NELSON MANDELANIN HAPÝSHANE HAYATI

Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adýyla Madiba (d. 18 Temmuz 1918 - ö. 5 Aralýk 2013), Güney Afrikalý Anti Apartheid (ayrýmcýlýk karþýtý) aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyahî devlet baþkaný. 1994'te ilk defa tüm halkýn katýldýðý seçimlerde devlet baþkaný seçilmiþtir. Yönetimi, Apartheid'ýn mirasýnýn daðýlmasýna, ýrkçýlýðý engellemeye, fakirlik ve eþitsizliðe odaklanmýþtýr. Siyasi görüþ olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990'dan 1999'a kadar parti baþkanlýðý yapmýþtýr.
Bantu dillerine ait olan Kosa (Xhosa) dilini konuþan Tembu (Thembu) kabilesinde, kabile þefinin oðlu olarak doðan Mandela, Fort Hare Üniversitesi ve Witwatersrand Üniversitesi'nde hukuk eðitimi gördü. Johannesburg'un ilçelerinde yaþarken sömürgecilik karþýtý hareketi benimsedi ve ANC'ye katýlarak bu partinin gençlik kolunun kurucu üyesi oldu. Ulusal Parti, Apartheid'ý 1948'de uyguladýðýnda, ANC'nin 1952'deki Baþkaldýrý Mücadelesi (Defiance Campaign)'nde göze çarptý ve Halk Kongresinde buna baðlý olarak Transvaal ANC koluna baþkan olarak seçildi. Avukat olarak çalýþýrken sürekli olarak kýþkýrtýcý aktivitelerden ve 1956'dan 1961'e kadar süren Ýhanet Duruþmalarý'ndan dolayý tutuklandý. Baþlangýçta þiddet içermeyen protestolar olacaðýný söylemesine raðmen Güney Afrika Komünist Partisi ile iþ birliði yaparak 1961'de, sonradan devlet hedeflerine saldýracak olan militan Umkhonto we Sizwe (MK) örgütünü kurdu. 1962'de tutuklandý ve hükumeti alaþaðý etmek için komplo kurmak ve sabotaj etmekten dolayý ömür boyu hapis cezasýna çarptýrýldý. Mandela cezasýný önce Robben Adasý'nda daha sonra Pollsmoor Hapishanesinde çekti. Bu esnada salýverilmesi için 1990'da yani 27 yýl sonra onay verilecek uluslararasý bir kampanya düzenlendi. Hapishaneden çýktýktan sonra ANC baþkaný olan Mandela otobiyografisini yazdý ve baþkan F.W. de Klerk ile 1994'de tüm halkýn katýldýðý ve ANC'nin büyük çoðunlukla kazandýðý bir seçimin kurulmasý Apartheid'ýn sona erdirilmesi için görüþmelere sebep oldu. Devlet Baþkaný olarak yeni bir anayasa oluþturdu ve toprak reformu, yoksullukla mücadele ve saðlýðýn iyileþtirilmesi gibi politikalarý uygularken Doðruluk ve Uzlaþma Komisyonu'nu geçmiþte yaþanan insan haklarý ihlalini araþtýrmasý için oluþturdu. Uluslararasý olarak Libya ve Birleþik Krallýk arasýnda olan Lockerbie Faciasý görüþmeleri sýrasýnda arabulucu olarak rol oynadý. Ýkinci bir seçime katýlmayý reddetti ve yerine seçimle yardýmcýsý Thabo Mheki geçti. Mandela daha sonra ulusal lider olarak hayýr iþlerinde yer aldý ve daha çok yoksullukla ve AIDS ile mücadele etti.
Mandela, anti-sömürgeci ve anti-apartheid görüþü ile uluslararasý beðeni topladý ve 1993'deki Nobel Barýþ Ödülü, Amerika Birleþik Devletleri Baþkanlýðý Özgürlük Madalyasý ve Sovyet Lenin Niþaný da dahil olmak üzere 250'nin üzerinde ödül, niþan ve madalya kazandý. Güney Afrika'da "Ulusun Babasý" olarak görülür
Mandela, liseyi bitirdikten sonra Fort Heyr Üniversitesi'ne girdi. Burada okurken siyasi olaylara karýþtý. Bir öðrenci boykotuna karýþtýðý ve bunu organize ettiði gerekçesiyle okuldan uzaklaþtýrýldý. Transkei'den ayrýlarak Transvaal'a gitti. Burada bir süre madenlerde polis memurluðu görevinde bulundu. Bu sýrada yarýda býraktýðý üniversite tahsiline uzaktan eðitim yoluyla devam etti. 1942'de Vitvaterstrand Üniversitesi'nin hukuk bölümünü bitirerek avukatlýk yapmaya baþladý. Ülkenin ilk siyah avukatý unvanýný aldý.
