumlarla belirmesi ile karþý belirme çeliþmesi içinde eylem ve durumlar doðuyordu.

Nasýl manyetik aký azalan elektrik akýmýna karþý onu tersi yönden, onu devam ettirecek yönde etki ortaya koyuyorsa; ayný manyetik alan devam eden elektrik akýmýný da yine onun tersi yönden onu durdurmakla bir etki ortaya koyuyordu. Yani devam edeni durduruyor, duracak olaný sürmesi yönünde devam ettiriyordu.

Ýþte ayný mantýk, türlü türlü yollarla karþýmýza çýkmakla türlü türlü yollarla bir etki tepki süreçlerine dönüþüyordu. Ayný durum içindeki enerji dolumla olduðu yerde boþalma eðilimi ile kaçmakla, dolmakla artana karþý azalan enerjiye; dolmakla çok olan çoðalan enerjiye karþý azalan enerji ile tepki koyuþu enerjiyi yalýtacaðý bir yalýtkan bariyerle durduruyordu. Ýletme gibi yalýtma da bir özdeksel özelliktir. Dolan enerji duran enerji ile tutulmakla yalýtýmlýydý.

Bariyeri koyarak enerji durduruluyorsa, bariyeri açarak oyunla, eylemle, terlemeyle vs. enerjiyi boþaltýlýyordu da. Zaten þarj olmak tutulu olmak, yalýtýlmak, birikmekti. Modüle olmaktý. Var oluþ bununla ve bunlarýn birbirine göre olan tersi dönüþümleriyle boþluk doluluk birbiri üzerine ve kendisinin kendi üzerine alan etkisiydi.

Kendi üzerine kendi etkisi ters süreçlerle vardý. Tok olanýn acýkmasý. Aç olanýn doymasý gibi fren etkisi akýþ dolma boþalma gibi türlü türlü ters süreçler kendi üzerine kendi etkili süreçlerdi.

Hayat tersine süreçlerin en doruk noktasýnda var oluþ iken; kolektif imajlý kolektif birim zamanlý süre durum karþýsýnda fiziki ve biyolojik evrimin kaale bile alýnmaz. Sadece biliþti devim içindeki devinmenin dinamik ya da lokomotif hareket olduðu kolektif hayat, genel hayatýn da en onulmaz yer zirvesinde olan bir üst seviyeydi. Hayat, kolektif üreten teknolojik, teknik, biliþti ve biliþimle olan hayat ile sollanmýþtý. Bu çýkarým tümden benimdir. Rezervli yazýlarýmda ayrýca deðinildi.

Bu küme kontrollü bir etki ve tepki çevrimleri ile var oluþtu ve canlýlýktý. Koþullanmýþ mantýðýn bu cümleyi algýlayýp sindirmesi kolay olmayacaktýr. Bu kiþi belki de hemen diyecek ki “zaten kontrolün kendisi akýllýlýk ve düþünme oluþla önceden sürecin içine sokulmaktadýr”. Bu o kadar kolaycý ve sýradan bir söylemdi ki kolaycýlýða daha ne olsundu.

Döne dolaþa diyorum. Tersine süreçler ne akýl makýldý. Ne düþünme ne fikir filan deðildi. Aksine, bileþik baðýntý süreçleri tek tek parçalý süreç iliþkileri ile çözüp, birleþtirip, bunlarý kategorize eden insanýn eylemli ansal süreçler, akýldý. Nasýl bir sonuca neden olacaðýný, kendisinden sorasýný bilmeyen neden, akýl olur mu?

Ters süreçler doðanýn diyalektiði ve var oluþun yani dolaysýyla hayatýn dinamiðidirler. Açýlan bir süreç kapanýyorsa, inen bir süreç, yerinize ve sýranýza göre geri yokuþ oluyorsa bu tür geri baðlanýmla her bir alan kendisini kontrol ediyordu.

Yani yokuþ iniþle, iniþ te yokuþla kontrol ediliyordu. Biz bunlarý önceden ya da sonradan sürecin içine sokmuyorduk. Aksine sürecin kendisine bakarak biz kendi akýl kýldýklarýmýzý söylüyoruz.

Basitçe bir örnekle siz bir dað eteðinde daða bakýn. Gördüðünüz dikliktir. Bir giriþme içinde bulunduðunuz yer ve sýranýzý deðiþtirin. Siz bu kes de daða dik taraftan aþaðý doðru tersten bakýldýðýnda bu kes de dað sizin için iniþ olarak görünmenin kendisidir. Bu kes de dað hem iniþi hem de iniþ içinde olan sizi iniþle kontrol edecektir.

Ýþte çoklu durumlarla, boyutla, özelliklerle vs. süreç kontrollüydü. Sürekli olana bakýlan yerin dað eteði ya da dað zirvesi olan yerde sürekli olana bakýlýyor olmasý dahi görece durumdur. Görecelik hem süreci parçalý durumlar bileþkesi haline getiriyordu. Hem de zýt oluþun foyasýný ortaya çýkarýyordu.

Bunlar bir çeliþkidir, deðil mi? Sað duyulu düz mantýkla baktýðýnýzda bir þey ya diktir ya iniþ aþaðýdýr. Hem öyle hem böyle olamaz. Bu biçimsel (düz) mantýðýn çeliþmezlik ilkesidir.

Çünkü sað duyulu mantýk gerçeði kimi durumlarýný kýrpýp, gerçeði yalýn kýlýyordu. Düz mantýk bu iþleyiþ üzerinde gerçeði kendisine anlaþýlýr yapýyordu. Oysa gerçek içinde çokluk ayný anda var olan bir belirmedir.

Hastalýðýnýz saðlýðýnýzla vardý. Saðlýðýnýzda hastalýðýnýzla vardý. Saðlýklý durumla saðlýksýz durum bir denge oluþla ve de bir tarafa doðru dengesiz lige kayýþla belirmeydiler. Ýniþ alaný çýkýþ alanýný kontrol ediyor, çýkýþ alaný da iniþ alanýný kontrol ediyordu.

Hastalýk saðlýðýnýzý saðlýðýnýz da hastalýðýnýzý kontrol ediyordu. Dýþta içe konan bir kontrol yoktu. Kendisini kontrol eden bileþik süreçlerdeki her bir kendi kendisini kontrol bileþik süreçleri, bileþiðin belli yerinde toplanmasý ile beyin oluþuyordu. Beyin de kendi süreçleriyle bunlara bunlar da beyne kontrol oluyordu.

Yani yokuþ çýkarken yoruluyor kan ter içinde kalýyorsanýz, yorulmanýn iniþ yönündeki kontrolü de kolaylýkla ve hýzýnýza hýz katan alan etkisiyle size eklenen enerji, yorulmanýn yorulmamaya, dinlenmeye dönüþmesidir.