• Adalet gücü baðýmsýz olmayan bir ulusun devlet halinde varlýðý kabul edilemez. (Atatürk Araþtýrma Merkezi, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, s.58)
• En yeni kanunlarla donanmýþ olan adliyemizin basireti ve adaleti uygulamak için gösterdiði dikkat ulusun huzur ve düzenini korumaða yeterli ve gücü yeter. (1929, TBMM)
• Adliyemizin emin olduðumuz yüksek gücü sayesindedir ki, Cumhuriyet, kaçýnýlmaz geliþimi izleyebilecek ve türlü þekil ve türdeki saldýrýsýna karþý vatandaþýn hukukunu ve ülkenin düzenini koruyabilecektir. (1930, TBMM)
• Adliye politikamýzda izlenecek gaye, önce halký yormaksýzýn hýzla, yerinde, güvenle adaleti daðýtmaktýr. Ýkinci olarak toplumumuzun bütün dünya ile temasý doðal ve zorunludur; bunun için adaletimizin düzeyini bütün uygar toplumlarýn derecesinde bulundurmak zorundayýz. Bu özellikleri saðlamak için mevcut yasa ve usullerimizi bu bakýþ açýlarýna göre yenilemekteyiz ve yenileyeceðiz. (1922, TBMM.)
• Zamanýn deðiþmesiyle kararlarýn deðiþmesi yadsýnamaz, kuralý adlî politikamýzýn temelidir. (1922)
• Korkutma esasýna dayanan davranýþ kurallarý (etik), bir erdem olmadýktan baþka güvene de uygun deðildir. (1924, Muallimler Birliði Kongresi Üyelerine)
• Hiçbir ulus yoktur ki etik esaslarýna dayanmadan yükselebilsin. (24.12.1919, Kýrþehir) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, s. 4)
• Etik kutsaldýr; çünkü ayný kýymette eþi yoktur ve baþka hiç bir çeþit kýymetle ölçülemez. (Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düþünceleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, s.218)
• Ulusal davranýþ kurallarý (etik), ulusal esaslarla ve özgür düþüncelerle beslenmeli ve destek olunmalýdýr. (25.08.1924, Muallimler Birliði Kongresi Üyelerine)
• Anayasa, ulusun bütün arzularýný ve meclisin içeriðini ve gerçek þeklini gösterir bir yasadýr. (21. 02. 1921, T.B.M.M.)
• Anayasa da, Osmanlý Ýmparatorluðunun, Osmanlý Devletinin öldüðünü algý ve deyiþ ve onun yerine yeni Türkiye Devleti’nin geçtiðini duyuran ve bu devletin yaþamýnýn da kayýtsýz koþulsuz egemenliðin ulusun elinde kalmasýyla mümkün olduðunu anlatan bir yasadýr. (17. 02. 1923, Ýzmir Ýktisat Kongresi Açýþ Söylevi.)
• Anayasanýn asýl ruhu ise kitaplara geçmesinden evvel ulusun dimaðýnda ve vicdanýnda toplanmýþ olmasýyla ve ancak bunun anlatýmý olmak üzere kurduðu meclise verdiði gerçek görev ile yýllardan beri kararlarýný eylemsel uyguluyor olmasýyla ve en sonunda yasa þeklinde dünyanýn gözleri önüne konmasýyla gerçekleþmiþtir. (16. 01. 1923, Ýstanbul Gazetesi Temsilcilerine.)
• Yasa koyan insanlar birtakým seçkin özelliklere sahip olmak zorundadýr. O özelliklerden birincisi þudur efendiler: Yasa öneren, yasa yapan, yasa koyan bir insan, insanlýðýn bütün hislerini bütün ihtiraslarýný herkesten daha çok sezer ve bilir. Fakat nefsini herkesten çok va tamamen bütünüyle bunlardan ayýrt etmek kudret ve yeteneðine sahip olmalýdýr. Bu seçkin özelliklere sahip olmayan, insanlar insan topluluðu için yasa yapmak hak ve yetkisinden men edilmiþtir. Efendiler yasalar duygulara dayanarak ve uyularak yapýlmaz. 1. 12. 1921, TBMM.
• Günün ihtiyaçlarýna uygun yasa yapmak ve onu iyi uygulamak zenginlik (gönenç) ve ilerleme araçlarýnýn en önemlilerindendir. (1925)
• Yüce Meclisin kurduðu Ýstiklâl Mahkemeleri sayesinde çabuk ve adaletli surette birçok fenalýklara son verilmiþtir. Bugün memleket medenî kanunlar ve sürekli yargý dereceleri ile güvenliði saðlamaya yeterli bir hale getirilmiþtir.1921, T.B.M.M.
•
• Efendiler ! Bizim elyevm mevcut olan kanunu medenimiz mecelledir. Bu kanunu medenî takriben yarým asýr evvel Cevdet Paþa merhumun taktý riyasetinde bir heyet-î ilmiye marifetiyle tertip olunmuþtur…1.03.1922, TBMM.
•
• Büyük millet meclisinin tasvibine arz edilmiþ olan yeni Nüfus Kanununun kabul ve uygulanmasý nüfus iþlerinin daha modern ve muntazam bir þekilde yürütülmesini temine hizmet edecektir. 01.11.1938, TBMM, Atatürk adýna Baþvekil Celal Bayar Tarafýndan okunan söylev.
•
• Efendiler, nüfus meselesi bir memleketin en önemli hayati meselelerindendir. Ýdarî, askerî, malî ve iktisadi meselelerde memleket nüfusunun gerçek sayýsýný bilmek ne kadar gerekli ise her sene yapýlacak istatistiklerle nüfusun artýþ veya azalýþ miktarý anlaþýlmadan artýþ nedenlerinin devam ettirilmesi ve azalýþ nedenlerinin yok edilmesi için tedbir almanýn mümkün olmayacaðý bellidir. Bundan dolayý yeniden nüfus sayýmý yapýlmasýna pek acil ve kesin bir lüzum muhakkaktýr. 01.03.1923, TBMM.
•
• Cezaevleri sorunu çok önemlidir. Durumlarýnýn iyileþtirilmesi için kiþisel özgürlüðü kaldýrýlan vatan çocuklarý ceza sürelerinin sonunda, topluma faydalý olacak bir üye olarak yetiþtirme vasýtalarýný temin için Ýçiþleri Bakanlýðý uzun uzadýya araþtýrma ve istatistikler yaptý. Mevcut hapishanelerden uygun olanlarýn bilimsel usullere uygun bir surette onarýmýna ve yeniden ceza evleri yapýmýna giriþmek için bir inþaat programý düzenlendi. 01. 03. 1923, TBMM.
• Cezaevlerinin eðitim, iyileþtirme ve iþ esaslarýna göre düzeltilmesi yolundaki hayýrlý faaliyetlerin geniþletilmesi cemiyete; doðru yoldan saparak hürriyetini kaybetmiþ olan binlerce vatandaþý yararlý birer uzuv olarak kazandýrmaktadýr. 01. 11. 1938, T.B.M.M. Açýlýþý. Atatürk adýna Baþbakan Celâl Bayar Tarafýndan Okunan Söylev.