Ocak 1962'de kendisine destek aramak için ülke dýþýna çýktý. Ýngiltere ve Afrika ülkelerini dolaþtý. Afrika ülkeleri ile sosyalist ülkelerden silah ve para yardýmý temin etti. Ülkeye dönüþünde arkadaþlarýyla birlikte, izinsiz yurtdýþýna çýkmak, halký kýþkýrtmak, sabotajlar ve suikastlar düzenlemek iddialarýyla yargýlandý. Halkýn, tamamýnýn temsil edilmediði ve beyazlarýn temsil edildiði parlamentonun çýkardýðý kanunlara uymak zorunda olmadýðýný savundu. Beyaz yönetim tarafýndan 1964'te ömür boyu hapis cezasýna çarptýrýldý. Bu davranýþýyla ýrk ayrýmýna karþý mücadele eden Afrikalý siyahlarýn simgesi oldu.
Nelson Mandela, dünyanýn en ünlü mahkûmu olarak anýlmýþtýr. Güney Afrika'da Robben Adasý (Fok Adasý)'nda 27 yýl hapiste kaldýktan sonra 1980'li yýllarda, ýrkçýlýða karþý mücadelenin bütün dünyada yoðunlaþmasý üzerine adý duyuldu. 1990 yýlýnda devlet baþkaný De Klerk tarafýndan þartsýz olarak serbest býrakýldý. Serbest býrakýldýðý zaman 71 yaþýndaydý. Serbest býrakýlmasýna Güney Afrika siyahlarýnýn yanýnda birçok beyaz da sevindi. Mandela'nýn "Mücadele benim hayatýmdýr. Hayatýmýn sonuna kadar siyahlarýn baðýmsýzlýðý için mücadele edeceðim." demesi, halk arasýnda onu bayraklaþtýrdý.
1990'da hapisten çýkýnca demokratik bir Güney Afrika kurulmasý için çalýþmýþtýr ve kurmuþtur. Afrikalýlar, Mandela olmadan bunun gerçekleþemeyeceðine inanýr. Bugün Mandela, bir özgürlük savaþçýsý olarak kabul edilmektedir. 40 yýl içinde 100'den fazla ödül almýþtýr. 10 Mayýs 1994'te Güney Afrika'nýn ilk siyah devlet baþkaný seçildi. Güney Afrika'da, kendi kabilesindeki büyüklerin kendisine taktýklarý Madiba lakabýyla tanmýþtýr.
Mandela 2008 yýlýnda ABD'nin terörist listesinden çýkarýldý.[1]
8 Haziran 2013'te hastaneye kaldýrýlan Mandela, 5 Aralýk 2013'te hayatýný kaybetmiþtir.
HAPÝSHANE HAYATI
Adaya gitmeden önce rezervasyon yaptýrmanýz, biletinizi önceden almanýz gerekiyor
. Yalnýz adayý ziyaret etmeden önce Cape Town'daki köle veya apartheid müzesini önceden görmek gerekiyor. Cape Town'un merkezindeki bu müzede görsel olarak siyah adamýn beyaz adama karþý yürüttüðü mücadelenin detaylarýný görebiliyorsunuz. Özgürlüðün ne kadar uzun bir yolu yürümekten geçtiðini fark ediyor ve müzeden çýkýnca "özgürlük ne kadar güzel bir þeymiþ" demeden kendinizi alamýyorsunuz.
Robben adasýna gitmek için Cape Town'un turistik merkezi Waterfront'tan belirli aralýklarla kalkan botlara biniyorsunuz. Nedense 30 kiþilik botlara 50-60 kiþi alýyorlar ve eðer oturacak bir yer bulamadýysanýz yaklaþýk yarým saat zahmetli bir yolculuða katlanmak zorunda kalýyorsunuz. Genelde turistlerin beyaz olmasý þaþýrtýcý, neredeyse siyahlarýn pek ilgisini çekmiyor gibi...
