Var oluþ için yaðmur da bir olanaktýr. Yaðmursuzu da bir olanaktýr. Yaðmur iliþkili olanaklar davranýþý da zorunludur. Yaðmursuz durumlarla iliþkilenen olanaklar baþkadýr. Birindeki iliþki durumu diðerinde aranmayacaðý için, biri için diðerine dua edilmez.

Biri varken var olan diðerini anlamsýz kýlar. Mars’ta su yoksa Mars’ýn kendisi baþlý baþýna bir varoluþ ve bir hayat deðil mi? Kozmik evren suya göre ve sudan baþlangýç yapmamýþtý. Var oluþun önüne suyu koymamýþtý. Suyun olduðu yerde de suyu hesaba katmamalý edememiþti. Þu olursa olur, bu olmazsa olmaz; diyen böyle bir var oluþ ya da yaratýþ yoktur.

Þu olmazsa bu olmazýn olanaðý ile þu olursa bu olmazýn zýtlar giriþmeli; enerji dönüþüm olanaðý; sulu ortamda susuz durumlarý, susuz ortamda da sulu durumlarý olasý kýlmýþtýr.

Biz bir özel baðýntý durum içinde olmakla dünyanýn bu özel baðýntýsýna göre genelleme çýkarýrýz. Ama bu genelleme susuz hayat, oksijensiz hayat yok demek anlamýna deðildir. Bir atomun kendi yapýsý da, hayatýn kendisidir. Atomun yapýsý hiç bir su barýndýrmayan bir hayat ve iliþkiler var oluþtur.

Çözünme, iletime olma, büyüme vs. suyla transfer olmadan gerçekleþir süredurum olaylarýdýrlar. Sulu ve susuz hayatýn bir arada olmasý gibi iletime durumla iletime olmayan yalýtan durum da bir arada birbirine dönüþen durumdur. Enerji valans bant elektron sayýnýzý deðiþtirmekle vücut bulan durumlar gelgitidirler. Bunlar suya baðlý olmayan; su dýþýnda da olup biten belirmelerdir.

Neyse biz yine kendi konumuza dönelim. Eðer genel ortam su deðil de kuraklýk veya çöl olsaydý; bu kez de kuraklýkta yapýlan tarýmla bitkiler olasý bir yaðmurda çürüyüp öleceklerdi. Bu durumda tarým ürünleri için yaðmur; ürünleriniz yok olmasýn diye El tarafýnda yaðdýrýlmayan bir mantalite olurdu.

Bunu böyle kendi tek yanlýlýðýn yalýtýmý içinde de düþünebilirsiniz. Böylesi düþünmekten sizi alý koyan bir tasavvur oluþ olamaz da. Ama bu düþünce içinde asla biliþle, buluþla ve inþacý geliþme olamazsýnýz. Tüm geliþme nesnel iliþki ve baðýntý üzerinde, deneysel süreçleriyle anlam ve vücut bulur olmuþtur. Anlam vücut buluþla giriþmedir. Her giriþme, bir vücut buluþla anlamdýr. Birbiridirler. Ayný andadýrlar

Kimsenin dilemesine gerek yoktu. Var oluþ eðimle gerçekleþme olan bir olamdýr. Siz genel þartlar içinde de; özel þartlar içinde de, koþullarla var oluþlar ortaya korsunuz. Var oluþun illa suda olacaðýný kimse size söyleyemez; suyla hayatýn olmayacaðýný da kimse söyleyemez. Bu yalan ve aldatma olur.

Durup dururken bir anlam ilgisi kurulmaz. Eðer bir durum iliþkili saptama ortaya konmuþsa; o vakit te o anlama denk gelen atýflar baþlar. Olumlu olumsuz bir iliþki tutum söylenmeden de, atýflar oluþmaz.

