Az sonra alýntý yapacaðým aþaðýdaki yazýyý baþka bir yerde okumadýnýz belki, ben yeni okudum.
Bize tarih dersini okutan öðretmenlerimiz yaþýyorlarsa bu yazýyý lütfen dikkatle okusunlar...
Bizi NATO kucaðýna býrakan Rusya korkusunu demir leblebi gibi yutturan o zamanýn satýlmýþ siyasetçileri vatanýmýzý emperyallerin pençesine atmýþlardýr...
Özellikle bürokratlarýmýzýn,
Tarihçilerimizin,
Öðretmenlerimizin,
Tüm yurttaþlarýmýzýn,
Kürt, Laz, azýnlýk tüm halkýmýzýn okumasý gereken önemli bir belge niteliði taþýyan bu yazý; ayný zamanda geçmiþ tarihimizin kapýlarýný aralarken geleceðimize de ýþýk tutmaktadýr.
Tarih 1920…Aylardan Ocak….
Rusya’da Kýzýl ordu son darbeyi indiriyor. Ýtilaf devletleri Polonya’dan Rusya’ya saldýrý hazýrlýðý içindeyken Vrangel Beyaz Ordusu kuruluyor. Ýþte tam bu zor yýlýn Nisan ayýnda Mustafa Kemal Paþa Sovyetler yöneticilerine bir mektup gönderiyor. Mektubun içeriði; emperyalistlere karþý savaþan Türkiye’nin dostluk ve iyi niyetlerini içeriyor. Mektup 1 Haziran ayýnda Rusya yöneticilerinin eline ancak ulaþýyor. Uzaktan da olsa komþu ülke Türkiye’nin iç ve dýþ siyasetini çok yakýndan izleyen Sovyet yöneticisi Çiçerin, Mustafa Kemal’e derhal olumlu yanýt gönderir. Ýþte bundan sonra tarihin bu noktasýnda Sovyetler Birliði Yöneticileri ile Türkiye arasýnda sýcak dostluk süreci baþlar. Lakin tam bu sýrada Karadeniz’de üç adet Türk gemisi, Ýngilizler tarafýndan yakalanýp gemilere ve silahlara el konuluyor. Mustafa Kemal, hemen Sovyet Rusya’dan yardým rica ediyor.
Lenin, Karadeniz’deki filoya emir verip yiyecek, içecek, ikmal konusunda Türklere yardýmlar saðlanmasýný istiyor. Hayrettin Reis, Preveze, Þahin adlý savaþ gemileri daha sonra 1921 yýlýnda Türkiye’ye karþýlýksýz teslim edilmiþtir.
Artýk Yeni Türkiye ile Yeni Sovyetler Birliði Devleti arasýnda iyi niyet, dostluk baðlarý atýlmýþtýr.
Çarlýk dönemini tarihe gömen Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliði'nin kurucusu Vilademir Ýliç Lenin Sovyetler Birliðinin ilk büyükelçisi Semen Aralov’u yanýna çaðýrýr. Aralarýnda þöyle bir konuþma geçer:

“…Semen Aralov;
‘ Leninle buluþmayý heyecanla bekliyordum. Nihayet beklediðim saat gelip çatmýþtý. Lenin’in çalýþma odasý deðiþmemiþti. Kitaplarý düzenli bir þekilde yerleþtirilmiþti ortada büyük bir çiçek buketi vardý. Lenin yerinden kalktý. Dostça selamlaþtý cesaret veren sözlerle gülümseyip elimi sýktý:
-     Demek savaþçýlýktan diplomatlýða terfi ettiniz ne güzel!..Kýlýcý sapan haline getirdiniz. Lütfen oturunuz 17. Ordu önemli savaþlar kazandý. Size þimdi daha büyük bir iþ veriliyor. Türkiye’ye gideceksiniz yararlý iþler yapacaksýnýz. Türkler milli kurtuluþlarý için savaþýyorlar. Bunun için Merkez Komitesi askerlik iþini bilen birisi olarak sizi oraya gönderiyor. Emperyalistler Türkiye’yi soyup soðana çevirdiler, hala da soyuyorlar. Köylüler ve iþçiler buna katlanamadýlar ve baþ kaldýrdýlar.(-Rus Büyükelçisi Semen Aralov’un Hatýralarý S.F:35-)

