..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Bilim þaþkýnlýkla baþlar. -Aristoteles
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




26 Mayýs 2016
Mamon'du Belirme 6  
Bayram Kaya
Ön ittifaký zeminde fay hattý kýrýlmasý yapan köleci sistemin kendisi çok kýrýklý bir yapýydý. Bu kýrýklý yapý görece pek çok eþitsizlik adaletsizlik doðurmuþtu. Çeliþki ve mücadeleler tarihi olan sýnýflý sosyo toplumsa yapý burada firar etti. Üreten iliþkilerdi yapý içine Mamon'du bir sýnýf çeliþkisi inþa olmaya baþlamýþtý. Oligarþi ortaya çýkmýþtý.


:AAIB:
Öncül sistem totem meslekli üreten iliþkiler üzerine kuruluydu. Farklý totem meslekli ürünler karþýlýklý takas ediliyordu. Ve sistem bir grubun; karþý grup için de kendi totem mesleði ürününden olan nesneleri de üretmeleri üzerine ant içen bir imanla inþa olmuþtu.

Sistem dýþý anlayýþla inþa olan Mamon, üreten iliþkiler üzerine dâhilen katýlmakla, sistemi imar eden bir anlama da deðildi. Pekiyi de sistem dýþý olan Mamon, sisteme nasýl dahil olacaktý?

Hiç kuþkusuz Mamon mülkün sahibi olmakla güce kudrete sahip olup mülkün hakký olur müdahalelerde bulunacaktý. Çünkü üreten iliþki baðýntýlý mülk, güçtü. Güç baþtan beri insanoðlunun boyun eðdiði bir baský ve basýnçtý.

Ön ittifaklý ilah üzerine kayýtlý mülk yoktu. Böylesi bir yansýma o aþama itibarýyla yapýlamamýþtý. Ýlaha izafe mülk sahipliðini söyleye bilmeyi ortaya çýkaracak olan foya; özel mülk sahipliðini akýl etmeyi foya kýlacak durum, henüz ortada yoktu.

Eh bu foya da özel mal mülk sahibi olmanýn defacto (fiili) hareketiyle ortaya konmuþtu. Bunu da görmemek için kör olmak gerekirdi. Ýlahlarýn üzerlerindeki gruplarý adýna totem mesleðini bilme ve icra etme, mesleði öðretme temsilciliði; yeni mal mülk sahipleri mantýðý içinde "ilahlarý mülk sahibi” kýlýþla yansýyordu.

Ýlerleyen süreç içinde ilahýn mülk iyeliðine göre manaca dönüþümler yansýmasý baþlayacaktý. Ýlahýn bilme, icra etme, öðretme atýflý grup sahipliði, ilahýn malý mülkü olmaya tarif edildikten sonra ilahýn ortak kararlar almadaki fiili durumu; Mamon’du El Ýlahýn mal mülk sahipliði (El melik) oluþla ve Mamon’un keyfi takdirciliðiyle ilahýn kimi zýttý olurlarý, yer deðiþi verecekti.

Bu yer deðiþme içinde ilkin ön ittifaka göre olur anlamdan, köleci döneme göre olur anlama geçilecekti. Yani zýtlýklara oynanacaktý. Ortak olana karþý, ortak olmayan; mülksüzlere karþý, mülk sahipliði; ortak kararlarýn takdir edilmesine karþýn, keyfi tekil kararýn takdiriydi. Elbet bu zýtlýklarýn kendisine özgü alt yapý inþacý yeni baðýntýlarý ortaya konacaktý.

Artýk Mamon'du kavratýþ, bu ilk takdiri yapmasý; sonrasýndaki alt yapý inþasý içinde günahtan-sevaptan vs. bahsedecekti. El (Eþ) Þekur oluþla az amele karþýn çok sevap veren olacaktý. Kimine az, kimine çok kimine de hiç mal-mülk-rýzk vermeyen Mamon; bu takdirine göre bu takdirin hep geçerli olmasý (kadim yasa olmasý) için takdir eden Mamon'un El Hayy (ilkten sonsuza deðin yaþam sahibi) olmasý gerekiyordu vs.

Yeni mantýða göre eðriler doðrulacak, doðrular eðrilecekti. Yararlanýcý, saðlayýcý eþitlik; eþitsizliðe varacaktý. Eþitsizlik yeni bir boþluk devinmeli alan etkisini oluþma içinde adaletle, acýmayla dengelenecekti. Bu yüzden Mamon; Elohim, Rab, Aton Rahman vs. adýyla El Adl (adaletli) de olacaktý. Merhametsizce, adil olmaksýzýn daðýtýp inþayý merhametsizce, adaletsizce kurmuþtu. Ama nedense sonradan merhametli ve El Adil olmuþtu!