Sizde de olan karbon, demir, kalsiyum, potasyum vs. asla sudan oluþmuyordu. Sizin suyla olan iliþkiniz anlam olmadan; demirin susuz oluþla anlam iliþkileri var edilemez. Suya göre oluþaný da tüm evrenin davranýþý gibi söylemek bir bilmezliktir. Sudan oluþmuþsanýz suya ihtiyacýnýz vardýr. Bu da siz ile diðer sudan oluþanlarla empatinizdir. Fakat evrenselliði oluþmak için illa suya ihtiyaç yoktur.

Belli bir ýsýya dayanan demirden tencere gibi bir var oluþ ortaya konabileceði gibi yemeðinizin piþeceði ýsýya dayanan alüminyum, çelik, çinko, krom vs. den de tencere var oluþlarý olasýdýr. Ama yaðdan tencere olursa da, yaðdan tencere yemek piþirilen ýsýya dayanamaz.

Bu kez de El diyecek ki "ben yaðdan tencere yapmayýn" diye yaða; “ýsýda eri dedim” diyecekti. Hal bu ki ýsýda erimeyen hiçbir þey yoktu. Devamla diyecekti ki; “biz lezzetli olsun diye yaðý da yemekte kullanmayý var ettik”. El’in biz dediði; oligarþi içinde bir araya gelen birçok El’in ayný konu üzerinde sözbirliði eden ortak iradeleriydi. Bunlar sizin doðaya ve kendinize yabancýlaþman geriliðiniz olmaktan baþka bir þey deðildir. Hiçbir þey size göre deðildi. Ama hiçbir þeyin size göre olmadýðý söylenemezdi.

Var oluþ her bir sýcaklýk deðerine göre oluþan sentezden kazanýlan özelliklerle adeta birbiriyle rekabet edercesine ortaya çýkmýþtýr. Aksi halde bu kadar çeþitlilikle var oluþu göremezdiniz. Hayat, var oluþun üzerine özel bir baðýntý ile var oluþ durumudur. Hayat var oluþun kendisi deðildir. Hayat var oluþu kapsamaz. Ama var oluþ hayatý kapsar.

Kýsaca var oluþ içinde olup biten buðdaya "bu pilav olmak için var oldu" diyemeyeceðiniz gibi bu pilav olmak için var olmamýþtýr da diyemezsiniz. Þimdiki sonuç ve oluþlarý var oluþun önüne koyamazsýnýz. Neden sonuçtan öncedir. Neden; nasýl bir sonuçlarla yol alacaðýný ve yol açacaðý sonuçlarýný bilemez. Her neden baþka bir durumun sonucudur.

Siz verili düzlem iliþkilerini kullanýyordunuz. Yaðmur olan yerde yaðmura göre inþadýr. Yaðmursuz olan çölde de, çöle göre inþa ve zorunlu hayat oluþ vardýr. Yaðýþ varsa, kuraklýk ta zorunlu olarak vardý. Aksý halde yaðýþ ya da kuraklýk dönüþmeseydi birisi süreklilik olurdu. Bunu kimse dilemez. Süreç zorunlu ve birbirine dönüþlüdür. Su olmasaydý gemi yüzmezdi. Su gemi yüzsün diye var demek boþunaydý.

Siz bu zorunlu ve gelip geçici düzen iliþkisine göre var olursunuz. Çoðu düzen iliþkisi gelip geçicidir. Bu gelip geçici durumlardaki deðiþip dönüþmeler, sizin kiþi ömrünüzden çok çok fazla bir süre içinde olur. Hayat ta bu hýzýn aralýðýna ayak uydurur. Dört mevsim olan yerlerde mevsimler aðaçlar yaprak döksün aðaçlar uykuya yatsýn diye oluþmamýþtý. Taþ düþüyor; kazýðý çakýp ayaðýnýzý eziyorsa; bu bir kuraldýr. Kimsenin dilemesine gerek yoktur. Oluþu gerçekleyen yerçekimi gibi zorunlu birçok baðýntýlarý bilip var etmeniz veya baskýlayarak yok etmenizle süreci geciktirir, engeller veya çabuklaþtýrýrsýnýz.