- Gerek doðu halklarý, gerek ise biz emperyalist kuvvetlere karþý savaþýyoruz. Sovyetler emperyalistlerle olan iþini bitirdi. Onlarý bozguna uðrattý ve memleketten kovdu.
Mustafa Kemal tabi ki sosyalist deðildir. Ama görülüyor ki, iyi bir teþkilatçý… Kabiliyetli bir lider, ilerici, akýllý bir devlet adamý. Bizim sosyalist inkýlabýmýzý anlamýþ olup Sovyet Rusya’ya karþý olumlu davranýyor. O, istilacýlara karþý bir kurtuluþ savaþý yapýyor. Emperyalistlerin gururunu kýracaðýna, padiþahý da yardakçýlarýný da silip süpüreceðine inanýyorum.

- Halkýn ona inandýðýný söylüyorlar. Ona ve Türk Halkýna yardým etmemiz gerekiyor. Ýþte sizin iþiniz budur. Türk Hükümetine, Türk Halkýna saygý gösteriniz. Büyüklük taslamayýnýz. Onlarýn iþlerine karýþmayýnýz.
Ýngiltere onlarýn üzerine Yunanistan’ý saldýrttý. Ýngiltere ve Amerika bizim üzerimize bir sürü memleketi saldýrttý. Sizi ciddi iþler bekliyor.
Kendimiz fakir olduðu halde Türkiye’ye maddi yardýmda bulunabiliriz. Bunu yapmamýz gereklidir. Moral yardýmý, yakýnlýk, dostluk üç kat deðeri olan bir yardýmdýr. Böylece Türk halký yalnýz olmadýðýný anlayacaktýr. .(-Rus Büyükelçisi Semen Aralov’un Hatýralarý S.F:36-)

Lenin sözlerine devam ederek:
-     Çarlýk Rusya’sý, yüzyýl boyunca Türkiye ile savaþmýþtýr. Bu Rusya’nýn Türkiye’nin amansýz düþmaný olduðuna dair yapýlan propagandalarla, halkýn hafýzasýnda derin izler býrakmýþtýr. Bütün bunlar Türk köylüsünde, küçük ve orta iþ sahiplerinde, tüccarlarda ve aydýnlarda ve idareci çevrelerde Ruslara karþý dostça olmayan duygular ve güvensizlik uyandýrmýþtýr.
-     Bilirsiniz ki güvensizlik çok zor geçer. Bunun içinde çok sabýrlý, dikkatli bir çalýþma gereklidir. Bu bizim görevimizdir.
-     Bir defa daha tekrar ediyorum: Dikkatli ve sabýrlý olunuz. Hükümet temsilcileriyle, halkla konuþmalarýnýzda her zaman nazik ve güler yüzlü olunuz… Tanrý sizi büyüklük taslamaktan ve kendini beðenmiþlikten korusun..!
-     En önemlisi halka saygý göstermektir. Türkçe’yi mutlaka öðreniniz. Ýnsanlarla sýk sýk görüþünüz. Çarlýk rejiminin elçileri gibi kendinizi tahta perdelerle, kale duvarlarýyla emekçi halktan ayýrmayýnýz. Çarlýk rejimi elçileri Osmanlý ve memurlarýný satýn alýyorlardý, bu bizim iþimiz deðildir. Biz halkla dostluk kurmalýyýz.”

