Osmanlý yaþam þartlarýnýn; kuruluþ ve yükseliþ dönemlerinde, üzerine oturduðu temel; nesnel olmasýna raðmen bu nesnellik hep tabumsak olukla söyleniyordu. Tabumsak söylemle belirtilen yanlar, hep ön plânda olmakla tabuya dek söylemler hep ahalinin anlama ve anlatým bilinciydi. Çünkü tabular hep bir þeyleri gizlerdi. Ne ahali tarafýndan bilinsin istenmiyorsa o alan tabucu inanç söylemleri ile gizlenirdi.

Siz aklý, bilgiyi, bilinci, sorunu deðil inancý imaný tartýþýr olurdunuz. O da bir yere kadardý. Bir yerden sonrasý günah olmakla istiskal (suskun) olurdunuz. Osmanlý da devlet bilinci de ahali nazarýnda bir tabudur. Tarihsel hafýza içinde gizlenen köleci hafýza olmakla köleci hikâyeler kutsanýp yüceltilmekle, kölecilik ahaliye; kulluk biati, devlet olma, devlet kurma hikayesi gibi söyleniyordu.

Bu tutum içinde ideoloji üreten Osmanlý baþtan sona kadar var olan kýsma kadar bir devlet bilinci bir devlet hafýzasý arþivi oluþturmamýþtý. Arþiv anlatýlan kadardý. Anlatýlanda duruma göre yorumlanan kadardý. Buna raðmen güç kendi þartlarýný dayatmakla gerçekti. Ýman diye söylediði de Arap geleneðiydi.

Bu gelenekçi söylem devlet hafýzasýnýn yerini tutan bir sahiplenmeyi nakleden hafýza olmuþtur. Padiþahýn çevresinde zorunlu olarak oluþan hafýza, ahalinin bilinci olmamakla; ahalideki de bir devlet bilinci hafýzasý deðildi. Devlet ahalinin biati kadar devletti. Ahali de devlet bilinci kadar biatti, imandý.

Osmanlýnýn Arap kültürünü ve Arap geleneðini devlet bilinci yapma edimini Osmanlý hep ecdadýmýz adý altýnda söyleye gelmiþtir. Bu Türk devlet geleneðini kendisine kýlavuz yapmadýðý anlamýna deðil aksine kendi geleneðini Arap geleneðinden ayýramamakla yazýlý Arap arþivini Osmanlý devlet hafýzasý gibi söyleye söyleye anmalardan yorumlanmasýydý.

Bu Osmanlýnýn devleti deðil (kolektif olaný deðil) de bir soy oligarþisi olan Emevi yolu ile Osmanlýnýn kendi oligarþin ailesini kutsamasýydý. Bu eylem baþlanýþa izafeten devlet fikri olmadan, aile egemenliði altýnda devlet kalýbý üzerine aile saltanatýný yükseltmekti. Kamu yararý umulan mülk (devlet); Mülkü Osmanlý olmakla ailenin mülküydü.

Olmasý gereken ahalinin devlet (mülk) saltanatý da Osmanlý ailesinin saltanatýydý. Bu nedenle Osmanlý hafýzasý da bu saltanata biat etmek dýþýnda hiçbir zaman ahali hafýzasý olamadý. Biat ta zaten sahipliði olan deðil sahipliði devreden irade içinde bilen, sorgulayan anlayýþ deðildi.

Bu biati tutum karþýsýnda devlet veya mülk ahaliye göre olmayandý; ahalinin devlet için olduðu biatin en temel devlet bilinciydi! Ahali de biat etmek dýþýnda Osmanlý devlet bilincini oluþamadýðý için devlet kavramý halk edebiyatý içinde ahaliye hamasi anlatýlýr oldu. Söylenilenler de baþý sonu olmayan; bölük pörçük anlatýmlarýn anlamasý oluyordu. Sarayýn dili ve tarihi de bambaþka bir dil ve tarih söylemi içinde divan edebiyatý olmakla konuþuluyordu.

