Sizin varlýðýnýzdan ve sizin iradi bilincinizden baðýmsýz oluþuyla size ve içinde olduðunuz yapýnýza, dýþ bir etkime vardý. Bu nedenle yapý iliþkilerini, deðiþen ve deðiþtiren nesneli zorunlu süreç giriþmelerini; totemi sosyal yapýlý, sosyal kültürle anlatmanýz da pek olasý deðildir.

Deðiþeni, deðiþtireni; totemi kültürle açýklamanýz olasý olsa bile; süreklilik ve deðiþmeler arz eden süreç içinin uzun erimiyle olup bitenler dahi totem kültürle olur izahý içinde anlaþýlýr deðildi. Çünkü uzun erimde; anlaþýlýr olan da, anlaþýlmaz oluyordu. Ýttifak içindeki doðumlarýn, totem yapý içindeki doðumlarla izah edilememesi gibi. Totem yapý içindeki tekil totemi mananýn; ilahi dönem içinde çoklu ilah iradesine dönüþmesine, izah olamamasý gibiydi.

Bilinenle bilinmeyen, hem açýklanýyordu. Hem açýklanamýyordu. Bilinenle bilinmeyeni açýklayan kirþof, ya da Pastör gibi ilerlemeci olanlardý. Biri elektrik düzenlenin süreçlerini bulurken bir diðeri de bizi hasta edenlerin görünmez canlý beslenirler olduðunu izah ediyordu. Bilinenle bilinmeyeni açýklayamaz olanlar ya da sýnýf ve tarih bilinci olmamakla El’e hizmet edip El’den beslek, Lümpen sokak yobazý da; bunu þeytan iþi olmakla söylüyordu.

Yine bu durum eþ deyiþle bilinenle bilinmezi, açýklar olmak ta; uzun erimle, olacaklarý bilmek anlamýna gelmiyordu. Antik çaðda kehribarýn ipek kumaþa sürtme eylemi sonucunda, kehribarýn saman çöpünü çekmiþti. Bu olaydaki bilinmezlik yobaza göre þeytan iþi etkiydi. Ya da El dilediði için oluyordu.

Yine kehribar çubuðun saman çöpünü çekmesi iþine; þeytan iþi deðil de, elektrik iþ diyen bir azýnlýk çýkmýþtý. Bu azýnlýk elektriði açýklamanýn bin bir gayretiyle oldular. Filim karesi gibi enstantaneleriyle donup kalmamakla, elektrik tanýmýna birkaç yol adýmý döþeyen, ilerlemeciler olacaktý. Sürtme sonucu kazanýlan giriþme sürece, elektrik olayý diyen antik çað zihniyetli olan bu kiþimizin bu bilmesi; yine bir elektrik sel olay olan televizyon görüntülü izahý da; anlar olmasý, bilir olmasý demek te deðildir.

Ki günümüzde dahi elektriðe, elektrik demekle; elektriði kullanmakla; elektriði anlayan milyarlarca insan; yine bir elektrik devinimi içinde olan televizyon görüntüsünü ve TV’nin sesini de anlar deðildir.

Buradaki uzun erimden amaç, deðiþen þartlarla süreç iliþkilerinin de deðiþmesidir. Hiç bir þeyin yerli yerinde kalmamasýdýr. Bir öncesinden baðýntý kopmasý ortaya koyar. Siz de bir öncesi ile bir sonrasýný ya baðýntýlýdan kýlan bir dinamik içinde olursunuz. Ya da bir öncesini bir sonrasýna baðýntýlýdan kýlamaz olan pasiflik bir durum içinde olursunuz.

Ýkinci durum tez elden düþün sel kaosta kaçýnýp, bildik olan düþün sel bir kararlý yapý içine geçmek isteyen kiþilerle somut olur. Bu nedenle bu kiþiler nesnel nedence analitik ve nesnel nedence baðýntýlý toplumsal dili bilmek anlamak kullanmak yerine; daha kolayý olan sosyal dil mantýðýný yeðlerler.

Zaten sürecin; bilme, bulma olan iþini toplumsal dil üzerinde analizler yapmasýna; bilme bulma olacak sürecin özne nesnel nedence çözümleri içinde anlaþýlýr olmasýna daha çok vardý. Uzun erimde anlaþýlýr olanýn; anlaþýlmaz olma zorunluluðu nedeniyle de sosyal dil olup biten tarihi; sosyal anlayýþýn hikâye dili içinde kalmasýyla süreci insana göre anlatýr. Sosyal dil kýsa erimli düþünsel kararlý yapýyý oluþan birlik dildir. Birliðin kendisi deðildir. Dil tutucu ve muhafazakârdýr. Bu nedenle kiþilere melezliði veren tarihi oluþumlar dahi, sosyal izan içinde anlaþýlýr. Bu araç durumdur. Ve genel süreci yamultur.

Yani kiþiler kendi melezlik sürecini somut üreten iliþkiler izahýyla anlayamazlar. Somut iliþkilere tabii olsalar da süreci sosyal dille anlarlar. Nesnel ve öznel yapabilirlikle halife olduðu halde; geçmiþ mana anlayýþlý anlama anlatma kalýplarýndan ötürü yapabilirliðin nesnesi; öznel söyleme göre geriler.

Gerileyen nesnelliðin çok kiþideki öznel oluþa taban olma baðý kopar. Böyle olunca da öznellik bir heyula gibi belirir. Heyula biçimsiz, her biçimi alabilen öznelliktir. Öznellik içinde neye göre insana halife dendiði anlaþýlmaz. Ýnsan da bu anlaþýlmazlýkla heyula olur çýkar. Ýnsanlar, nesnel devinmeli alan hareketli salýnýmlarýn üzerine; heyula (ürkü) mana anlayýþýný kendilerine göre biniþle kýlarlar.