Yýl 1922 ve aylardan 30 Ocaktýr. Havadaki ayaz insanýn soluðunu kesmektedir. Mustafa Kemal ile tanýþan Rus Büyükelçisi Aralov, ülkesinin devrimci Lider’inin sözlerini aynen aktarýr. Mustafa Kemal bu duruma çok sevinir. Rus elçisini aylarca yanýnda taþýr, gerek subaylarla gerekse halkla birebir konuþmasýný saðlar. Halk ilk kez gördüðü bir Rus’a uzaydan gelmiþ gibi dokunur, iþaret diliyle anlaþmaya çalýþýrken Aralov onlarýn yokluk ve periþan hallerini duygulanarak izler. Çünkü ne halkýn ne askerlerin üzerlerinde doðru dürüst bir giysi, ayaklarýnda ayakkabý, postal yoktur. Rus elçisinin özellikle dikkat ettiði bir baþka gözlemi de, cepheye giden Mehmetçiklerin ayaklarýnda postal olmadýðý gibi deriden çaputlara ip geçirilip ayaklarýna sarmýþ olduklarýný fark eder.
Anadolu insanýnýn yüzünde mutsuzluklar ve birçok öyküler okuyan Sovyet Büyükelçisi Türk köylüsünün, çiftçisinin arasýna katýldý, onlarý dinledi.
Hele bir gün ovada iki öküzle ilerleyen bir köylüyle karþýlaþtý. Köylü Rus elçisine:

-     Þurada yolda toplar götürüyorlar. Söylediklerine göre, düþmanlarýný öldürsün ve topraðý köylüye versin, diye Rus Lenin bunlarý bizim Mustafa Kemal’e hediye etmiþ. .(-Rus Büyükelçisi Semen Aralov’un Hatýralarý S.F:49-)

Yokluk ve fakirliðin kol sardýðý böyle bir coðrafyada emperyalistlerin yýkýp yaktýðý ülkelerini korumak için canlarýný feda eden bu insanlara Aralov hayranlýk duyar.
Mustafa Kemal ile Aralov’un arasýnda 1922 yýlýnýn nisan ayýnda þöyle bir konuþma geçer:

-     Biz Türkler sizin aðýr durumunuzu hesaba katmýyor da deðiliz. Rusya’nýn kendisi de þu an zengin deðildir. Bunun için bize neler verip veremeyeceðinizi düpedüz ve açýkça söylemenizi rica ederim. Bundan dostluðumuza hiçbir zarar gelmeyeceðine emin olabilirsiniz. Biz yine de Sovyetler Birliði’ne saygý göstermektir kusur etmeyeceðiz. Aramýzdaki dostluk, yalnýz sizin yardýmýnýza deðil, manevi yardýmýnýza da dayanmaktadýr.

-     Sovyetler Birliði’nin, durumumuzun en aðýr olduðu bir sýrada yardýmýmýza koþtuðunu, bizi desteklediðini hatýramýzdan çýkartmýyoruz. Türkiye bunu hiçbir zaman unutmayacaktýr. Yardýmlarýnýz hiçbir çýkara dayanmadýðý için, Sovyet halkýna, hükümetine, Lenin’e deðer veriyoruz. Siz bizden boyun eðmemizi ve siyasi baðýmlýlýklar beklemiyorsunuz.” (-Rus Büyükelçisi Semen Aralov’un Hatýralarý S.F:96-)

20. yüzyýlýn ilk çeyreðinde geliþen tarihi karelerde uluslararasý emperyalizmin Rusya’ya ve doðuya karþý topyekûn saldýrýlarý derinden depremler yaratýrken Rusya ve Türkiye hem içte hem dýþ güçlere karþý savaþ verirken ayný kaderi yaþýyordu. Savaþýn sonuna kadar ülkemize tam destek veren Rusya’nýn dostluðu Lozan görüþmelerine kadar devam etti. Özellikle Rusya’nýn Lozan’ýn dýþýnda býrakýlmasýyla iki ülke arasýndaki siyasi baðlar gittikçe zayýflamaya baþlamýþtýr.