Yöneten oligarþin güçle, ahali arasýndaki devlet hafýzasý olmasý gereken ortak anlayýþ birliði bu dil ve anlatým farký nedenle tam bir anlaþýlmazlýktý. Devlet hafýzasý olmayanýn, devlet dili de yoktu. Mevcut hafýza dili kaydý baþka-baþka kaynaklardan aktarýma olduðu için saray dili iletimi içinde oluþan hafýza; o kaynak dillerin farklý farklý olmasýndan ötürü sarayýn devlet hafýza dili ortaya karýþýk bir saray diliydi.

Genç Cumhuriyet görünen devletin ötesi bir devlet, kurum, kurumlaþma, hafýza, devlet geleneði, bilgi ve birikimlerin arþiv bilinci olmakla; devamlýlýðý haldeki devlet yanýnda hafýzayý maveraydý. Genç Cumhuriyet müzeleriyle, arþivi ile tarihi sergiciliði ile kendi bekasý olan devlet hafýzasýný koruyordu.

Hem de Anadolu tarihinin çevreye olan etkileri içindeki tarih hafýzalý mesajlaþmasýný kendi olarak, insanlýk olarak koruyordu. Kýsaca genç cumhuriyet kendi tarihi inþa bilincini koruyordu. Tarih insanlýk tarihi bilinciydi. Tarih kendi tarih bilincinizdi. Osmanlýda olmayan buydu. Osmanlý ben diyordu. Benim diyordu geçmiþe ve atiye. Osmanlý yadsýsa da nesnel tarih üzerine olan kadarýyla muazzamdý.

Genç Cumhuriyet bu baðlamýyla "Türk Tarh Kurumunu" kurmuþtu. Hafýzasýz var oluþ; meþruti bir geri baðlaným yapamamanýzla ve sistem kontrollerinizi ve yön pusulanýzý doðrultamamanýzla eþdeðerdi. Hedefi Osmanlý ailesi olanýn bekasý da ailesi olacaktý. Bu nedenle II. Abdülhamit’in bir buçuk milyon kilo metre kare topraðýn elden çýkmasýna gösterdiði tepki, sesiz kalmanýn tepkisiydi.

Bu nedenle Vahdettin sarayýn selameti için düþmanla iþ birliði yapýp ailesi ile iþbirlikçilerine kaçýyordu. Osmanlýnýn çok ta duyarlý olmadýðý alan bu alandý. Ahali biatine ölümüne sadýktý. Burada pek pek bir sorun yoktu. Geçmiþini þöyle böyle hatýrlayan Osmanlýyý; Osmanlý batýracaktý. Osmanlý bilgi yerine; gerçek tarihi bilgi yerine, deðiþen þartlar içinde hafýzaya doldurduðu ecdada baðlýlýðýn körü körüne iliði Osmanlý hafýzasýný ecdatperest (Ebu Sufyan gibi Muaviye, Abbasi gibi aile perest) yapmýþtý.

Tarih bilinci olmayýnca olmasý gereken ecdat severlik, gereðinden fazla ve kontrolsüz süreçlerle belirir olmakla akýl körlüðü ortaya koyuyordu. Bu tökezlemeyi yok etmenin yolu devlet arþivini oluþup, kolektif bilinç üzerinde devlet ve en genel durum evrimiyle bir iki açýk hava müzeleri ortaya koymaktý.

Heykellere bile put diye saldýran ahaliyi Osmanlý mantýðý gerçek tarih bilinci yerine düþman ve saldýrýcý savunmayla kodlanmýþtý. Bu tutum gerçek tarih bilincinden yoksunluðun yerine konan kör imleçlerin ecdatperestlik üzerinde aks ettirilen gerçek tarihli hafýzasýzlýk tezahürlerinden baþka bir þey deðildi.

Bu nedenle ahalinin ahdi içindeki sahiplenici söylemler içinde varsa da yoksa da tüm gayretlerle, meþakkatlerin telaþý "hanedaný Osmanlýydý". Ahali hafýzasýndaki þablon rota buydu. Sosyo toplum olmanýn kesikli sürekli varoluþu ve üreten sosyo toplumlarýn var oluþ realitelerinin bu hafýzasýzlýk içinde kiþilerden ve kiþi sel þahsiyetlerinden baðýmsýz olduðu gerçeði; ahaliden hep gizlenmiþtir.

