ÝNSAN OLMAKTAN UTANMAK üzerine....
‘….yý yapanlar insansa,insanlýðýmdan utanýyorum.’ Çok kliþedir aslýnda,deðil mi?Bir o kadar da anlamlýdýr ama.Kiþi,bu cümleyi bir yargýya atfederek,yapýlan eylemle insani erdemler arasýnda bir bað kurarak sarfeder.Bütün olarak okuduðumuzda bu cümlenin sahibinin gerçekten insana ait tüm erdemler konusunda eksiksiz olduðu izlenimi verir bize. Gerçekten böyle midir?
Yoksa…biz kendi deðer yargýlarýmýzýn izdüþümlerine göre mi deðerlendiririz olaylarý?Sadece deðer yargýlarýmýz,dünyagörüþümüz,siyasi tercihlerimiz gibi deðiþken faktörler üzerinden mi yola çýkarýz?Mesela,anne-bebek katliamý haberi bize insan olma utancýný yaþatýrken,diðer bazý durumlarda da utanýr mýyýz?’Bazý durumlarý’ sýnýflamak mümkün müdür peki?Ýnsan olmaktan utanma duygusunu bize yaþatmasý gereken tek þey ‘CAN’ýn kutsallýðý mýdýr? Bir tarafýn zalim,birdiðer tarafýn mazlum olduðu hangi bilgiye,hangi ölçüye göre deðerlendirilmelidir? Her bir bireyin sahip olduðu deðerlerin deðiþken olmasý bunun için bir mazeret midir gerçekten? Genel geçer erdemsizlik öðeleri hangileridir?
Bu,öyle uzun bir konudur ki aslýnda hangi cepheden bakarsan bak her birinde farklý bir resim görürsün ve her bir sorunun cevabýný daha çok merak edersin aslýnda.
‘Savunmasýz bir hayvanýn bacaklarý kesildiðinde de utanmýþ mýydýn?’
‘Fiziksel olarak gücü yettiði için bir erkek,kadýný darp ettiðinde,utanmýþ mýydýn?’
‘Ýnsanlarýn güvenini kazanarak elinde avucunda ne varsa veren ve neredeyse beþ parasýz ortada býrakýlan insanlarý gördüðünde utanmýþ mýydýn?’
‘Sýrf siyasi desteði olduðundan makam verilmek istenenler için ,layýk olduðu makamdan indirilen insanlarý gördüðünde utanmýþ mýydýn?’
Düþüncede, yukarýdaki örnekler doðrultusunda, tümüyle utanç hissetmeyebiliriz belki ama insan olmak ‘olumsuz bir duygu’ hissetmemizi gerektirir galiba. Peki ya biz kendi çevremizde sergilediðimiz davranýþlarýn erdemli olduðu bilgisine nereden ulaþýrýz?Erdemli:zalim olunmayan,kimseye zarar verilmeyen,karþýmýzdakileri incitmeyen…gibi. Bunun muhasebesini yapar mýyýz hiç? Diyelim ki yaptýk,bu hesabýn yüzde kaçýnýn sonunda insanlýðýmýzdan utanýrýz? Bir cinayete þahit olmak kadar etkiler mi bizi kendi içimizde ve çevremizde yaþadýklarýmýz?
Bir insaný hayal kýrýklýðýna uðratmak da bir cinayet deðil midir aslýnda? Beklentileri katletmiþ olmaz mýsýn?
Birini kayýrma güdüsüyle karar verdiðin zaman? Adaleti katletmiþ olmaz mýsýn?
Sana deðer vereni görmezden geldiðinde?Sevgiyi katletmiþ olmaz mýsýn?
Uðruna fedakarlýk yapaný takdir etmediðinde?Emeði katletmiþ olmaz mýsýn?
Gönül baðýn olan insanlarla arana anlamsýz ve nedensiz uçurumlarý koyduðunda?Dostluðu katletmiþ olmaz mýsýn?
Ýnsan olduðumuzdan utanabilmemiz için, sadece maddi kayýplar mý gereklidir? Oysa insan olmak madde ile deðil mana ile ilgilidir. Bir eþya kýrýldýðýnda onarmak ya da yenisiyle deðiþtirmek çok kolaydýr. Ne de olsa o eþyanýn hafýzasý ve duygularý yoktur,maddedir.Ya bir kalp kýrýldýðýnda?...