Doðadaki nesnelerin özünde olan bir deðiþme nesnelerin biçim ve özelliklerindeki bir deðiþme olmakla kimyasal deðiþmeydi. Örneðin yanmýþ bir kâðýt artýk sadece karbondu. Fiziksel deðiþmeler nesnelerin özünü deðiþtirmezse de kimi biçimsel ortam deðiþmelerine neden olabilirler.

Örneðin bir yerin bitki örtüsü deðiþikliði; iklimi ve eko sistemi deðiþtirir. Bir yerin manyetik alanýnýn deðiþmesi sadece biçimsel deðiþmeleri verir. Örneðin, basýnç gibi fizik alan etkinin deðiþmesi oluþur. Sýcaklýk, soðukluk, nem gibi baðýl durumlarýn deðiþmesi olur. Yüzey alanýnýn vs. deðiþmesi iklimsel deðiþmeler ortaya kor. Ama bunlar o þeyin özünü deðiþtirmek deðildi.

Sosyo toplumsa olaylarýnýn deðiþtiricisi o sosyo toplumun yaþam þekliydi. Deðiþme de biçimsel deðiþmeler olmakla fiziki (görünüþ) deðiþmelerdi. Hiçbir sosyo toplumsa deðiþme sosyo toplumu ortaya koyan kiþi bireylerini özünden deðiþtirmez. Sosyo toplumsa deðiþmeler genelde üreten iliþkiler üzerindedir. Paylaþma üzerindedir.

Üreten iliþkiler ve paylaþým üzerindeki deðiþmeler yaþam alýþkanlýklarýnýn deðiþmesidir. Adalet, hukuk gelenek, görenek deðiþmelerindedir. Þehirleri peyzaj ve planlamalarda þunda bunda deðiþmelerdir. Bu deðiþmeler fikri hayata ve mantýk kurallarýnýn deðiþmelerine de geçiþir. Ama beyin toplacýný deðiþtiren deðiþmeler deðildirler.

Günümüz içinde sosyo toplumlar üretim hareketiyle yaþamlarýný oluþturduklarýna göre günümüzdeki sosyo toplumlarýn ortam deðiþtiricisi “üretim hareketi ve buna baðlý bilimsel çalýþmalar, araþtýrma geliþtirme, tasarým ve inovasyonlardýr.

Ýnsan biyolojisi gereði özü tümden bir kimyasal deðiþmeler ve kimyasal sentezlerin süreciydi. Elbette bu kimyasal deðiþmeleri ve kimyasal sentezleri ortaya koymanýn belli bir fiziksel þekli vardýr. Buradaki yaralanma yýrtýlma gibi hasarlar fiziksel deðiþmeler se de organlarýn ve süreçlerin özünü deðiþtiremezler.

Elbette yine buralarda kalbin büyük küçük oluþu; al ve ak yuvarlarýn sayýsýndaki azlýk, çokluklar; karaciðer ve akciðerin daha az bir alana ya da daha rahat bir alana sýðýþmasý gibi fiziki ölçeklerdeki deðiþmeler organlarýn çalýþmasýna olumlu olumsuz katkýlar verecektir. Ama bu organlarýn çalýþmasý özünden kaynaklýdýr. Yani fiziki nedenlerle deðil, kimyasal nedenlerledir.

Fiziksel deðiþmeler vücut gibi sistemlerde alan deðiþmesi, hacim deðiþmesi gibi fiziki olan biçim sel deðiþiklikler yapar. Alan ve hacim deðiþmesi organýn çevresinde ve organ üzerindedir. Organlarýn iþlevi deðiþmeyecekse de iþlevi ortaya korlarken organýn çalýþmasý daha rahat ya da daha sýkýntýlý durumlar içinde olacaklardýr. Benzer olaylar kalabalýk ve dar alan ve hacimlerle sosyo toplumlarda da görülür.

Organlarýn çalýþma alanlarý ve ortamlarýndaki kimyasal olgularýnýn engelsiz gerçekleþmesi içinde, ortamýn yeterli yüzey alanýna ve hacim geniþliðine sahip olup olmasý fiziksel bir baðýntýdýr. Gereðinden fazla fiziki ortam olmasý fazla enerji sarf edilmesi olacaðýndan fiziksel deðiþikliklerin kimyasal sürece görev artýrýcý veya görev engelleyici olmasý ile söz konusu olur. Fiziksel deðiþme kimyasal gerçek eþmelere vesile neden dediðimiz etki ile katýlýr.

Kiþi özne nesnel emek gücü giriþmeleriyle sosyo toplumun enstrümanýdýr. Elementleridir. Sosyo toplumsa süreçlerin özne nesnel baðdaþtýrýcý olmakla yapýsalcýsý kiþisidir. Kiþi özde kimyasal deðiþimlerin eseri olucudur. Sosyo toplumda özde olan kimyasal süreçlere dýþtan enerji saðlamalý bir konsorsiyumdur. Bu nedenle kiþi enerji saðlayýcý polar bað etkilerle özde deðil ama dýþta sosyo toplumsa sürece katýlýr.