Hanedaný Osmanlý; sistemin ve üreten toplumun kesikli devamlý olmasý yerine kendisini geçirmiþti! Hanedaný Osmanlý kiþinin kendi yaþamýyla özdeþleþmiþti. Halbuki Hanedaný Osmanlý; sosyo toplum içinde, sosyo toplumun bilincini; sosyo toplumun hafýzasýný ve sosyo toplumun gücün koordineli kullandýrtan olmaktan baþka bir þey deðildi. Hanedanlýk hiçbir zaman yeri dolmaz olan bir þey deðildi.

Bu bilinç içinde; bu hafýza içine ve bu sosyo toplumsa birikimli güç içinde Hanedaný Osmanlýyý çekip alsanýz yerine onu kullanacak ne korsanýz koyun; çevrimli düzenli tekrarlar nedenle benzer durumlar ortaya konacaktý. Hanedaný Osmanlýnýn ailesi olan ecdat- perest iliði sosyo toplumun da üzerine çýkmakla zirve yapmýþ bir tapým perestlikti. Gelecekteki Atatürk'ün iþi bundan ötürü çok zordu.

Eðer "hanedaný Osmanlý olmazsa" bu kör biat nedenle ahali, kendisinin de olmayacaðýný sanmakla hanedaný Osmanlýyý devletle eþletmiþti. Genelde Osmanlýdaki ahali bilinci; sömürüden, emekten, emperyalizmden ve saltanatçý Emevi þehveti olan yönetim bilincinden de yoksundu.

Ahali hafýzasý biat nedenle, köleci düzenle yöneten oligarþi karþýtlýðýndan yoksundu. Köleci, sömüren oligarþi karþýtlýðý karþýsýna, sorgusuz sualsiz biat etme yabancýlaþmasýný iman diye benimsemiþlerdi. Biat gibi bir afyonlamayý sosyo toplumsa inþanýn temeli belletilmekle ahalide hafýza körlüðü ortaya konmuþtu.

Hâlbuki ki tarihin hiçbir döneminde biat kavramý sosyo toplumun inþa temeli olmamýþtýr. Ve köleci sistem ortaya çýkana kadar da biat kavramý yoktur. Biat, üretim yapan gücün kendisini boyun eðmeðe zorlayan zorba güce boyun eðip, emperyalist bir güce teslim olmasýydý.

Tarih, üreten sosyo toplumla doða tarihi yanýnda insanlýk tarihi de oluþmuþtu. Doðal oluþma yanýnda doðal oluþumlara baðlý kalmakla yapay oluþumlar vardý. Yapay oluþumun temeli üreten iliþkilerin üzerinde oluþan üretim hareketiydi. Bir grubun kendi mesleði olan üretimi; grubun “üretim iliþkisiydi”. Gruplar arasý üretim iliþkilerinin ittifak içinde giriþtirilmesi de “üretim hareketiydi”.

Üretim hareketi sentezci hareketti. Üretim hareketinin sentezci olma sebebi üç temel ve de somut nedenden ötürü olmakla inþacýydý. 1 Gruplar farklý bir totem mesleði içinde olmakla gruplarýn farklý bir kendi “üretim iliþkilerinin” olmasýydý. 2 Her bir grup “ürünlerinin farklý kullaným deðeri taþýyor olmasýydý”. Týpký yemek için üretilen buðday ile giymek için dokunan kumaþ gibi. 3 Farklý kullaným deðeri olan ürünlerin, ayný zamanda buðday üretenler için kumaþýn; kumaþ üretenler içinde buðdayýn farklý kullaným deðeri olmasý demek bu ürünlerin “deðiþtirme deðeri taþýyor olmalarýydý”.

Deðiþtirme deðerinin olmasý ve farklý kullaným deðeri olan her bir üretimlerinin giriþtirilmesi ile ortaya ittifaklar birleþmesi konmuþtu. Üretilenler kundura ile mýsýr gibi iki farklý ürün ve iki farklý kullaným deðerleri olmakla deðiþtirme deðerine sahiptiler. Bu kabil ürünler karþýt gruplar üretim iliþkileri içinde oluþan mütekabiliyeti entegrasyon ittifaklarýnýn birleþmelerini ortaya koymuþtu.