Aksine oradaki o tür bir mevsimin gelip geçici durumlar deðiþmesine göre bitki gibi “var oluþlar” kendisini o þekildeki bir çevre deðiþkenlerine göre ayak uydurmasý olmuþtur. Hurma biz yiyelim diye ve bizim damak tadýmýza göre oluþmamýþtý. Aksine hurmayý beli bir miktardan fazla yiyen ilk kez baþka yiyecekle karþýlaþan; sindirim sisteminde ona karþý enzim geliþtirmeyen canlý, atamýz da olsa ölüyordu.

Geçmiþte bizim hurmayla genetik benzerliklerimiz olsa dahi, bu genetik yatkýnlýðýmýza raðmen yenen hurmadan kimi ölümler de olacaktý, ölmeyenlerimiz de olacaktý. Biz hurma yerken ölmeyenlerin döl ardýllarýndan seçilim olmakla; þimdiki biz bu duruma bakýp; hurma tam da bizim damak tadýmýza göre oluþmuþtur diyecektik.

Çevrede hurmadan baþka yiyecek olmayan bir ortamda sindirim sisteminde hurma sindirme enzimi olmayanlarýn öleceði ve sindirim sisteminde hurma enzim bulunduran biyolojik bireylerin hayatta kalacaklarý da çok açýktýr. Üstelik hurma sizin damak tadýnýza göre olmadýðý için sindirim sistemi içinde hurma enzimi olan ana babadan; hurma enzimi taþýmayan çocuklar doðmakla bu sizi yadsýmaktadýr.

Ýlk baþlardaki dünya, hayat için hiç te kolay deðildi. Her tür için ya da kiþi için yiyin diye yaratýlan temiz rýzk dediðimiz elma, armut, domates vs. sizler için öyle kolayca, yenilir bir besin deðildi. Öldürücüydü. Bugün bunlara karþý baðýþýklýðý geliþtirilmiþ bir donanýmla bunlarý yiyor olmamýza bakarak; “biz bunlarý sizin için var ettik” demeler hiç bir anlam ifade etmezler.

Binayý siz inþa etmiþ olabilirsiniz. Kendi haline býrakýlmýþ binada kediler köpekler barýnýrken onlara gelip te “biz burayý kediler, köpekler sýcakta soðukta düþmana karþý barýnma yapsýn diye korunaklý kýldýk” demesi, boþunadýr. Ne dünya bizimle vardý. Ne Dünya ve þeyler bizim içindi. Ne dünya bizimle kalacaktý. Siz hurmadan ölen hayatlarý bilemediðiniz için bugün hurma yiyip te hayatta kalanlara bakýp "biz size hurmayý yiyin diye temiz bir rýzk olarak verdik" demek, ancak cehaleti usla bu kadar kolaydýr.

Bir yaratan, bizim için hurma yaratmakla var deðildir. Yaratanýn var olmasý için yaratanýn ille de bizim için hurma yaratmasý gerekmiyordu. Yaratmasýný takdir etmek ne bize kalmýþtýr. Ne de takdirlerini bize söylerdi. Biz ondan, onun takdirleri hakkýnda açýklama bekleyeni olmadýðýmýz gibi onu “sizin için” gibi izahat vermeye zorlayaný deðiliz.

Eðer Yaratan türlü var oluþlar içinde enerji dönüþümlü deðiþme dönüþme baðýntýsýný; var oluþun esasý kýlmýþsa. Ve sindirim sistemi de, bu tür var oluþ esasýna göre olmanýn oluþtu bir varyasyonuysa. Siz; “biz oksijenle soluyup, enerji çevriminizi yapýn diye akciðerleri var ettik” derseniz. Bu durum da oksijensiz solunum ile enerji çevrimi yapanlarý gördüðünüz de o vakit bir baþka yaratýcýyý ciddi ciddi düþünmez misiniz?

Bir süreci öðrenmenizle ve süreci öðrendiðimiz kadarýyla; öðrendiklerimizin bildiklerimizin Yaratana söylem teþmili olmazlar. Ancak biz anlamalarýmýzla, bilmelerimizle bir Yaradan telakkisini otaya koyabiliriz. Ki bu Yaratandan maada ve müstesna olmakla sadece bizim söylem ve anlamamýzdýrlar.