Böylece kiþi sosyo toplumsal özne nesnel etkilerle ya da sosyo toplumsal madde ve mana ile olan içte özüyle kimyasal giriþmeni bir enerji düzenli varlýk; dýþta sosyo toplumla ikinci bir fiziki biçimleniþle ve fiziki deðiþmeleriyle olmayý da baþarýr. Ýnsan, sosyo toplumunun öznesi, eylemlisi ve enstrümaný olan element er kiþisini daha çok fiziki deðiþim üzerinde eylem ve mana etmektedir.

Fiziki deðiþimli eylem, yaþantý ve deneyimler kiþinin öznel bilincini oluþmakla manaya dönüþmektedir. Mana ile nesnenin giriþmelerini imge dalga ve özne söylemi içinde de yazýmýn baþýndan beri zaten vurguluyorum. Sosyo toplumlarýn kimyasal deðiþmeleri söz konusu bile deðildir. Bu nedenle geleceðin inþasý fiziki deðimeler üzerindeki öznel deðiþmelerle kazanýlan yetenekler içinde ortaya konacaktý.

Özne eylem kýlavuzu ise nesne eylemin kendisiydi. Ya da dalga akýþýn eylem bilinciyse, parçacýk eylemin biçimleniþin kendisiydi. Eylemsiz kýlavuz; kýlavuzsuz eylem olmuyordu. Ýmge eyleme eylem imgeye baðýntýydý. Biri deðiþerek öbürü olandý. En az iki element er baðýntýsý olan iliþki iki element er arasýndaki bað ve düzenlenim bilgisi olan birbiri üzerine bir modülasyondur. Ya da bu baðlaþma arada örgütlenme olan zorunlu düzenlenirler kurallý çekimler yasasýdýr.

Her bir baðý yapan her bir bað iliþkisi, bir birim bilgidir. Bir birim bilgi de her bir baðý yapan her bir eylem iliþkidir. Düzenli yapýlar toplam bað enerjisi kadar bilginin toplamýndan biraz daha fazla olmasý ile bu özel baðýntý, sinerjindir. Birleþen durumla örgütsel oluþun kendi kendisini çaðýran durumlarý ise sistemin biliþsel oluþudur. Biliþsel oluþ temadandý parça baðýntýdandý.

Sosyo toplum içinde element er oluþu simgeleyen kiþi hem bir sentez ve örgütlenme durumla iþlevdir. Hem de dýþta baþka bir kiþi ile organik bað iliþkisidir. Taþ, araç, gereç gibi iþlevli durumlarla mekanik iþlev bað yatkýnlýðý içinde kiþinin baðýntý kurmasý bir kiþiyi eleman ya da element er oluþla davrandýrýr.

Sistemin sentezini ve sentezcilerin bir arada oluþunu ortaya koyan bað enerjisi sistemin düzeni ve düzen bilgisidir. Düzen bilgiye baðlý kaldýðý sürece sistem örgütlenme modülasyonuyla bir bilginin bað kuvveti çevresinde ki ekseni dönme ve döngüleriyle çevrim içinde olur.

Sistem dönmeye baþlarken merkezle merkez arasý alanda oluþan merkezkaç kuvveti nedenle element er yükler ve bað enerjisi epey bir gerilir. Gerilme ekseni alan çevreyi eksen etrafýnda büker. Bükme eksenin alan çevresini merkeze doðru çekip sýkýþtýrmadýr. Aðýrlaþan sistemin merkezi, aðýrlaþmanýn bað enerjili burgaçlarýyla döner.

Burgaçlar çevrimiyle dönen sistem merkezi, alaný merkeze doðru bükerken eylemsizlik yasasý karþýmýza çýkar. Bükülen alan o bükülme hareketini bükülme yönündeki düz bir çizgi üzerinde sürdürmek ister. Oysa bükülme düz çizgi doðrultusunda deðil eksen etrafýnda dairesel olmaktadýr.

Sürekli bükülme ve bükülenin düz çizgi üzerinde gitmek isteme zýtlaþmasý her bükülme ve düz çizgi doðrultusunda olma karþýlaþmasýnda savrulma ortaya çýkarýr. Bu savrulma ya da merkezden kaçma esnasýnda bu kez de merkezle çevresi arasýndaki “gerilen bað enerjisi” devreye girmekle savrulmalar eksenden (merkezden) kaçmaya dönüþemezler.

Doðru çizgi üzerinde devinme eðilimi olan kuvvet ile sürekli bükülen eksen çevriminden oluþan büken kuvvet birbirine karþý zýr kuvvet olmalarý nedenle merkezle çevre arasýndaki alan içinde olanlar da merkeze düþme etkilenmesi de oluþamaz.

Merkezin eksen etrafýndaki çevrimi eylemsizlik yasasý nedenle elemanlarýna kütleden savrulan parça etkisi uygular. Element er kiþi bu böylece kütle merkezine düþmez. Dönmenin yaptýðý bükme kuvveti oluþtuðu an doðru çizgi üzerinde hareketine devam etme eðilimi de ortaya çýkmakla iki zýt kuvvetler birbirini yok ederler.