Elohim nasýl sadece Yahudi olan yoksullara acýyan ve Yahudi yoksullar, arasýnda bir yardýmlaþma öngörürse; El rahim de ahirette, sadece müminlerine acýyandý.

Mamon özellik oluþla hiç bilinmezken söz gelimi; ittifaka ait on bin koyununun dokuz binini, Dumizi’ye; sekiz yüzünü Aþtan’a; yüz ellisini Enten’e; elli koyunu da Lahar’a verecekti. El mamon; Enkiduma, Geþtinna ve Ýnanna gibi yüzlerce kiþiye de hiç mal mülk vermemiþti.

Mamon’un adaleti ve daðýtmasý buydu. El Mamon adaleti, adaletsiz oluþla böylesi bir daðýtýmla köleci dönemin inþasýna baþlamýþtý. Ki maldan mülkten kendilerine verilmeyenler; mülkü olanlara çalýþýp rýzkýný böyle arayacaktýlar!

Köleci inþanýn zeminde yaptýðý fay kýrýklýðý; her biri bir adaletsizlikti. Adaletsizliðe karþý adalet gibi alt yapý baðýntýlarýný Mamon; Mamon özelliði oluþla zaman içinde oluþacaktý. Bu oluþmasýyla Mamon kendi takdirine kendisinin karþý oluþuyla kâh baþka Mamon (ilah) oluþla yansýyacaktý. Kâh ta adaletsizliðe karþý adaletli oluþun takdirde deðiþme sindirilince bu ikili özellikleri de yeniden tekil oluþla kendi üzerine alacaktý.

Mamon’du mana anlamasýnýn ilk paylarý daðýtmasý içinde kendine rýzk verilmeyenlere karþý sonraki düzlem içinde de rýzk verir olan, El Rezzak tanýmlamasý; köleci mülkiyetçi deklarasyonun iman düsturunu oluþuyordu. Bu inþa sosyal bilince; gelenek ve kadim yasa þartlarý oluþuyla benimsetilip; sonraki kuþaklara da korunmasý gereken kutsal dini anlamalar oluþuyla yansýyacaktý.

Ön ittifaklý süreç içindeki ilahýn tersi olan söylemleriyle yola çýkan Mamon'du söylem; üstelik köleci dönem içinde yeni moda bir söylem olmakla daha dikkat çekici ve etkili olup, eski ön ittifaklý gelenekti tutumu gözlerden kaçýrýcýydý da.

Mal-mülk iyeliði üzerinde ortak tanýmazlýðý ve ortak akýl oluþla kararlar üzerinde müþterek kararlarda ortak tanýmazlýk deklarasyonuyla Mamon; tek takdir eden tasarruf olmuþtu. Ýbrahim, Musa, Ýsa, Nuh vs. Mamon’du anlayýþý tekrar etmek ile ve onu detaylandýrmaktan baþka bir þey söylemiyorlardý.

Tüm mesele Mamon’un bu savýný; müþterek kararlarý oluþla, ortaklaþan ilahi mantýk karþýsýnda meþru yapmak zorunda olmasýydý. Köleci mülkiyetçi sahipliðin gözüyle, ittifak sahibi ilahlarýn totem meslek temsilcisi olmalarý yorumlanacaktý.

Ýlahlarýn totem meslekle iþ görücü olmalarý; ilahlarýn gördükleri iþ üzerinde mal mülk sahibi olmalarý yorumuyla ilahlarýn keyfi tasarruf eder olmalarý gerektiðini söyler oldular. Bu söylemin her bir soruþalý karþýsýnda bunu türlü türlü ifade etmeye baþladýlar.

Köleci döneme sanallaþmýþ olmakla gelen ilahlarýn temsilci özelliði; mülkiyetçi manada ilahýn mülk sahipliði olmasý anlayýþýyla sufle edilmeðe baþlandý. Ýlahýn temsil eder oluþu; mülkünü temsil eder sahiplik benzetmesiyle; Ýlahýn (mamon’ un) mülk sahipliðine dönüþtü.