Heyula durum kararlarý veren soyut iradeli odaðýn izahý üzerine oturur. Kerevit üzerine oturan kiþiye padiþahlýk geçmesi gibi anlayýþla olan bir durumdur bu. Ýnsan kendisinin yapabilirlikle halife olmasýný heyulanýn söyletilmesi olan söylemleriyle anlarlar.

Ýnsaný ortaya koyan ittifakýn içinde her biri, her bir gruplar uhdesinde bulunan totem mesleðine sahip grup olmak vardý. Meslek sahipliði olan gruplarýn gruplar arasý üretim iliþkisi vardý. Bu somut giriþime dayalý bir ortak ittifak iradesi vardý. Ýþte tüm bunlarýn üzerine heyula oturur. Bu iþin özetidir.

Grup sahipliði, grup aiti kiþilerin gayret birliði olmakla; kiþiler üzerinde ortaktý. Gruplar arasý iliþkiler gruplar üzerinde ortaktý. Ýttifak iradesi de gruplarýn yapabilirliði ve gruplarýn yapabilir baðýntý sahipliði üzerinde bir gruplar ortaklýðýydý. El kulluk anlayýþý bu heyula üzerine oturacak bir biçimlenme olacaktý.

Erken dönem içindeki emek, sahiplik ve üretim; bir grup hareketi olmakla, karþýmýza çýkar. Bu nedenle ittifak içindeki meslek sahipliði irade de; üreten iliþkiler de ve emek te grup süreçleridir. Ýttifak gruplar odaklý giriþen bað süreçlerdi. Gruplar arasý emekti. Gruplar arasý sahiplikti. Gruplar arasý üretim iliþkisi olmakla, bunlarýn toplamlarý gruplar arasý ortaklýðýn tekil iradesiydi. Bu üç somut olgu ve bu üç somut olgu olaylarýnýn bir arada giriþmeler toplamý soyut irade ve soyut insan özneli; insan öznelliði olmuþtu.

Ýnsan da ve insan iradesin de bileþen ortak sentezli gruplar gücü baðýntýsý vardý. Ýttifak içinde bu ortak grup iliþkili baðýntýlar, giderek tekil kiþi baðýntýlarý duruma odaklanan parça yeteneklere dönüþecekti.

Ýrade, hem bir üreten iliþkiydi. Hem bir üreten iliþkilere sahip, mesleki bilgi beceri donaným lýðýydý. Hem de grup üreten ligi; grup sahipliði ve grup emeði üzerindeki tüzelin ligin kiþiye yansýmasýydýlar. Emeði, sahip ligi, üreten ligi olmayanýn, iradesi de yoktu. Bizi baðlayan irade; üreten iliþki toplamý olan irade ortaklýðý olan, tüzelin olukla; ortak iliþki odaklý, iradeler birliðiydi. Bir olan deðil birçok olandý. Bir olanýn birliði de birlik iddiasý da olmaz. Bu nedenle birlik bir olanýn deðil birçok olanýn iddia birliðiydi.

Günümüze doðru gelirken süreç daha ön ittifaklar içindeki grup iradeleri; kiþi odaklý uzmanlýk iradesi olmakla; uzmanlýk parçalý iradeler durumuna düþtü. Parçalý iradeler bütünü veremez ama bütünden bir parçadýrlar.

Bir arabayý ortaya koyan vidayý, somunu yapmak; motor kalýbý dökmek, diþliler üretmek vs. gruba ait otomotiv olan sürecin; uzman sahiplik olukla sürecin parçalý durumu olmasýydý. Uzmanlýk olan parçalý iþler otomotiv içindedir. Tümü birden saðlýk sektörünü verecek olan; diþçi, radyolog, biyolog, ürolog, kardiyolog, dâhiliyesi, kulak burun boðazcýsý, kalp cerrahý vs. hepsi gruba ya da sektöre ait genel saðlýk içinde parçalý uzmanlýk iþidirler.

Bu nedenle parçalý uzmanlýk iþi, üreten baðýntý iþi olukla; genel grup hareketi içinde bir iradedir. Ve kalp cerrahisi içindeki yeriyle grup iradesini oluþturur. Grup iradesini oluþturur ama açýktýr ki bir kalp cerrahýnýn kendi iþini yapmasýyla; diþinize tedavi olmadýðý gibi gastritiniz devam eder. Göz bozukluðu kendisini ele verir. Veba, kolera salgýný devam ediyor olacakla kalp cerrahi uzmanlýðýnýn, parçalý süreç iliþkisi olmasý genel saðlýk iradesini oluþamaz.

Þu halde irade; entegre (ortaklaþan) bir iradedir. Bir sistem içinde birkaç tane genel saðlýk; birkaç tane genel eðitim; birkaç tane genel baþbakan olmamakla; o irade birçok uzmanlýk olan iradede ortaklaþan iradeler odaklý genel ve tekil bir iradedir. Melez insan; grup ve ittifaký genelle ve kiþiler bazýndaki tekil olan uzman durumlu ortak iradelerinin sahipliðiydi. Melez insan bu genelliði ve özelliði yansýtýyordu.

Ýttifak entegresi içindeki ilahlar; parçalý grup temsilciliðini ifade eden gruplarýn iradesi olan ilahlardý. Parçalý iþ durumundaki grup meslekli grup temsilcisi ilah iradeleri; entegre olur bütünleþiðin ortak kararý (iþ, eylem, fikir ortaya koyuþunun) tekil iradesi oluyordu.