Yaklaþýk 5 kilometre kare büyüklüðündeki adaya ilk yaklaþtýðýnýzda sizi, martý, penguen ve fok balýklarý karþýlýyor. Yemyeþil bir adanýn uzun yýllar hapishane olarak kullanýlmasý insaný þaþýrtýyor doðrusu. Botlardan inildiðinde otobüsler ve rehberler sizi karþýlýyor. Ýngilizcesi pek düzgün olmayan bir rehber kýz oldukça espirili ve duygusal bir konuþmayla adanýn kýsa bir tanýtýmýný yapýyor.
Robben adasýna ilk gelen batýlýlar Portekizliler olmuþ. Ünlü Portekizli kaþif Bartelmi Diaz Fýrtýnalar burnuna gitmeden önce bir süre Roben adasýnda konaklamýþ. Daha sonra ise kolanyalist Hollandalýlar adanýn ilk batýlý sakinler olmuþlar. Hollandalýlar bu adayý önce köle pazarý, daha sonra da köleler için hapishane olarak kullanmýþlar. Rehber, adanýn tarihini anlatýrken sað tarafta yeþil bir türbe dikkat çekiyor. Cape Town'ýn deðiþik yerlerinde keramet denilen bu tür türbelerden yaklaþýk 60 tane var, fakat burada olmasý ilginç. Türbe, Cape Town'un ilk imamý, Endenozya'nýn Java adasýndan Hollandalýlar tarafýndan sürgün getirilmiþ Seyyid Abdurahman Moturu'ya ait. Özellikle Malay Müslümanlar için saygýn bir kiþi olan Moturu ilk önce Cape Town'daki Contantia'ya yerleþtirilmiþ. Fakat Müslümanlar arasýnda nüfuzunun artmasý ve bazý siyahlarýn Ýslam dini kabul etmeleri üzerine kolanyalist yönetim, Moturu'yý Roben adasýna sürgün etmiþ ve hapsetmiþ, ada da yaklaþýk 14 sene sürgün hayatý yaþamýþ;1740'dan öldüðü yýl 1754'e kadar. Adanýn mezarlýklarýnda Müslümanlara ait çok sayýda mezarý görmek mümkün.
Önce çocuk ve kadýnlarýn hapis yattýðý hücreleri görüyorsunuz, yaklaþýk 2 metrekare olan bu hücrelerde iki üç çocuk birlikte kalmýþ. 8-15 yaþlarýnda olan çocuklar siyasi suçlu kabul edilmiþ ve bu çocuklarýn büyük bir bölümü özgürlüðe kavuþmadan bu hapishane adasýnda can vermiþ. Çocuklarýn burada tek oyuncaklarý çakýl taþlarý olmuþ.
Robben adasý 1960'dan önce hapishane olarak kullanýldýðý gibi toplumdan tecrit edilen cüzamlýlar için barýnak olarak ta kullanýlmýþ. Adayý gezinizde hastanenin kalýntýlarýný, kiliseyi ve ölen cüzamlýlarýn konulduðu mezarlarý görebiliyorsunuz.
Robben adasý, ikinci dünya savaþý sonrasý siyasi suçlularýn tutulduðu hapishane görevi görmüþ. Baþta Nelson Mandela, eski devlet baþkaný Mbeki ve þimdiki baþkan Zuma burada hapis yatanlardan. Adadaki taþ ocaðýnda baþta Mandela olmak üzere Afrika ulusal Kongre partisinin liderleri aðýr þartlar altýnda çalýþmýþ.
Kapalý hapishane kadýn ve çocuklarýn kaldýðý bölümden hayli uzakta bir yere kurulmuþ ve tamamen kapalý bir hapishane özelliði taþýyor. Hapishanede hem koðuþ hem hücre sistemi de mevcut. Mandela'nýn 27 yýllýk hapis hayatýnýn 18 yýlýný kaldýðý hücre, yaklaþýk 2 metrekare. Yerde sunta bir yatak, küçük bir masa ve tabure var. Mandela kýzýna bu küçük hücreden yüzlerce mektup yazmýþ fakat hiç birisi kýzýna ulaþmamýþ.
