Eðer bir kelebeði sevebiliyorsak, týrtýllara da deðer vermemiz gerekir. -Antonie de Saint-Exupery |
|
||||||||||
|
Bu ikilem (dilemma) karþýsýndaki parmak yalayýcýlarýn; çok heyecanlandýklarý yerde de avantacýlar tarafýndan kendilerine yapýlan vaadi hatýrlýyordu. Vaadi anýmsamasýyla birlikte hiddetini sýnandýðýna, sýnava çekildiðine verip estaðfurullah çekmesi ile þeytan iðfalini bastýrýyordu! Ýnsanýn düþünmesi her yerde kýskaca alýnmýþtý. Her þeyi bir baþkasýnýn avantacý mülk sahibi olma, kurgusuna göre düþünüyordu. Böyle durumlar içinde kiþi düþüncelerinde kýrpma ve süzgeç devreleri düþünce sistemi içinde devreye giriyordu. Davranýþlar kýrpma ve süzgeç devreleri nedenle kendi üzerine kendi etkisi olmakla; "asi olmamakla", "sýnava çekilmekle", "þeytana uymamakla", "Salih kul olmakla" vs. kýrpýlýp sýðaya çekiliyordu. Dikkat ederseniz avantacýnýn mal-mülk, kâr sahibi olmasý somut ve gerçek iken onu meþru eden köle davranýþlarý hep soyut söylemlerin vaat ve ecri (sevabý) þeklinde bir iyi huylu metastazdý. Uyuþturmaydý (afyonlamaydý). Avantacýlýk aklýna uymuyorsa köle kiþi ya kul korkusundan ya El korkusundan aklýný avantacýlarýn avanta edinmelerine uygun olan "iyi huylu düþüncelere" göre uyduruyordu. Salih kullardan oluyordu! Böylece daha bir teslimiyetçe tevekkül içinde olup sadakatinin sýnanmasýna olan uysallýðýný gösteriyordular! El'in getirdiði düzen neye göre yetmiyordu? Üreten iliþkiler üzerinde üreten harekete ve üretim hareketine yetmiyordu. Sahipliði olmayanlara göre yetmiyordu. Ýlk baþlardaki "kolektif hafýzalý", "kolektif düzene" göre olan kýyaslardan yapýlan anlaþýlmaya göre yetmiyordu. Ut Napiþtim de Nuh tufanýnýn da bu ilk elden hafýzayý silmeye henüz gücü yetmiyordu. Ama neticede o günlerde tartýþýlan El anlayýþý; efendiler tarafýndan sahiplik iyelik olarak söyleniyordu. Köleler tarafýndan sadakat, tevekkül, biat, kader, hidayete erme gibi bambaþka gözle söyleniyordu. Gücü oluþanlarla, güce teslim olanlar bir ahit içine girdiler. Gücün baský ve basýncý yanýnda gücü gösterip "güçsüzlerdeki güçlü olma eðilimlerine" hitaben "böyle güçlü olmak istiyor musunuz?" sorusunun karþýlýðýný "sabredenlerden olun" diyen vaade dönüþmesi, teslimiyeti çabuklaþtýrdý. Oysa hayat ortaya çýkarken hayatýn önünde sabretme, ya da sabretmeme gibi tevekkül etme ya da tevekkül etmeme gibi durumlar yoktu. Kimse hayata kýrdaki otlara dokunma, aðaçtaki meyveye yaklaþma, sabret, tevekkül et demiyordu. Ama ne olduysa oldu. Üreten sistemin geliþmesiyle birlikte insana sabret tevekkül et deniyordu! Ne bile hayat böyle durumlarla yüz yüzeydi ne de hayat böyle bir belirleyici etki durumlarla karþý karþýyaydý. El içimize konan iyi huy denen bencilliði kolektif bilincin üzerine çýkaran metastaz düþünce ile El anlayýþý meþrulaþtý. Meþrulaþmalar karþýsýnda eski ve temel olan inþacý somut özne nesnel hafýzalar silinecekti. Eski yaþam þekline göre ortaya çýkan sefalet zülüm karþýsýndaki travmalara göre söylenen Nuh tufaný da para etmiyordu. El kendi getirdiði düþüncede boðuldukça insanlara öðüt ve vaat veriyordu. Bu öðüt içinde "El yolunda savaþýn (El'in sahiplik mülkünü büyütün). Savaþ yaptýklarýnýzýn kaný, caný, kadýný kýzý, çoluðu, çocuðu size helaldir diye vaat ve öðüt veriyordu. Bunlar ganimettir, ganimetten size bir pay vardýr diyen El, ölçüyü ve barýþý kökten týrpanlýyordu. Hele de El iman ahdiyle oluþan ilk nesillerin ortamdan çekilmesinden sonra, geçmiþ hafýzasýný kaybeden yeni El inanýcýsý olan nesil; yetmeyen bu El anlayýþýný, caný kaný pahasýna kutsal ilkeler olarak korunacaktýlar. Ýlah kolektif düzeni olan bir alan içinde "herkesin üretim gücü sahipliði üzerinde; herkesin iþi, aþý olan ve kiþisi emek gücünün sahibi olmayý gözeten kendiliktir. Ýþte Ýlah böyle bir düzeni içindeki ilahi kurallarýný meþruiyetle söylüyordu. Daldaki meyveyi yiyorsanýz bu meþruiyet deðildi. Daldaki meyvenin oluþum sürecine bilgi ve emekle katýlýyorsanýz, meyveyi sizin kolektif yemeniz meþruiyettir. Dal sizin totem alanýnýz içinde olmakla korunan totem alanýn yararlanýþýna açýk bir etki giriþme durumdur. Siz o aðaca bakarken, biri sizin güvenliðiniz için tetiktedir. Güvenlikçi kiþi sizin kendiniz için kendi güvenliðinizi saðlamaya çekileceðiniz zamaný size, aðca bakma zamaný olarak sunmuþ oluyordu. Yine bir diðer kiþi de yavru bakýmý yapýyor olmakla sizin yavru bakýmýna ayýracaðýnýz zamaný aðaca vakfetmeniz uðruna size hizmet etmektedir. Ayný þekilde güvenlikçi de aðaç bakýmýna ayýracaðý zamaný, çocuk bakýmýna ayýracaðý zamaný bakýcý ve meyve üretici sayesinde güvenlik iþlerine ayýrýr. Ha keza çocuk bakýcýsý da ayný gerekçelerle kolektif belirlenir. Yani aðaca bakým iþinde bir kolektiflik vardýr. Korunmada bir kolektiflik vardýr. Yavru bakýmýnda istesek te istemesek te bir kolektif katký ve sinerji vardýr. Ýþte bu kolektif baþlangýç dediðimiz totem alanýn aðacý ile ve totem alanýn ortaklaþtýran yardýmlaþma saðlatmasý ile ve yine alanýn kolektif tükettirmesi nedenle süreç meþruydu. Meyvecilikle süreç saðlatan emekler olmakla yerine üreten emekler üzerinde saðlatan emeklere dönüþmüþtü. Oysa El daha baþtan ve süre gelen "herkesin kolektif sahipliðini deðil de kimi þanslý kiþilerin kolektife ait olan "üretim gücü" sahipliklerini söylemekle meþruiyetsiz olmuþtu. Tabii ki El'in getirdiði düzen, "El adaletine" göre olmakla sadece El'e yetiyordu! El'in kendi fiili eylemleri içinde kimine mülkten pay verip kimine mülkten pay vermediði keyfi takdirine göre olan bir durumla kurallar çekilmiþti. Herkes payýný almýþtý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |