Kiþinin aidiyet bilgisi, kiþinin sosyal bilinci olmakla, ilk totem bilincidir. Belli bir eylemler aktivite bilinci olmakla yön ve gruba baðlýlýk sahiplik bilincidir. Gurubun da size eylemli yönelme bilincidir. Tabularla yürütülür. Bu tür edimseli oluþ; o totem grubun dýþa kapalý oluþunun da seçme ayýklama bilincidir.

Uzun aradan sonra totem gruplarýn ilk kes dýþa açýlma nedenlerinin ortaya çýkmasýyla, totem gruplar dýþa açýlým salýnmalarý vermeye baþladýlar. Bu salýnýmlar bir iþaret fiþeði gibi çeþitli biçimlerde karþý gruba iletime kanalý olmaya baþladý.

Ýþte bu kanallar tapýnak alanlý kült merkezleri oluk genellemesi içinde söylenecekler. Kült merkezleri veya tapýnak alanlar; temas eden totem meslekli gruplarýn, kesim alanlarý içinde bulunuyordu. Kesim alaný coðrafi oluþla gruplarýn dört bir yanýnda olan yörelerdi. Bu yöreler, birbirine çok yakýn iki ya da daha çok komþu bölge sýnýrlarýnýn her biri tarafýnda o sýnýr yöreye yakýn olmakla; az çok grup kiþileri eylemlerinde arýndýrýlmýþ kendilik yerlerdi.

Yani bu kesim yerleri, kendi aitlerine; "dikkat tehlike var" denilen yerler olmakla; hareketin en az ve en cýlýz; hatta çok kes eylemlerin hiç olduðu yerlerdi. Buralar eylem olmayan yerler deðil, eylem yapýlmasý yeðlenmeyen yerler olarak belirir.

Gruplarýn kendilerine ait bölgelerin, birbirine deðinen sýnýrlarýndaki iki coðrafya bölgesinin her iki taraftan da sýnýra gelmeden; sýnýra biraz uzak durduklarý alan boþluklarý olmakla, gruplar arasý kesim yerleriydiler.

Grup kiþileri bu kesim alaný içinde pek pek eylemli ve hareketli olmazlardý. Kesim alaný içindeki av varlýklarý dahi kesim alaný dýþýna çýkmadýkça totem etkiden ötürü avlanmazdý.

Matematik diliyle söylersek kesim yerleri iki kümenin kesiþim yerleriydi. Birbirine komþu en az iki tane temas eden grubun kendi bölgesi içinde birbirine ait gibi ama hiç birinin gibi de olan yerlerdi. Ýçinde bulunmaktan ve içinde eylem yapmaktan ve temastan kaçýnýlan tabu alanlý yerlerdiler. Ýþte eylemlerin sönükleþtiði bu yerler kesim yerleriydi.

Bu yerler, tabu ve temas yasaðý nedenle; kimsenin kolay kolay giremediði yerlerdi. Bu nedenle bu kesim yerleri gruplar tehdidine karþý hem çok güvenliydi. Hem de grup kiþilerinden arýndýrýlmýþtý. Bu arýndýrýlýþýn tabu basýncýndan ötürü grup kiþilerinin imgesi içinde her an bir netame ile karþýlaþýlacaðý düþünülen yerlerdi.

Ýþte bu kesim yerleri; yeni zamanlý artý ürünlü sürecin de el vermesiyle biçimlenecekti. Bu biçimleniþin ana ekseni þuydu. Kendilerine tehdit olan gruba karþý; gruplarýn tehdidini bertaraf etmekti. Tehdidin þerrinden korunmak için de tehdit olan grubun güven içinde gelip bulsunlar diye, bu kesim yerlerine yiyecek içecek ve diðer kullaným türü nesneler sunuldu.

Sunu eylemi karþý tarafa yumurtlayan tavuðu kesmemeyi algýlatan deneyimin ana omurgasýydý. Bu omurga düþüncelerle hareket ettiler. Sunu, hediyeleþme, kurtulmalýk sunma gibi eylem ve düþünce planlarýný uygulamakla; kesim bölgeleri bu tür biçimlenmelerin giriþme sahasýna dönmüþtü.

Yani totem meslekli gruplarýn, totem meslekli üretimden bol ürün almalarý; sürece bambaþka eylem tarzý koymalarý giriþmesi olmuþtu. Bu tarz zorunlu giriþmeler: grup temas ve yönelimlerini biçimledi. Zorunlu temasa yönelim nedeniyle; kesim yerleri bu tarz gruplar eylemleriyle "tapýnak alanlar” diyeceðimiz beliririm oluþuyla iþlev eþecekti".

Eskiden beri grup kiþilerinden arýndýrýlmýþ olan bu kesim yerleri þimdi gruplarýn temas ettiði; gruplarýn birbiri eþiðine geldiði, güvenli buluþma eylem yerlerine (tapýnaða) dönüþecekti. Ýlk tapýnaktý kült tanýlý yerler, zorunlu olarak bu ilk temasýn izlerini taþýrlar. Bu amaçlý nedenler tapýnak mana anlamasý oldu.

Tapýnak kavramý bizde Tanrý kavramýyla özdeþleþmiþtir. Hâlbuki ilk inþa süreci içinde tapýnakla tanrý kavramýnýn hiç bir ilgisi yoktur. Tanrý bilinmezdi bile. Yamyam totem gruplar birbirine tehditti. Üreten iliþkinin artý ürün vermesi olanaðý; tehdidi artý ürünle önlenme yansýmasýný, beraberinde getirmiþti.

Ýþte tapýnak; asýrlardan beri tehdit olan gruba karþý artý ürün sunma eylemiyle birlikte; bu eyleme; bu sunuma; sahne olan alan giriþtirmeli yerin adýydý. Sunanlar üreten gruptu. Sunulanlar da karþý tehdit gruptu. Görülüyor ki ilk tapýnaktý inþada ne tanrý fikri vardýr; ne de tanrýya sunum vardýr.

Ýlk tapýnaklar tanrýya ya da manaya veya baþka bir þeye ibadet için deðil; aksine birbirine düþman olan düþman komþularýn birbirine güven duymalarý için karþý tarafa doðru atýlan akýllý ve kurnaz olucu bir eylemli adýmlar seremonisidirler.

En temel içgüdü (korunan yasa) olan düþmandan korku; olanak kullanan akýl ile o düþmanýn tehdidini güven iliþkisine çevirmenin süreç adýmlarýný yansýmýþtý. Tapýnak bu adýmlar toplamýný ifade etmekle bunun yere zamana baðlý eylemli sunusu ve sunuda bulunulan eylemleri de, bu nedenlerle kutsaldý.

Tapýnak eylem alaný bu nedenle kutsandý. Hemcinsimiz "bir totem emek ürününü kurtulmalýk-kurban- karþýlýðýnda tapýnak eylemleriyle karþý tarafa takdim ediyordu. Karþýlýðýnda canýný kurtarýyordu. Bunun ile tapýnak eylemi kutsaldý. Tapýnaðýn temelinde “kesim yer algýsý" var. “Kendine doðru çekme” algýsý var. “Yumurtlayan tavuðu kesmeme” algýsý var. Bu alglarý somuta çevirecek olan, ana uygulatýcýsý da; “üreten iliþkinin artý ürün” ortaya koyma süreci vardý. Ve de “grubun can telaþý” vardýr. Bunlarýn hepsi bir araya geldiðinde “bu sentez ya da entegrasyon” tapýnak eylemlerini ortaya koyacaktý.

Sunularda gözetilen hedef deveye otu göstermek gibi nefsi kendisine doðru çeken (cezbeden) çevre yansýmalarý zaten vardý. Gruplar da tehditten korunmak için karþý gruba yiyecek gösteriyorlardý. Yani bir grup yiyeceði kesim alaný içine býrakýyordu. Ki bu sunularý kiþi ve grup görmeliydi. Totem meslekli ürünün kendisine yetenden fazla ürün verme olanaðý; artýk ürün, tehdit olan grubu kendisine doðru çeken yansýmayla; birleþti.

Birleþen bu iki yansýma ile totem meslekli ürünlerden oluþan olanak; gruplara ya da bir gruba tehdit olan grubun; bu takdimleri gelip bulmalarý için yiyecekleri takdimciler kesim bölgesinin içine gizlice býraktýlar. Býrakýlan bu yiyecek ya da kullanýmlara sunu (kurban-kurtulmalýk-hediye-takdim) dendi.

Bir totem meslekli üründen, elde edilen ürün fazlasý olanaðý; bu olanaðýn o güne kadar hiç olmayan þekilde bir yansýmasýný vermiþti. Bu yansýmayý sürdürülebilir kýlmýþtý. Bir tutam ot ile nefisleri kendine doðru çekme fiili; kesim alaný içine býrakýlan yiyeceðe dönüþtü. Birleþen bu iki düþüncesinin eylemi, gruplara kesim bölgesi içine yiyecek içecek býrakmayý akýl ettirdi.

Gruplar önceden beri yamyamlýk tehdidinden kurtulmak istemiþse bile (ki mutlaka istemiþtirler) totem mesleði gibi bir olanak ortaya çýkmadan bu istek sürecin bu þekle dönüþmesi ve de sürdürülebilir olmasý çok çok güçtür.

Totem meslekli ürün fazlasý durumla bir tehdidi savuþturmak isteyen grubun akýl ettiði kesim alaný içindeki bu tarz iþaret ve im üzerinde anlaþmalar uzaktan gözleyerek iletime ve temastý. Yani bu ilk temaslar yüz yüze, yan yana temaslar deðildiler.

Ýlk temaslarýn içinde kiþilerin karþýlaþmasý yoktu. Güvenli yerler olsa da bunlar sizin karþý tarafa av olmanýza, her zaman çare deðildiler. Bu nedenle gruplarýn birbirine karþý öteden beri var ola gelen bir yamyamlýk tehdidi vardý. Ýþte totem mesleklerinin ilk baðýntý giriþmesi; mesleklerin yamyamlýk sürecine bir reaksiyon oluþla ortaya konmayý yansýmýþ olmasýydý.

Artý ürün veren totem mesleði, karþý grubun yamyamlýk basýncýný kýrmak içinde kullanýldý. Yani yamyamlýk tehdidini bertaraf etmek için bir grup karþý taraf içinde biraz üretmeye baþladý. Bu ürünü zaman zaman kesim bölgesine býrakýp çekildiler.

Ta ki karþý grubun, kesim bölgesine konan bu yiyeceði (sunuyu-kurbaný) fark edip; almasý süreçleri ve yeniden orada bu tip yiyecekleri düzenli aralýklarla yiyeceklerin bulunma süreçleri baþlayana dek; bu süreç tam anlamýný bulamadý.