Kapalý hapishaneyi gezdiren eski mahkum rehber, hapishaneyi anlatýrken sanki o yýllarý tekrar yaþýyormuþ gibi o günlere gidiyor, Mandela'nýn kendisine yaptýðý þakayý anlatýrken gözleri doluyor. Eski mahkumun konuþmasýnda bir piþmanlýk ya da öfke göremiyorsunuz. Hapishanede kalýþýnýn özgürlüðün bir gerekliliði olduðunu beyaz veya siyah adam deðil özgürlüklerini engelleyen tahakküme karþý savaþtýklarý için burada kaldýklarýný söylüyor.
Hapishanede koðuþlar ise 30-40 kiþilik, yalnýz bu koðuþlarda 60-70 mahkumun kaldýðý ayný yataðý iki kiþinin paylaþtýðý olurmuþ. Koðuþlar ve hücreler birbirinden ayrýlmýþ, buradaki mahkûmlarýn birbirlerini görmeleri yasakmýþ. Mahkûmlar genellikle olta atarken topladýklarý taþlarla haberleþirmiþ. Günlük yemek çizelgesi gözünüze iliþiyor. Sabah çay ve kuru ekmek akþam çorba ya da yoðurt ekmek. Koðuþlarýn yanýnda tuvalet ve banyonun beraber kullanýldýðý oda var. Yalnýz üç duþ bulunan banyoda tuvalet sayýsý da yetersiz ve bölmelerle ayrýlmamýþ. Bazý mahkûmlarýn 15 günde 1 bazý mahkûmlarýn ise ayda bir yýkanma haklarý var. Yýkanma süresi 15-20 dakika arasýnda deðiþiyormuþ.
Ailelerin mahkûmlarý ziyaret etmesi oldukça kýsýtlý, altý ayda bir mektup yazma haklarý var, ailelerin gönderdikleri mektuplar ise mahkûmlara hiç verilmezmiþ, bu mektuplarýn örneklerini hücre odalarýnda görebiliyorsunuz.
Mahkûmlar için ada bir hapishane olarak düþünülmüþ olsa da hapishane görevlileri için lüks bir yerleþim yeri olarak tanzim edilmiþ, 18. Yüzyýldan kalma tek katlý evler, bahçeler, okul ve kilise sanki bu adanýn bir hapishane adasýný unutturuyor. Fakat hapishane yüzyýllýk bir geçmiþe tanklýk ederken bu evler martý gibi deniz kuþlarýnýn mekaný olmuþ. Sanki geçmiþ özgürlük için burada kalmýþ insanlara görülen zulmü affetmemiþ.
Nelson Mandela , emperyalist sömürgeye karþý çok büyük bir mücadele vermiþ, ömrünün 27 yýlýný hapiste geçirmiþ .. Güney Afrika Cumhuriyetinde yüzde on beþ beyaz nüfus , yýllarca yüzde 85 lik siyahi çoðunluðu yönetmiþ . Bir düþünün : bir ülkede yaþýyorsunuz, vatandaþsýnýz baþka bir ülkeden gelen insanlar devletin yönetimi ellerine geçirmiþ , parlamento kurmuþ , fakat parlamentoda asýl çoðunluk olan nüfustan halkýn temsilcileri yok bunu emperyalist batý hep yaptý , Afrika nýn diðer ülkelerihde de, güney amerikada ve hindistanda Asya da bu baskýlar devam etti ediyor , madenlerini aldýlar , oralarda kukla yönetimler oluþturdular , sömürülerini sürdürdüler bu oyunu ülkemizde de sergilediler fakat bir kahraman adam Atatürk engel oldu , Türkiye cumhuriyeti asla fiziki bir manada sömürülen bir ülke olmadý.
Ýþte bu çarpýk düzene karþý çýkan bir yürekli adam Mandela bunu gördü bir mücadele baþlattý bu uðurda yazýnýn üst bölümlerinde anlatýlan cezaevinde yaþadý hem de tam yirmi yedi yýl . Kýzýnýn cenazesine bile gönderilmedi acýlarýna bir de evlat acýsý eklendi
Nelson Mandela devlet baþkaný oldu ve devlet baþkaný bir barýþ elçisi unvanlarýyla topraða girdi peki Afrika kýtasýný sömürenler , Afrika halkýný zavallý durumuna, acýnacak hale düþürenler , açlýða sefalete mahkum edenler , onlar ne vasýfla topraða girecekler,þahsi yorumum : bir alçak vasfýyla topraða girecekler ,
Suat engin yýlmaz 2014 Nelson mandelanýn birinci ölüm yýlýnda