Mamon'i güçteki servetleri Mamon’un keyfi takdirle kiþilere vermesi Ýsa’cý düzen içinde diðer bir yönüyle fakirlere ve zenginlere göz tokluðu oluþla iþlenecekti. "Kýr zambaklarýna bak ne eðirirler ne dokurlar. Ama Baba onlarý giydirir" dendiði gibi

Biz, ön ittifaký dönemlere gelecekte oluþacak tarihsel bilincimizle baktýðýmýzda; ön ittifaklar tek ayak üzerine olmanýn dar alan hareketi içindeydiler.

Tekilce bencil koþullar ve bunlarýn ürünü olan totemi tecrit koþullarý; totemi sosyal süreci, zorunlu oluþla ittifak içinde komünal olan yaþamlar ortaklýðý içine getirmiþti. Görülecekti ki bu plural olan gruplar arasý iliþki tipi temelde maddi manevi servetlerin kendi ölçeklerinde birikme yapmasý demekti.

Ön ittifaklý komün yapýlar bu birikmeyi yapmakla birikmelerin; kaderi etkileyen birçok yol adýmý yapabilir olmasýnýn yanýnda salt köleci döneme içine atýlacak adýmlara birer deðiþtirici dönüþtürücü reosta hareketi olacaðýný hiç bilemezdiler. Ön ittifaklarýn o günün inþaca þartlarý içinde bu kabil geliþmeleri görmesi, gözün kendisini görmesi gibi olanaksýzdý.

Özel baðýntý içinde göz kendisini görmezdi ama genel baðýntý içinde gözün kendisini görmemesi diye bir kayýtlama yoktu. Genel olan bir olumsal oluþun içinde göz; kendisine özgü olaný seçme ayýklama yapmasýydý. Yani genel olan; özel durum giriþmesi yapmadýkça olumsal olan hiç bir þeyle belirlenir ya da belirlenmezdi. Oysa özel baðýntý belirlenirdi.

Ancak þimdi bizler, tabiri caizse; dolaylý yoldan gözün kendi kendisini görmesini saðlayýp tahminde bulunup tasarýmlar yapýyoruz.

Bir yanda yeni yeni inþa olan ön ittifak. Diðer yandan da ön ittifaklarýmýz hiç farkýnda olmadýklarý bir sistem deðiþtiricisi, bir sistem dönüþtürücüsü de olmaya aday birikimleriyle, komüne ait zenginliði ve serveti, biriktiriyordular.

Temaslý yapýnýn inþa derdinde olan ön ittifakýn önünde gözün kendisini görmeyi anýþtýracak hiç bir seçenek ve seçme yetili bilinci, oluþmamýþtý. Tek seçeneði; karþý totem grupla, temas edip etmeyeceðini; takdir edecek olan koþullarýn ortaya çýkmýþ olmasýydý. Bu nedenle ön ittifakýn kendisi bir seçenek oluþla ortaya çýkmýþtý.

Köleci sistem; komünal mülkiyet karþýsýna kiþisel özel mülkiyeti, özel mülkiyet içinde olur diðer türleriyle birlikte seçenekli bir alternatif sel koþullarýyla beliren bir ortaya çýkýþtý. Özel mülk edindirici diðer seçenekleri görmeyen, köleci inþanýn ilk baþtaki yanýlgýsý þuydu.

Ýnþanýn baþýna takdiri anlam kýlmakla ortam daðýlýmýnýn nasýl olacaðýyla belli olmayan bir soyutluða sapýlmýþtý. Somut olan soyut anlamla denetleniyordu. Henüz inþanýn yansýmalarý durulmamýþtý. Soyut bir anlam ortaya koymanýn karþý yansýmalý somutluðu karþýsýndaki þaþkýnlýk ve þaþmalarýn bir oraya bir buraya koþuþturmasý vardý.

Bu þaþkýnlýk ve þaþmanýn içinde özel mülkiyetçi tez canlýlýk vardý. Ýnþalaþmakta olan kiþi sel, özel mülkiyetçi iliþki; diðer baðýntýlarýyla birlikte olmasý gerekirdi. Tek yanlý özel mülkiyetçi sentez diðer baðýntýlardan koptu. Onca sentez sorunu karþýsýnda bile ortaklatan diðer baðýntýlarý görmezden bilmezden geldi.

Ortak katýlýmlý üreten emeðin birikim yapmaktan kaynaklanan yeni yansýmasý, baþka baþka baðýntýlarýyla birlikte beliriyordu. Tez canlý gayretle oluþan özel mülk edinme olan bir tek yansýma; diðer somut baðýntýlarýyla birlikte deðil de; Mamon’du mana ile büyütüldü. Büyütülen bu anlam da sistemin kendisi yapýldý.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Anlamak Gerek 26
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.