Bu tür söylemler kolektif süreci sömürmek isteyen El gibi kiþi hýrsýný kiþi tamahýyla büründürmenin söylemidir. Bu tarz büründürme iþi bir söyleme bomba etkisini arttýran katý maddeleri eklemek gibi söz etkili söz olmaktadýrlar. Bu tür algý çarpýtmalý anlayýþlarla sizin üzerinizdeki olasý etkiyi artýrýrlar. Cehaletimiz üzerindeki bu tür illüzyonlarla "biz size yiyin diye güzel güzel rýzklar var etmiþiz" derler.

Bize göre lezzetli olan elma; elma kurdu için, koyun için, kuþlar, böcekler, karýncalar için sanki lezzetli bir rýzk deðillerdi! Bizler de þimdiki halimizle bu rýzklarý deðerlendiririz. Kendi açlýðýmýza baðlý, kendi yememiz arasýndaki yokluðu düþünmenin kýsýr döngüsü içinde oluruz. Ýþte El’in bir etkisi de bu tarz söylemler içindedir.

Siz enerji dönüþümünü çevrimlikten kýstaslar içindeydiniz. Atom da enerji çevrimliydi, siz de. Elma da. Beyin de, toplumda. Þeylerde bu enerji çevrimli kýstaslarýna göre oluþun bin bir tür varyantlarýyla kodluydular. Deðilse lezzetli olmak, lezzetsiz olmak, rýzk olmak gibi bir var oluþ öncesi mana yoktur.

Bu tarz anlama ve kýsýr döngüler içinde olan bizler bu söylemde etkileniriz. Bu tür söylemleri içinde olan kiþi hýrsýný anlatan El söylemini baþ tacý ederiz. Kýsacasý bu tür El etkisi olan El tabucu söylemler kiþileþtirilmiþ mana anlayýþýnýn hem etkisini artýrmak; hem de kendisini kabul ettirmek için El söylemi tarzýndaki cahillik illüzyonlarýmýzý, bize uygulamýþ olurlar.

Ýlk atalar deðil hurma; her tür fazla yiyecek ifsadýndan ölüyordular. Aksine hurma olan ortamda hurma yiye yiye hurma sindirici süreçleri ve enzimlerini geliþtirmekle; bunlar bir birine göre tanýmlar ve birbirine dönüþen zorunlu var oluþlarýn tanýmlarýydý. Yokuþunu oluþturan alanýn iniþini oluþturmasý gibi zýtlarýn varlýðý ve birliðiydiler.

Sentezini oluþan durum; çözülmesini de oluþuyordu. Çözülen yeni durumla birleþmesini oluþuyordu. Bir alan durumla enerji sentez deposu olan; karþý alan yüzüyle enerjinin akýþlý boþalmasý oluyordu. Diðer bir mantýða göre yaðmur yaðmýyorsa dua edip El’den dileyecektiniz. Oysa El size yine bir kolektif etkiyle ürettiriyordu. Ama bu üretim El'den El sayesinde oluþ sanýlmakla yanýlma, gittikçe artýyordu.

Enerji zorunlu bir niceli ve niteli var oluþtu. Büyüðün küçüðe; aðýr olanýn hafife olan alan iliþkisi gibi iliþkilerle hep kendisi için vardý Bir yüzü belirirken ters alan yüzü bize göre yok gibi var oluyordu. Oluþ bu karþýtlarýn birliði ve savaþý olan yasaya göre olanak ve çeþitlilikti. El mantýðý kendi etkisini kolektif etkiye göre, kendisini kolektif yerine koyarak; ben El’im demekle oynuyordu. Ýllüzyon buradaydý.

Böylesi ben merkezli çýkarým yapýlmazdý. Yapýlsa da genelleþmezdi ama illa yaðmur sizin için istenmiþ se; yaðmursuzu da sizin için istenmiþti!