Rusya Büyükelçisi S. Aralov savaþýn kötü renklerine ülkemizde tanýk olurken hatýralarýný yazarak o dönemin tüm gerçeklerini gözler önüne sermekten hiç kaçýnmamýþtýr. Saygýn devlet liderimiz Mustafa Kemal, Yeni Türkiye Büyük Millet Meclisi Vekillerine Nutuk’u okuyup tüm bu bilgileri vermesinden de anlýyoruz ki, NUTUK kitabý elimizdeki en somut tarihi belgedir.

S. Aralov hatýralarýnda dikkatimizi þu gözlem ve tespitleri bize sunuyor:
1- Sovyetler Birliði Lozan’da neden etkisizleþtirildi?
2- Ýngilizlerin Kürt kartýyla Musul ve Kerkük’ü nasýl ele geçirdiler?
3- Boðazlar sorunu Ýsmet Ýnönü tarafýndan nasýl – oldu bittiye- getirildi?
4- Fransýzlar Pontus Rum çetelerini nasýl ve neden destekledi?
5- Yunanlýlarýn ödemesi gereken savaþ tazminatýndan Türkiye neden ve nasýl vazgeçti?

Sonuç:

Ýþte bütün sorularýn yanýtýna Rus Büyükelçisi Semen Aralov’un kendi kaleminden yazdýðý hatýralarýyla ýþýk tutmaktadýr. Özellikle günümüzde yine emperyalistlerin ince siyasi tuzaklarýna takýlan Türkiye geçmiþ tarihte Türk Ulusunu temsil eden Atatürk’ün verdiði sözü anýmsamalýdýr. Nedir o verdiði söz:

-     “…Sovyetler Birliði’nin, durumumuzun en aðýr olduðu bir sýrada yardýmýmýza koþtuðunu, bizi desteklediðini hatýramýzdan çýkartmýyoruz. Türkiye bunu hiçbir zaman unutmayacaktýr. Yardýmlarýnýz hiçbir çýkara dayanmadýðý için, Sovyet halkýna, hükümetine, Lenin’e deðer veriyoruz. Siz bizden boyun eðmemizi ve siyasi baðýmlýlýklar beklemiyorsunuz.”

Rus uçaðýnýn düþürülmesiyle geliþen olumsuz süreç; her iki ülkeyi derinden yýkýcý etkilerle sarsarken diðer dünya ülkelerini de olumsuz etkileyecektir. Geçmiþ tarihimizden ders alýnmalý, vefa borcumuzu unutmamalýyýz. Ýki ülke arasýnda tarihten ders alýnýp yeniden diplomasi kurularak Rusya ve Türkiye arasýndaki buzlarýn kýrýlacaðý inancýndayým.
Göz ardý edemeyeceðimiz gerçek þudur ki; Türkiye’nin tam baðýmsýzlýk için Kurtuluþ Savaþý verdiði en zor günlerinde Sovyetler Birliðinin yaptýðý maddi ve manevi yardýmlarýnýn büyük payý vardýr.

Araþtýrmacý Tarih yazarý Erol Cihangir, bize tarihi bilgileri özetleyip Rus Büyükelçisinin hatýralarý izleðinde “Atatürk ve Türkiye” adlý yazdýðý kitapta okura sunmuþtur.
Ýki kalemin ýþýðýnda ilerlerken gözlerimin kýzardýðý þu dakikalarda tarihin sayfalarýndan ister istemez ayrýldým. Edindiðim bilgileri sizinle paylaþmanýn mutluluðunu yaþarken bu vataný bizlere emanet eden aziz insanlara dua etmek istedim. Ve dudaklarýmdan üç sözcük döküldü:
RUHLARI ÞAD OLSUN..!

Emine Piþiren-Yazar
Edebiyat Galerisi Net
Genel Yayýn Yönetmeni

Kaynak Kitap: Atatürk ve Türkiye/ Rus Büyük Elçisi Semen Aralov/ Yazar: Erol Cihangir- Kum saati Yayýnlarý.